Η Τουρκία του 2025 δεν διαμορφώνεται στις αίθουσες των υπουργικών συμβουλίων ή στα πηγαδάκια του παλατιού. Διαμορφώνεται στα σκοτεινά ρούχα των νέων στις διαδηλώσεις τoυ Σαρατζχανέ, μπροστά στο Δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης, στις ασφυκτικές αναζητήσεις εργασίας στα social media, στις κραυγές για δικαιοσύνη μέσα από τις δίκες-παρωδίες, στη βουβή απελπισία του “σπουδάζω αλλά για πού;”, στη συλλογική φαντασίωση φυγής από μια χώρα που δεν προσφέρει προοπτική ούτε καν επιβίωσης.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, η τουρκική νεολαία (ηλικίες 18-34) συγκροτεί πλέον όχι απλώς ένα διαφορετικό εκλογικό σώμα αλλά μια διαφορετική πολιτική οντότητα, με ρηξικέλευθες, αντιφατικές, αλλά απολύτως συγκρουσιακές σχέσεις με το καθεστώς. Οι κοινωνιολογικές και πολιτικές δυναμικές που αποτυπώνονται δεν είναι απλώς ενδείξεις: είναι συστημικοί μετασεισμοί.
Η εκλογική ρήξη: η νεολαία εγκαταλείπει το καθεστώς
Η εικόνα είναι καθαρή: το AKP καταγράφει ιστορικά χαμηλά ποσοστά στην ηλικιακή ομάδα 18-34, σε αντίθεση με την ισχυρότερη παρουσία του στους άνω των 55. Η απονομιμοποίηση του κυβερνώντος κόμματος στους νέους δεν είναι προσωρινή. Είναι βαθιά, δομική και μη αντιστρέψιμη. Από τις εκλογές του 2023 και μετά, η τάση είναι σταθερά καθοδική.
Αντίστροφα, το CHP εμφανίζει πρωτοφανή στήριξη από τη νεολαία, με αποκορύφωμα τον Φεβρουάριο 2025. Η άνοδος του Οζγκιούρ Οζέλ στην ηγεσία συνέβαλε στη συγκρότηση μιας πιο ελκυστικής, σύγχρονης και πολυσυλλεκτικής εικόνας. Το CHP αναδεικνύεται πλέον ως ο πρώτος εκλογικός πόλος των νέων, όχι λόγω παλαιού κύρους αλλά λόγω έλλειψης εναλλακτικής και έντονης ανάγκης για πολιτική ανατροπή.
Παράλληλα, το φιλικουρδικό DEM διατηρεί σταθερό πυρήνα νέων ψηφοφόρων, ιδιαίτερα μεταξύ των Κούρδων, των φοιτητών και των ακτιβιστικών κύκλων.
Αντίθετα, τόσο το ΙYΙ όσο και το MHP καταγράφουν καθίζηση. Καμία από τις δύο εθνικιστικές δυνάμεις δεν κατάφερε να συνδεθεί με την αγωνία ή τη φαντασία των νέων. Για την τουρκική νεολαία, η παραδοσιακή ακροδεξιά φαντάζει πλέον μουσειακό κατάλοιπο ή καθεστωτικός υπηρέτης.
Ποιοι είναι αυτοί οι νέοι; Μια νέα πολιτική ανθρωπογεωγραφία
Αναλυτές με τους οποίους συνομιλεί το KReport, εκτιμούν ότι η νεολαία της Τουρκίας δεν είναι ιδεολογικά ενιαία, αλλά είναι ριζικά διαφοροποιημένη από τα παλαιότερα εκλογικά προφίλ. Και ορίζεται κυρίως από κοσμικό εθνικισμό (με επιστροφή στον Κεμαλισμό), δικαιωματικό ριζοσπαστισμό (φεμινιστικά, ΛΟΑΤΚΙ+, φιλοοικολογικά κινήματα), αντικαθεστωτική αντίληψη δικαιοσύνης και διαφάνειας, και συγκρουσιακή ταυτότητα με το κράτος.
Δεν είναι αδιάφοροι. Δεν είναι απολίτικοι. Είναι πολιτικά υπερφορτισμένοι, αλλά εκτός κομματικών πλαισίων.
Το κοινωνικό έδαφος της εξέγερσης: αδιέξοδο και οργή
Η συνέντευξη της καθηγήτριας Μελέκ Γκιόρεγκενλι στο Τ24, ειδικής στην κοινωνική ψυχολογία, αποκαλύπτει το ψυχικό βάθος της κρίσης. Η νέα γενιά βιώνει μια συλλογική απώλεια νοήματος. «Ποτέ άλλοτε η φαντασίωση του μέλλοντος δεν ήταν τόσο απούσα», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Η ματαίωση αυτή δεν είναι μεταφυσική. Είναι υλική και οφείλεται στην ανεργία, στον πληθωρισμό, στις πανεπιστημιακές σπουδές χωρίς αντίκρισμα, στο τεράστιο κόστος της στέγασης και γενικότερα της φτώχειας ως καθημερινή συνθήκη.
Η νέα γενιά ζει αλλά δεν αναπνέει. Κι όταν το μέλλον δεν υπάρχει, τότε ο δρόμος γίνεται παρόν.
Η εξέγερση της ετερότητας
Η Σαρατζχανέ, τον Μάρτιο του 2025, δεν ήταν απλώς μια διαδήλωση. Ήταν το πολιτικό μεταίχμιο. Εκεί, όπως σημειώνει η Γκιόρεγκενλι, η ετερότητα έγινε κοινότητα: φοιτητές με LGBT σημαίες πλάι σε νέους με το σύμβολο των Γκρίζων Λύκων· Κούρδοι, εθνικιστές, σοσιαλιστές, άνεργοι, μαθητές, όλοι ενωμένοι όχι επειδή συμφωνούν, αλλά επειδή δεν αντέχουν άλλο.
«Το Σαρατζχανέ ήταν το σημείο που το ποτήρι ξεχείλισε για όλους, αν και από διαφορετικό δρόμο». Το αίτημα δεν ήταν σαφές, αλλά ο στόχος ήταν κοινός: η άρνηση του υπάρχοντος.
Η διάχυση της αντίστασης: από το δρόμο στην κουλτούρα
Η πολιτική δράση της νεολαίας δεν περιορίζεται στη διαδήλωση. Αποτυπώνεται στο μποϊκοτάζ πολιτιστικών προϊόντων που σχετίζονται με το καθεστώς, στην αντίσταση στη λογοκρισία (σειρές, ταινίες, TikTok) και την πολιτικοποίηση της καθημερινότητας μέσα από το χιούμορ, την ειρωνεία και την τέχνη.
Πρόκειται για νέες μορφές αντίστασης, οριζόντιες, μακριά από τα κόμματα, αλλά εξαιρετικά επιδραστικές.
Εμπόδια και ρήγματα: η πρόκληση της πολιτικής μετάφρασης
Η νεολαία έχει φωνή. Έχει θυμό. Έχει στίγμα. Αλλά δεν έχει ακόμα συνεκτικό αφήγημα.
Η αντιφατικότητα των ταυτοτήτων (π.χ. εθνικιστής και φεμινίστρια στον ίδιο χώρο), η απουσία ηγεμονικού πολιτικού οράματος, αλλά και οι εκ των άνω προσδοκίες πολιτικής αξιοποίησης της οργής, δημιουργούν εύθραυστες ισορροπίες.
Το CHP, αν και ισχυροποιείται εκλογικά, δεν έχει ακόμα εκφράσει ένα συνεκτικό πρόγραμμα που να απαντά στις υπαρξιακές και όχι μόνο πολιτικές αγωνίες της νεολαίας.
Η τουρκική νεολαία του 2025 δεν είναι μια γενιά αναμονής. Είναι μια γενιά ρήξης. Μια γενιά που αρνείται να γίνει νομιμοποιητής ενός συστήματος που την περιθωριοποιεί.
Δεν ζητά συγγνώμη. Δεν φοβάται. Δεν συγκατατίθεται.
Ζητά δικαιοσύνη, αναγνώριση και αξιοπρέπεια. Και δεν θα σταματήσει να τα διεκδικεί – ούτε στους δρόμους, ούτε στις κάλπες, ούτε στα hashtags.
Η Τουρκία αλλάζει. Όχι επειδή το αποφάσισε το κράτος. Αλλά επειδή η νεολαία αρνείται να ζήσει όπως της επιβάλλουν. Κι αυτή είναι η πιο ριζοσπαστική απόφαση της εποχής μας.
