Οι ΗΠΑ είναι ίσως η οικονομία με τις καλύτερες επιδόσεις στον κόσμο αυτή τη περίοδο. Αναπτύσσεται ταχύτερα από την Κίνα και την ΕΕ, ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται, τα επιτόκια μειώνονται, η αγορά εργασίας είναι πολύ σφιχτή. Επιπλέον, η χώρα είναι αυτάρκης σε ενέργεια, έχει έναν πολύ δυνατό τομέα τεχνολογίας, επωφελείται από μια τεράστια κεφαλαιαγορά με άφθονη ρευστότητα, έχει θετικό ισοζύγιο πληρωμών και το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.
Τα τεράστια κίνητρα που έδωσε η κυβέρνηση Μπάιντεν, με τη μορφή του IRA, και το πλέγμα των οικονομικών πολιτικών της φαίνεται να παράγουν θετικά αποτελέσματα. Αλλά οι πολίτες δεν γεύτηκαν αυτή τη ρόδινη μακρο-εικόνα της οικονομίας και επικεντρώθηκαν αντ' αυτού στις αυξήσεις των τιμών έναντι των εισοδημάτων τους και στην έντονα άνιση κατανομή του πλούτου τα τελευταία χρόνια.
Στην προεκλογική του εκστρατεία, ο εκλεγμένος πρόεδρος Τραμπ έκανε πολλές σαφείς δηλώσεις για σχεδόν τα πάντα, συμπεριλαμβανομένης της οικονομίας. Αλλά ποτέ δεν διατύπωσε τις οικονομικές πολιτικές που θα ακολουθήσει η μελλοντική κυβέρνησή του, σε βαθμό που θα διευκόλυνε την κατανόησή τους από τους αναλυτές. Πέντε από αυτές τις δηλώσεις, εάν εφαρμοστούν, ενδέχεται να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία και τα ομοσπονδιακά δημοσιονομικά ανάλογα με την παραμετροποίησή τους, την ταχύτητα εφαρμογής τους και το αν θα εφαρμοστούν ταυτόχρονα ή ξεχωριστά.
Δήλωση 1: Οι φόροι θα μειωθούν για να ανακουφίσουν τις μεσαίες τάξεις, αλλά και τις επιχειρήσεις. Αυτό θα αυξήσει την κατανάλωση και, συνεπώς, την ανάπτυξη, αλλά θα δημιουργήσει δημοσιονομικό κενό.
Δήλωση 2: Οι δασμοί στις εισαγωγές θα αυξηθούν σημαντικά για να προστατευθούν θέσεις εργασίας. Ο πληθωρισμός θα ενισχυθεί και θα ασκηθεί πίεση σε μια οικονομία που λειτουργεί σχεδόν στο πλήρες δυναμικό της, πιέζοντας την ήδη σφιχτή αγορά εργασίας. Από την άλλη, θα προστεθούν έσοδα στο ομοσπονδιακό ταμείο.
Δήλωση 3: Η μετανάστευση θα σταματήσει και οι παράνομοι μετανάστες θα απελαθούν, και πάλι για να προστατευθούν θέσεις εργασίας. Η αγορά εργασίας θα πιεσθεί και άλλο, συγκρατώντας την ανάπτυξη και καθυστερώντας επενδύσεις. Δημοσιονομικά, θα έχει κόστος στην αρχή, αλλά θα σταδιακά θα εξοικονομηθούν πόροι που δαπανώνται για την ένταξη των μεταναστών.
Δήλωση 4: Οι αγορές, και ιδιαίτερα αυτή της τεχνολογίας, θα απελευθερωθούν για να μειωθεί η περιττή γραφειοκρατία και να βελτιωθεί η παραγωγικότητα. Αυτό πιθανότατα θα λειτουργήσει προς όφελος των μεγάλων παικτών και θα μειώσει τον ανταγωνισμό και την ποιότητα των υπηρεσιών προς τους πελάτες μακροπρόθεσμα. Ιδίως στον κλάδο της τεχνολογίας, όπου τώρα άρχισε να αναπτύσσεται ένα ρυθμιστικό πλαίσιο, η απελευθέρωση μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις που είναι δύσκολα διαχειρίσιμες και να δημιουργήσει πραγματικές στρεβλώσεις στην αγορά.
Δήλωση 5: Ότι η περιβαλλοντική απειλή είναι ένα ψέμα. Η καθυστέρηση της μετάβασης σε μηδενικές εκπομπές, εκτός από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, θα σήμαινε πολύ λιγότερες επενδύσεις με αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη. Δεδομένου ότι σημαντικό μέρος του κεφαλαίου που απαιτείται για αυτό το είδος επενδύσεων θα προέλθει από τον δημόσιο τομέα, η εγκατάλειψη της μετάβασης θα μεταφραστεί μεσοπρόθεσμα σε πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο .
Ο συνολικός αντίκτυπος της εφαρμογής αυτών των δηλώσεων, μεταφρασμένων σε πολιτικές, κατά τη διάρκεια της θητείας του είναι πρακτικά αδύνατο να προβλεφθεί. Τα αποτελέσματα Θα εξαρτηθούν όχι μόνο από το μείγμα πολιτικής, αλλά και από τις παραμέτρους και την επιμονή της διοίκησης στην υλοποίηση τους. Εάν ανακύψουν προβλήματα εφαρμογής , η προσαρμογή του μείγματος, των παραμέτρων και της πολιτικής επιμονής, δεν είναι δυνατό να προβλεφθούν σήμερα.
Ωστόσο, ευρύτεροι γεωπολιτικοί και οικονομικοί κίνδυνοι που συνδέονται με τρεις από αυτές τις δηλώσεις θα μπορούσαν να ζωντανέψουν και να δημιουργήσουν πραγματικά προβλήματα για τις ΗΠΑ αλλά και την παγκόσμια οικονομία: (α) Η επιβολή σημαντικών δασμών, ακολουθούμενη από αντίποινα των αντισυμβαλλομένων μπορεί να οδηγήσει εμπλεκόμενες χώρες σε στασιμοπληθωρισμό. (β) Ο κακός χειρισμός του ζητήματος της μετανάστευσης είναι πιθανόν να περιορίσει την ανάπτυξη μιας οικονομίας που λειτουργεί σχεδόν σε πλήρη δυναμικότητα. (γ) Η απελευθέρωση των αγορών αιχμής, όπου η ισχύς των μεγάλων παικτών εκδηλώνεται ήδη έντονα, θα υπονομεύσει τις αρετές μιας ανοικτής, πραγματικά ανταγωνιστικής οικονομίας.
Αν υπάρχει ένα κοινό νήμα σε αυτές τις πέντε δηλώσεις είναι ότι προφορικά προστατεύουν το εισόδημα των μεσαίων και κατώτερων τάξεων, αλλά αν εφαρμοστούν πιθανότατα θα αυξήσουν το εισόδημα και τον πλούτο των οικονομικών ελίτ. Ο χρόνος θα δείξει.
(*) Ο Κώστας Σ. Μητρόπουλος είναι Σύμβουλος Eπιχειρήσεων
