Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αποδεικνύεται συνεπής στα λόγια του. Προχωρά γρήγορα για να σταματήσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τα σημάδια των τελευταίων ημερών δείχνουν ότι επίσης κινείται επιθετικά. Προς το Κίεβο, όχι προς τη Μόσχα.
Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε ακριβώς τι έχει στο μυαλό του ο Τραμπ, αλλά όπως είπα σχετικά και με την πρότασή του να καταλάβουν οι ΗΠΑ τη Γάζα, αξίζει να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι δηλώσεις του, ακόμη κι αν δεν λένε όλη την ιστορία. Και όσα είπε και έκανε ο ίδιος και η κυβέρνησή του για την Ουκρανία τις τελευταίες 72 ώρες δείχνουν ότι στοχεύουν στην αποκατάσταση των σχέσεων με τη Μόσχα σε βάρος της Ουκρανίας και της Ευρώπης.
Αυτό θα ήταν μια επιλογή. Η Αμερική έχει πολλά χαρτιά να παίξει για να πιέσει τη Μόσχα προς μια γνήσια ειρηνευτική διευθέτηση που να περιορίζει τις ανταμοιβές για την παράνομη εισβολή της και να εξασφαλίζει μια διαρκή κατάπαυση του πυρός. Αλλά τα πρόσφατα δημόσια μηνύματα του Τραμπ υποδηλώνουν ότι δεν σκοπεύει να τα χρησιμοποιήσει. Αυτό είναι λογικό αν το μόνο που θέλει κανείς είναι μια γρήγορη συμφωνία με οποιουσδήποτε όρους, γιατί είναι πολύ πιο εύκολο να πιεστεί να κάνει παραχωρήσεις η Ουκρανία απ’ ότι η Ρωσία.
Ο Τραμπ έκανε διαδοχικές κλήσεις για να ξεκινήσει τις ειρηνευτικές συνομιλίες του, πρώτα με τον Πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, δεύτερον με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι της Ουκρανίας, αλλά καθόλου με ηγέτες στην Ευρώπη. Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, εν τω μεταξύ, παρέδιδε διαπραγματευτικά όπλα που θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε προσπάθεια να συνεχιστούν οι έντονες πιέσεις στον Πούτιν.
Η Ουκρανία, είπε ο πρώην σχολιαστής του Fox News στους υπουργούς Άμυνας του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου στις Βρυξέλλες, δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, δεν θα πάρει πίσω τα σύνορα που είχε πριν από την εισβολή της Ρωσίας το 2014, δεν θα έχει αμερικανικά στρατεύματα σε καμία ειρηνευτική δύναμη και δεν θα συνεχίσει να λαμβάνει αμερικανική βοήθεια στα προηγούμενα επίπεδα.
Όλα αυτά δεν είναι λάθος ή σοκαριστικά. Όλοι σε εκείνο το δωμάτιο, και στο Κίεβο, καταλαβαίνουν ότι πρόκειται για παραχωρήσεις που πιθανόν θα γίνονταν ως μέρος οποιασδήποτε ενδεχόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας, ώστε να εξασφαλιστούν παρόμοιες παραχωρήσεις από τη Μόσχα. Αλλά κανένας από αυτούς δεν θα ήθελε πρώτα να τα παραδώσει και μετά να διαπραγματευτεί. Ο Τραμπ μπορεί να είναι ή να μην είναι, όπως περιγράφεται από τον Χέγκσεθ, «ο καλύτερος διαπραγματευτής στον πλανήτη». Αλλά προκαλεί ανησυχία ότι είναι σίγουρα αρκετά καλός ώστε να μην κάνει τα παιδαριώδη λάθη που αντιπροσώπευαν αυτές οι δηλώσεις, εάν ο στόχος ήταν να πιέσει τη Μόσχα για λογαριασμό της Ουκρανίας.
Η Ευρώπη, εν τω μεταξύ, απλώς αγνοήθηκε. Αυτό προκάλεσε ξεκάθαρα σοκ, καθώς λίγες μέρες νωρίτερα ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία και τη Ρωσία, Κιθ Κέλογκ, είχε πει ότι θα ερχόταν να διαβουλευθεί μαζί τους για μια διαπραγματευτική στρατηγική. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες επέμειναν μετά την ομιλία του Χέγκσεθ, ότι καμία διαρκής συμφωνία δεν μπορεί να γίνει χωρίς αυτούς και ότι δεν μπορεί να γίνει συμφωνία για την Ουκρανία πίσω από τις πλάτες της. Λοιπόν, αυτό ακριβώς φαίνεται να συμβαίνει και οι Ευρωπαίοι υποστηρικτές της Ουκρανίας δεν μπορούν να κάνουν πολλά γι' αυτό.
Αυτό που πήραν από τον Χέγκσεθ ήταν μια αυστηρή διάλεξη και (την ημέρα που το Διεθνές Ινστιτούτο Μελετών Ασφάλειας με έδρα το Λονδίνο υπολόγισε ότι η Ρωσία πλέον ξοδεύει περισσότερα απ’ όλη την Ευρώπη στην άμυνα, σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης) ένα σαφές μήνυμα ότι, από εδώ και στο εξής, θα είναι μόνοι τους στην Ουκρανία. Και πάλι, αυτό δεν έχει νόημα εάν ο στόχος του Τραμπ είναι να πιέσει τον Πούτιν, αλλά έχει μεγάλο νόημα αν θέλει να πιέσει την Ευρώπη να δεχτεί μια συμφωνία για την Ουκρανία, που δεν θα δεχόταν διαφορετικά.
Πιο αναλυτικά, ο Χέγκσεθ είπε ότι τα ευρωπαϊκά έθνη θα πρέπει όλα να ξοδεύουν το 5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους για την άμυνα και ότι η προτεραιότητα των ΗΠΑ είναι πλέον η Κίνα. Και πάλι, δεν υπάρχει καμία έκπληξη εδώ. Οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν ότι εξακολουθούν να μην ξοδεύουν αρκετά στην άμυνα. Γνωρίζουν επίσης ότι η αμερικανική ομπρέλα ασφαλείας μετατίθεται ανατολικά. Αλλά είναι εξίσου αλήθεια ότι ο στόχος του 5% του ΑΕΠ δεν είναι ρεαλιστικός, ακόμα και για τις ΗΠΑ, το μοναδικό μέλος του ΝΑΤΟ που μείωσε το μερίδιο της οικονομίας του που ξοδεύει για την άμυνα την τελευταία δεκαετία. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται πλέον στο 3,38%.
Ίσως ο Τραμπ θα εκπλήξει όλους και θα πετύχει μια καλή συμφωνία που εξασφαλίζει μόνιμη κατάπαυση του πυρός και διασφαλίζει το μέλλον της Ουκρανίας ως κυρίαρχο κράτος. Αλλά προς το παρόν, ας υπολογίσουμε ποιος πήρε τι.
Για τον Πούτιν: Η διπλωματική του απομόνωση από τη Δύση έσπασε από τη μόνη χώρα που, κατά την άποψή του, μετράει πραγματικά, τις ΗΠΑ. Ο Τραμπ είπε ότι ήλπιζε να συναντηθεί προσωπικά με τον ηγέτη της Ρωσίας, πρώτα στη Σαουδική Αραβία και στη συνέχεια στη Μόσχα και στην Ουάσιγκτον.
Η Μόσχα έχει επίσης τώρα δημόσια επιβεβαίωση από την κυβέρνηση Τραμπ ότι δεν θα παράσχει στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας εντάσσοντάς την στο ΝΑΤΟ ή σταθμεύοντας αμερικανικά στρατεύματα στο έδαφός της ή ενισχύοντας τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ ή καλύπτοντας οποιαδήποτε ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη με εγγύηση του άρθρου 5 ότι οι ΗΠΑ θα υπερασπιστούν τις δυνάμεις τους σε περίπτωση επίθεσης. Όπως είπε ο Ζελένσκι, δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική εγγύηση ασφάλειας για την Ουκρανία χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ.
Το Κρεμλίνο βλέπει τώρα στον Τραμπ έναν πρόεδρο των ΗΠΑ που φαίνεται να αποδέχεται το ρωσικό αφήγημα: ότι η Ουκρανία μπορεί να μην έχει μέλλον ως ανεξάρτητο κράτος και ότι στην πραγματικότητα δεν φταίει ο Πούτιν για την απόφασή του να εισβάλει σε μια γειτονική χώρα. Το Κρεμλίνο φαίνεται επίσης πιο κοντά από κάθε άλλη στιγμή από το 1945, στην επίτευξη του παντοτινού στόχου του, να δημιουργήσει ρήγμα ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ευρωπαϊκή ήπειρο. Τότε, όπως και τώρα, ο στόχος ήταν να μείνει η Ρωσία ως η κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη, ικανή να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της.
Για τις ΗΠΑ: Η επιστροφή φυλακισμένων που η Μόσχα είχε ουσιαστικά πάρει ως ομήρους με ψευδείς κατηγορίες (παραμένει ασαφές τι προσφέρθηκε ως αντάλλαγμα) και μια κατ' αρχήν συμφωνία για εξασφάλιση ορυκτών πόρων αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Ουκρανία. Αυτό θα ήταν ανταπόδοση για τα περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια που, σύμφωνα με τον καλύτερο διαθέσιμο υπολογισμό από το γερμανικό Ινστιτούτο του Κιέλου, οι ΗΠΑ διέθεσαν για βοήθεια στην Ουκρανία. Το ποσό των 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων που αναφέρουν ο Τραμπ και ο Χέγκσεθ είναι ανοησία. Άρα, μια πιθανή (αν και είναι απίθανο να πραγματοποιηθεί) απόδοση επένδυσης 400%, που αποσπάται από ένα κατεστραμμένο έθνος την ώρα της ανάγκης του.
Για την Ουκρανία: Μέχρι στιγμής, τίποτα άλλο παρά την υποθήκευση του οικονομικού της μέλλοντος στις ΗΠΑ.
Για την Ευρώπη: Τίποτα, εκτός από την πιο σαφή -μέχρι σήμερα- ένδειξη ότι ο Τραμπ δεν θεωρεί τα έθνη της, ως συμμάχους. Για τα κράτη της Βαλτικής και την Πολωνία ειδικότερα, οι επιπτώσεις της εσκεμμένα διφορούμενης γλώσσας του Τραμπ θα είναι πολύ ανησυχητικές.
Όταν οι δημοσιογράφοι τον αμφισβήτησαν για όλα αυτά, ο Χέγκσεθ είπε «δεν υπάρχει προδοσία», αλλά αναγνώριση της πραγματικότητας. Αυτό ισχύει μόνο με την έννοια ότι οι αποφάσεις των ΗΠΑ θα αλλάξουν την πραγματικότητα. Αν δεν είναι και προδοσία, αυτό πρέπει να το αποδείξει τώρα η κυβέρνηση Τραμπ.
