Η ευρύτερη ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαιτεί όχι μόνο επενδύσεις στην άμυνα αλλά και αποφασιστικά βήματα για καινοτομία και έρευνα, υποστηρίζουν πέντε ακαδημαϊκοί οικονομολόγοι και ερευνητές της δεξαμενής σκέψης Bruegel. Προειδοποιούν ότι η ΕΕ πρέπει να αποφύγει δύο βασικά σφάλματα.
Το πρώτο λάθος θα ήταν να μην αντιληφθεί ότι η σημερινή δυναμική εξουσίας εξαρτάται εξίσου από οικονομικούς και τεχνολογικούς παράγοντες όσο και από καθαρά στρατιωτικές παραμέτρους. Η Κίνα προβληματίζει τις ΗΠΑ κυρίως λόγω της εντυπωσιακής οικονομικής ανάπτυξης και της θεαματικής τεχνολογικής προόδου που πέτυχε από τη δεκαετία του 1980.
Η ΕΕ δεν θα πρέπει απλώς να επιδιώξει να καλύψει την τεχνολογική της υστέρηση αλλά και να θέσει στόχους καινοτομίας συμβατούς με την κλιματική μετάβαση και τη διαφύλαξη του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου.
Οι περικοπές και οι περιορισμοί που επέβαλε η κυβέρνηση Τραμπ σε Αμερικανούς ερευνητές αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία για την ΕΕ να βελτιώσει την ικανότητα καινοτομίας της. Η ΕΕ θα πρέπει να προσελκύσει ερευνητές από τις ΗΠΑ αυξάνοντας σημαντικά τις επενδύσεις στη βασική έρευνα, στην οποία προς το παρόν επενδύει τα μισά από τις ΗΠΑ.
Το δεύτερο λάθος θα ήταν η επιστροφή σε ξεπερασμένες βιομηχανικές πολιτικές, με επιδοτήσεις σε επιχειρήσεις που επιλέγονται ως «εθνικοί πρωταθλητές». Η ΕΕ χρειάζεται θεσμούς ανάλογους με τον Οργανισμό Προηγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων των ΗΠΑ (ARPA), που -σε στρατηγικούς τομείς (άμυνα, ενέργεια, υγεία)- συντονίζει πόρους και επιστήμονες για την ανάπτυξη πρωτοποριακών τεχνολογιών, όπως τα εμβόλια mRNA. Χωρίς ένα τέτοιο πλάισιο, οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες, ειδικά -αλλά όχι μόνο- στον τομέα της άμυνας, υποφέρουν από την έλλειψη ανταγωνισμού που αποθαρρύνει την καινοτομία.
Η έκθεση του Μάριο Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ υπογράμμισε ότι χρειάζεται ένας ευρωπαϊκός οργανισμός τύπου ARPA για να στηρίζει τον μετασχηματισμό της επιστημονικής γνώσης σε πρωτοποριακή καινοτομία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (EIC), το οποίο καλείται να εντοπίζει και να χρηματοδοτεί χρήσιμες νέες τεχνολογίες, δεν διαθέτει την κλίμακα και το εύρος της εμπειρογνωμοσύνης που απαιτούνται για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων σε άκρως εξειδικευμένους τομείς. Θα πρέπει να γίνει λιγότερο γραφειοκρατικό και να διαθέτει σημαντικά περισσότερους πόρους για να υποστηρίζει έργα υψηλού κινδύνου αλλά με δυνατότητα πρωτοποριακής τεχνολογικής προόδου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να συμπεριλάβει αυτήν την ιδέα όταν υποβάλει νομοθετικές προτάσεις για το επόμενο πρόγραμμα πλαίσιο της ΕΕ. Όπως πρότεινε ο Ντράγκι, θα πρέπει να διατεθούν περισσότερα κονδύλια για τη χρηματοδότηση της ανατρεπτικής καινοτομίας, η οποία επί του παρόντος λαμβάνει μόνο το 5% των πόρων και αντί να ωφελεί πρωτίστως ώριμες εταιρείες, το πρόγραμμα θα πρέπει να στοχεύει στην υποστήριξη νέων καινοτόμων επιχειρήσεων.
Pitfalls to avoid as the EU ramps up defense investment, Bruegel.
