Δεν πρόκειται απλώς για μια ακόμη επίθεση κατά της αντιπολίτευσης. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη στρατηγική ακύρωσης της δημοκρατικής βούλησης εκατομμυρίων Τούρκων πολιτών, οι οποίοι επέλεξαν με την ψήφο τους το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) να διοικήσει δεκάδες δήμους. Και το χειρότερο: Αυτή η στρατηγική αυταρχικής εκτροπής λαμβάνει χώρα με τη σιωπηρή συναίνεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των θεσμών της.
Στις 4 Ιουνίου, πέντε ακόμη δήμαρχοι του CHP συνελήφθησαν, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των εκλεγμένων τοπικών αρχόντων που έχουν τεθεί υπό κράτηση στους έντεκα. Μαζί με αυτούς, δεκάδες αιρετοί και μη αιρετοί αξιωματούχοι οδηγήθηκαν στα κρατητήρια, παραπέμφθηκαν σε δίκες για «σύσταση εγκληματικής οργάνωσης» και «κατάχρηση εξουσίας», και διαπομπεύθηκαν δημοσίως με εικόνες που θύμισαν τις πιο σκοτεινές περιόδους της τουρκικής δικαιοσύνης.
Ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, με 4,4 εκατ. ψήφους, έχει ήδη τεθεί εκτός καθηκόντων. Μαζί του, δήμαρχοι σε δήμους όπως Μπεϊκόζ, Μπεσίκτας, Εσενιούρτ, Γκαζιοσμανπασά και Αβτζιλάρ – όλοι εκλεγμένοι με ποσοστά άνω του 45% – είτε έχουν είτε έχει ανασταλεί η ιδιότητά τους. Το άθροισμα των ψήφων που είχαν λάβει ξεπερνά τα 5,5 εκατ. Ψήφοι που δεν ακυρώθηκαν από τη λαϊκή δυσαρέσκεια αλλά από τις εντολές της εκτελεστικής εξουσίας και των πιστών της στη δικαιοσύνη.
Το πολιτικό μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η Ψήφος δεν έχει αξία όταν δεν υπηρετεί την ηγεμονία του καθεστώτος.
Το καθεστώς Ερντογάν επιχειρεί να παρουσιάσει το CHP όχι ως πολιτικό αντίπαλο, αλλά ως εγκληματικό δίκτυο. Οι συλλήψεις δημάρχων, οι εικόνες τους με χειροπέδες, οι «διαρροές» από υποτιθέμενες καταθέσεις μαρτύρων, η στοχευμένη χρήση των μέσων μαζικής ενημέρωσης για την κατασκευή του αφηγήματος «η μεγαλύτερη εγκληματική οργάνωση της Τουρκικής Δημοκρατίας» – όλα αποτελούν κομμάτια στο παζλ της συστηματικής προσπάθειας δαιμονοποίησης της αντιπολίτευσης.
Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι, μετά απώλεια στήριξης από νέους και από αστικά στρώματα, δεν μπορεί πλέον να υπολογίζει σε πλειοψηφικά ρεύματα. Αντί γι’ αυτό, μετατρέπει τις εκλογές σε διακοσμητική διαδικασία και επαναπροσδιορίζει την έννοια της δημοκρατίας ως υπακοή στην κρατική εξουσία, χωρίς τη δυνατότητα εναλλαγής στην εξουσία διά της λαϊκής ψήφου.
Κι όμως, μπροστά σ’ αυτή τη δημοκρατική εκτροπή, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει βουβή. Ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ούτε η Επιτροπή, ούτε το Συμβούλιο Υπουργών έχουν εκδώσει επίσημη ανακοίνωση. Ούτε μια καταδίκη, ούτε μια έκκληση για σεβασμό της λαϊκής ετυμηγορίας.
Η Ένωση που με ζήλο επιβάλλει κυρώσεις σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης για παραβιάσεις του κράτους δικαίου, διστάζει να πράξει το ίδιο με μια χώρα υποψήφια για ένταξη, που φυλακίζει δημάρχους και ηγέτες της αντιπολίτευσης. Γιατί;
Διότι η Τουρκία θεωρείται χρήσιμη ή αναγκαία στον γεωπολιτικό σχεδιασμό της. Είτε ως ανάχωμα προσφυγικών ροών, είτε ως δύναμη δράσης στην Ουκρανία, στη Συρία ή στο Καύκασο, η Τουρκία του Ερντογάν αξιοποιεί τη γεωστρατηγική της σημασία για να αγοράσει ανοχή. Η καταστολή γίνεται «εσωτερικό ζήτημα». Η δημοκρατία αναστέλλεται για λόγους «σταθερότητας».
Αυτή η ανοχή δεν είναι ουδέτερη. Είναι συνενοχή. Είναι η ηθική χρεοκοπία μιας Ένωσης που υποτίθεται ότι οικοδομήθηκε πάνω σε αξίες του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας, της ελευθερίας της έκφρασης, του πλουραλισμού.
Η σιωπή της Ευρώπης ενισχύει τον Ερντογάν, αποθρασύνει το καθεστώς και ακυρώνει κάθε φιλελεύθερο μομέντουμ εντός Τουρκίας. Ενισχύει την εικόνα μιας διεθνούς κοινότητας που έχει αποδεχτεί τον αυταρχισμό ως κανονικότητα – αρκεί να είναι «λειτουργικός».
Το θέμα της Τουρκίας δεν είναι μόνο εσωτερικό. Είναι κι ένα ευρωπαϊκό θέμα αρχής. Αν η ΕΕ επιθυμεί να έχει πολιτικό κύρος, αν θέλει να σταθεί πειστικά απέναντι σε κάθε μορφή αυταρχισμού, οφείλει να καταδικάσει ξεκάθαρα τη μαζική καταστολή των εκλεγμένων στελεχών του CHP. Να απαιτήσει την άμεση αποκατάσταση των δημοκρατικών διαδικασιών. Να υπερασπιστεί, έμπρακτα, τα δικαιώματα των Τούρκων πολιτών. Αλλιώς, δεν θα είναι απλώς αδρανής. Θα είναι συνένοχη.
