Η επίσκεψη τεσσάρων Ευρωπαίων ηγετών στο Κίεβο στις 10 Μαΐου είχε χαρακτηριστεί ως σημείο καμπής. Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Κιρ Στάρμερ, περιέγραψε την προσφορά της Ουκρανίας για εκεχειρία άνευ όρων για 30 ημέρες -και την πρόκληση προς τη Ρωσία να ανταποκριθεί- ως κάτι που φέρνει την ειρήνη πιο κοντά από οποιαδήποτε άλλη στιγμή τα τελευταία τρία χρόνια. Στόχος ήταν να τονιστεί ότι η Ρωσία είναι το μέρος που εξακολουθεί να θέλει πόλεμο και να ενθαρρυνθεί ο πρόεδρος Ντ. Τραμπ να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στο Κρεμλίνο. Μέχρι τη στιγμή που ο Βλαντιμίρ Πούτιν μίλησε σε τηλεοπτικό διάγγελμα τις πρώτες πρωινές ώρες της 11ης Μαΐου -αγνοώντας ωμά το τελεσίγραφο και προσφέροντας απευθείας διαπραγματεύσεις φορτωμένες με πολλαπλές δεσμεύσεις- η στιγμή είχε χάσει κάθε σαφήνεια. Η αντίδραση του κ. Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χαιρετίζοντας μια «δυνητικά μεγάλη μέρα», υπονόμευσε την επιμονή των Ευρωπαίων ότι ήταν από την αρχή στο κόλπο.
Η προσφορά της Ουκρανίας για πλήρη κατάπαυση του πυρός χωρίς όρους ήταν ένας σημαντικός συμβιβασμός. Η αντιπρόταση Πούτιν για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη στις 15 Μαΐου είναι πολύ λιγότερο σημαντική. Ο σύμβουλός του σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, Yury Ushakov, έθεσε αργότερα βαρυσήμαντους όρους για τις συνομιλίες. Οποιαδήποτε διαπραγμάτευση θα συνέχιζε από τις διαπραγματεύσεις την άνοιξη του 2022, είπε, και «θα λάμβανε υπόψη την πραγματική κατάσταση» στο πεδίο της μάχης. Αυτός είναι ένας κίνδυνος για την Ουκρανία. Οι συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης δεν κατέληξαν ποτέ σε τελική συμφωνία, αλλά άγγιξαν κόκκινες γραμμές για το Κίεβο, συμπεριλαμβανομένων δραστικών μειώσεων στις ένοπλες δυνάμεις του. Η επιστροφή στο σημείο στο οποίο διακόπηκαν, θα μπορούσε να υποδηλώσει ότι ο κ. Ζελένσκι είχε σπαταλήσει άσκοπα ζωές.
Δεν είναι βέβαιο αν ο κ. Ζελένσκι μπορεί να εισέλθει σε διαπραγματεύσεις με ένα ρωσικό όπλο πιεσμένο στον κρόταφό του. Το κοινοβούλιο της Ουκρανίας θα πρέπει να παρακάμψει μια διαταγή που απαγορεύει τις διαπραγματεύσεις με τον κ. Πούτιν, η οποία ψηφίστηκε στα τέλη του 2022, αφού ο Ρώσος αυτοκράτορας είχε προσαρτήσει τέσσερις ουκρανικές επαρχίες μετά από εικονικά δημοψηφίσματα. Το να ξεκινήσουν τέτοιες συνομιλίες χωρίς να υπάρχει κατάπαυση του πυρός θα ερμηνευόταν ως επίδειξη αδυναμίας- ότι η Ουκρανία και οι εταίροι της ανοιγοκλείνουν πρώτα τα μάτια. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν επέμεινε ότι «δεν μπορούν να υπάρξουν διαπραγματεύσεις όσο μιλούν τα όπλα». Ταυτόχρονα, είναι δύσκολο να δει κανείς πώς η Ουκρανία μπορεί να αντισταθεί σε μια έκκληση για σοβαρές συνομιλίες χωρίς να χάσει την εύνοια του κ. Τραμπ που έχει υπομονετικά χτίσει τις τελευταίες εβδομάδες. Τα πράγματα μπορεί κάλλιστα να εξαρτηθούν από την ένταση των ρωσικών επιθέσεων τις επόμενες ημέρες.
Ένας Ουκρανός αξιωματούχος ασφαλείας υπέδειξε ότι ο κ. Ζελένσκι θα προσπαθήσει πρώτα να επιβάλει μια πλήρη κατάπαυση του πυρός -στη στεριά, τη θάλασσα και τον αέρα- από τις 12 Μαΐου, όπως έχει υποσχεθεί. Στη συνέχεια θα εναπόκειτο στη Ρωσία να την τηρήσει ή να διακινδυνεύσει τη δυσαρέσκεια του κ. Τραμπ αγνοώντας την. Σε δηλώσεις του στις 11 Μαΐου, ο κ. Ζελένσκι έδωσε έναν προσεκτικό τόνο: ήταν ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Ρωσία επιτέλους σκεφτόταν την ειρήνη, είπε, αλλά «το πρώτο βήμα για τον πραγματικό τερματισμό οποιουδήποτε πολέμου είναι η κατάπαυση του πυρός». Ο στρατηγός Keith Kellogg, ειδικός αντιπρόσωπος του κ. Trump στην Ουκρανία, φάνηκε να υποβαθμίζει τις διφορούμενες παρατηρήσεις του αφεντικού του, αναρτώντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η κατάπαυση του πυρός πρέπει να προηγείται οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης - «όχι το αντίθετο». Αυτό μπορεί, ωστόσο, να είναι ευσεβής πόθος.
