Την αυλαία της παρουσίασης της 10ετίας της κρίσης, κυρίως δε των θεμελιωδών πολιτικών ανατροπών που έφερε στη σκηνή και των βαθύτερων κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών που κυοφορήθηκαν, από τη δοκιμασμένη δημοσιογραφική γραφίδα του Πάνου Λουκάκου, τη σηκώνει η πρόσκληση (Μάρτιος 2009) του Κ. Καραμανλή, πρωθυπουργού ήδη από το 2004. Πρόσκληση για ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών με αντικείμενο «την δραματική κατάσταση της οικονομίας, για την οποία μέγιστη ευθύνη έφεραν ο ίδιος και οι Κυβερνήσεις του». Η ενημέρωση όμως περιλάμβανε και αίτημα συναίνεσης και στήριξης στην αντιμετώπιση της κρίσης «που όμως δεν δόθηκε από κανέναν». Αποτέλεσμα: Προσφυγή σε πρόωρες εκλογές, νίκη Γ. Παπανδρέου μετά το (παρεξηγημένο, αλλ’ αυτά έχει η πολιτική…) «λεφτά υπάρχουν», Καστελόριζο – και είσοδος, επισήμως, στην κυρίως 10ετία της κρίσης.
Ουσιαστικά ο Λουκάκος δίνει ένα χρονικό της ελληνικής κρίσης ακολουθώντας τον ρυθμό των Μνημονίων. Και κάνοντας, σε κάθε στροφή έναν δικό του απολογισμό των μέτρων και των αποτελεσμάτων τους. Τα λάθη του Γ. Παπανδρέου («συνεχώς άνοιγε νέα μέτωπα εντός και εκτός Ελλάδας που διαρκώς επιδείνωναν την πράγματι τραγική κατάσταση» – όπως όταν πήγε να ρίξει στην ΕΕ ευθύνες για τη διαχείριση της κρίσης, ενώ μόλις είχε «προσαράξει εκεί για βοήθεια»).
Με απολογισμό Λουκάκου που εγκαλεί όχι μόνο την προηγηθείσα κυβέρνηση Κ. Καραμανλή – για ό,τι παρέδωσε – αλλά και την υπόσκαψη του Μνημονίου-1 με τα «Ζάππεια» Αντ. Σαμάρα (δεν κάνει τη διάκριση Ζάππειο-1 /κριτική και Ζάππειο-2/υπόσχεση διεξόδου: Όχι σωστό!), ή πάλι τη στάση των συνδικάτων και των «περισσότερων μέσων ενημέρωσης και συγκεκριμένων δημοσιογράφων» που οδήγησαν σε υποδαύλιση «κοινωνικού μίσους και οργής».
Αντίστοιχη η κριτική προσέγγιση στην περίοδο του Μνημονίου-2 και την συνολική διαχείριση της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, με την απεγνωσμένη προσπάθεια να παρατείνει στην τελική ευθεία τον βίο της, με κατάληξη την ατυχή απόπειρα εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, που κατέληξε στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 – και την άνοδο στην εξουσία του ΣΥΡΙΖΑ (με επικουρία ΑΝΕΛ).
Εκεί, πλέον, χρονικογραφείται η προσγείωση σε εκείνο που ο Π. Λουκάκος καταγράφει ως αδυσώπητη πραγματικότητα. Με την απόπειρα – λέγε με Γιάνη Βαρουφάκη, πάντως – να δοθούν εύκολες λύσεις στα πιο σύνθετα προβλήματα, ήδη με σειρά υπουργών να προβαίνουν εξαρχής σε εξαγγελίες πέραν του αντικειμένου τους ή/και των δυνατοτήτων της οικονομίας. Με ένα είδος νοσταλγίας παρακολουθεί το βιβλίο την αναμέτρηση με την πραγματικότητα, το θρίλερ του δημοψηφίσματος, την παραίτηση της κυβέρνησης αλλά και την αναβάπτιση στις κάλπες του Σεπτεμβρίου του 2015. Ενώ μάλλον συνοπτικά/ως κατακλείδα παρακολουθείται η πορεία αποδυνάμωσης και εντέλει η πτώση του ΣΥΡΙΖΑ , η συγκρουσιακή τακτική του οποίου «διευκόλυνε τον μετριοπαθή και με κεντρώα χαρακτηριστικά Κυριάκο Μητσοτάκη να απλωθεί στο μεγαλύτερο τμήμα του μεσαίου χώρου».
Εντέλει, το συνολικό ζητούμενο της ανάλυσης Πάνου Λουκάκου είναι να δει πώς προέκυψε – και να διαβλέψει πού οδηγείται… – η κατάρρευση και η ανασύνθεση του συνολικού πολιτικού σκηνικού της Μεταπολίτευσης, με ένα «μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος να επιλέγει [όμως] την επιστροφή στην κανονικότητα». Πάντως ο Λουκάκος δεν βγάζει από την ματιά του τη φιγούρα του Αλέξη Τσίπρα, – «άδικη η δαιμονοποίηση προσωπικά του Αλέξη Τσίπρα για τα γεγονότα της δεκαετίας 2009-2019» – τον οποίο όμως καλεί «να εγκαταλείψει την συγκρουσιακή επιθετικότητα, την πολιτική τακτική και την στρατηγική της έντασης», επιλέγοντας νέα πολιτικά εργαλεία. (Αφού προηγουμένως αξιοποιεί τις – διόλου – δαιμονοποιητικές απόψεις Άνγκελα Μέρκελ και Βόλφγκανγκ Σόιμπλε γι’ αυτόν…)
Η καταληκτική απόφανση Λουκάκου έγκειται στην παραδοχή ότι «σωτήρες δεν υπήρχαν, ούτε εύκολες σωτηρίες όπως θέλαμε να φανταζόμαστε». Αυτό σε όλη την κρινόμενη 10ετία, δε.
