Ο κόσμος αισθάνεται το άγχος μιας μεταβατικής περιόδου, καθώς οι φίλοι και οι εχθροί της Αμερικής περιμένουν το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών την επόμενη εβδομάδα. Η υπερδύναμη θα έχει ως αρχιστράτηγο τον Ντόναλντ Τραμπ ή την Κάμαλα Χάρις; Μέχρι να απαντηθεί αυτή η ερώτηση, τίποτα δεν μπορεί να κινηθεί, τίποτα σημαντικό δεν μπορεί να επιλυθεί. Τι γίνεται όμως αν δεν υπάρξει απάντηση, τουλάχιστον όχι για κάποιο διάστημα;
Φανταστείτε ότι αυτή τη στιγμή οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων σε όλο τον κόσμο κρατούν τη συλλογική τους ανάσα. Στη Μέση Ανατολή, η οποία βρίσκεται στα πρόθυρα ενός μεγάλου περιφερειακού πολέμου, απεσταλμένοι από το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Κατάρ συναντώνται και πάλι στη Ντόχα για μια κατάπαυση πυρός στη Λωρίδα της Γάζας. Κανείς όμως δεν θα δεσμευτεί σε τίποτα μέχρι να αποφασίσουν οι Αμερικανοί ψηφοφόροι ποιος θα καθίσει τον Ιανουάριο στο Resolute Desk (του Οβάλ Γραφείου).
Στο Κρεμλίνο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν περιμένει το αποτέλεσμα στις 5 Νοεμβρίου για να αποφασίσει τα επόμενα βήματά του στην Ουκρανία και αλλού. (Στηρίζει τον Τραμπ, αλλά είναι επίσης επιφυλακτικός με αυτό το σενάριο.) Στη Βόρεια Κορέα, ο Κιμ Γιονγκ Ουν δίνει ιδιαίτερη προσοχή στην ψηφοφορία καθώς επισείει τα πυρηνικά του στη Νότια Κορέα. Από το Πεκίνο μέχρι την Τεχεράνη, το Μινσκ και το Καράκας, οι αντιαμερικανοί αυταρχικοί κρέμονται στα μανταλάκια για να μάθουν ποιος θα είναι ο νέος τους αντίπαλος.
Οι σύμμαχοι της Αμερικής βρίσκονται επίσης μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Η Ιαπωνία, η οποία ήταν ήδη σε αγωνία για μια δεύτερη θητεία Τραμπ, ξαφνικά έχει τη δική της κυβερνητική κρίση, μετά από εκλογές που δεν άφησαν ξεκάθαρο νικητή για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1990. Η κυβέρνηση της Γερμανίας, ένα χρόνο πριν από τις επόμενες ομοσπονδιακές βουλευτικές εκλογές, είναι ένας συνασπισμός ζόμπι που μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή. Όπως όλοι οι σύμμαχοι της Αμερικής, το Τόκιο και το Βερολίνο αναρωτιούνται αν τον επόμενο χρόνο θα έχουν ακόμα έναν φίλο στον Λευκό Οίκο ή αντ' αυτού έναν εθνικιστή που επιβάλλει δασμούς στις εξαγωγές τους και απειλεί να τους εγκαταλείψει αβοήθητους στους εχθρούς τους.
Έπειτα, υπάρχουν όλες οι άλλες χώρες, εκείνες που δεν είναι ούτε σύμμαχοι ούτε αντίπαλοι των ΗΠΑ, αλλά κάποτε προσέβλεπαν σε αυτές, και μόνο σε αυτές, για να δώσουν κάποια επίφαση τάξης σε έναν αναρχικό κόσμο. Αυτό ισχύει από τον Νότιο Ειρηνικό μέχρι την Αφρική, όπου τα έθνη αισθάνονται πίεση να αποφασίσουν μεταξύ Αμερικής και Κίνας για τη χαρτογράφηση των μελλοντικών τους δεσμών. Το άγχος είναι ιδιαίτερα έντονο σε μέρη όπως η Μολδαβία και η Γεωργία, που ταλαντεύονται μεταξύ της ρωσοκρατούμενης Ανατολής και της ευρωαμερικανικής Δύσης και μόλις είχαν εκλογές στις οποίες η Μόσχα, ως συνήθως, διεξήγαγε μαζικές εκστρατείες παραπληροφόρησης.
Η αγωνία της μεταβατικής περιόδου εκτείνεται στο πολυμερές σύστημα, που ενσαρκώνουν τα Ηνωμένα Έθνη και οι υπόλοιποι θεσμοί διεθνούς δικαίου. Έχοντας ήδη χάσει μεγάλο μέρος της σημασίας του, σε έναν κόσμο πολέμων και αναταραχών, ο ΟΗΕ μπορεί να μην επιβιώσει, τουλάχιστον σε αναγνωρίσιμη μορφή, από μια δεύτερη θητεία του Τραμπ, ο οποίος απαξιώνει την οργάνωση ως λέσχη «οπαδών της παγκοσμιοποίησης». Η μοίρα του υπό τη Χάρις είναι σχεδόν εξ ίσου ασαφής.
Ακόμα κι αν κερδίσει ο Τραμπ, η 5η Νοεμβρίου μπορεί να φέρει κάποια ανακούφιση, αρκεί να δώσει μια απόφαση και να δείξει μια σαφή κατεύθυνση. Ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλειστεί ένα χειρότερο σενάριο. Πρόκειται για την απουσία λύσης, με μια αμφισβητούμενη μεταβίβαση εξουσίας που θα διαδραματίζεται επί μήνες, είτε στα δικαστήρια είτε, Θεός φυλάξοι, στους δρόμους, με λεκτική ή υλική βία όπως αυτή που άλλοτε επέκριναν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε άλλες χώρες.
Ούτε οι ΗΠΑ, ούτε ο κόσμος έχουν εμπειρία με ένα τέτοιο σενάριο τρόμου να διαδραματίζεται στην Αμερική. Οι οριακές εκλογές του 2000 (όταν ο Τζορτζ Μπους κέρδισε τον Αλ Γκορ, αλλά μόνο κατ’ ελάχιστον και μετά από πολλές νομικές μάχες) ήταν κάτι το οριακό. Αλλά έλαβε χώρα σε μια «μονοπολική» στιγμή της γεωπολιτικής, όταν, κατά τη διάρκεια της μετάβασης, καμία άλλη δύναμη δεν τόλμησε να αμφισβητήσει την ισχύ και αποφασιστικότητα των ΗΠΑ.
Η επίμαχη παράδοση εξουσίας του 2020 ήταν πιο επικίνδυνη, αλλά ο κίνδυνος αποτράπηκε όταν απέτυχε το πραξικόπημα της 6ης Ιανουαρίου 2021. Η παγκόσμια πολιτική σκηνή είχε συγκλονιστεί, αλλά δεν είχε ακόμα ανατραπεί: Αυτό συνέβη πιο πρόσφατα, αφού ο Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία, αφού η Χαμάς σφαγίασε τους Ισραηλινούς και το Ισραήλ βομβάρδισε τη Γάζα και τον Λίβανο, και καθώς η Κίνα ενέτεινε τις απειλές της προς την Ταϊβάν. Ακόμη χειρότερα, η Ρωσία, η Κίνα, η Βόρεια Κορέα και το Ιράν άρχισαν να σχηματίζουν έναν αντιαμερικανικό «άξονα», ακόμα και αν δεν τον ονόμασαν έτσι, αυξάνοντας το φάσμα ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Μια αμφισβητούμενη μετάβαση εξουσίας το 2024 θα ήταν πιο επικίνδυνη για έναν ακόμα λόγο. Είναι ήδη γνωστές η πόλωση στο εσωτερικό (των ΗΠΑ) όσο και η παραπληροφόρηση από το εξωτερικό. Φέτος, ωστόσο, η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν έχουν φτάσει σε νέα επίπεδα κακοήθους επιτήδευσης στην προπαγάνδα και τις θεωρίες συνωμοσίας που σπέρνουν και διαδίδουν για να στρέψουν τους Αμερικανούς τον ένα εναντίον του άλλου. Ο Τραμπ είναι πιθανό να προσθέσει ακόμη μεγαλύτερα ψέματα στο Μεγάλο Ψέμα του για τις εκλογές του 2020, και τα τρολ και τα ρομπότ των εχθρών της Αμερικής, καθώς και οι «χρήσιμοι ηλίθιοι» στην ίδια την Αμερική, θα τα ενισχύσουν.
Ακόμα κι αν η Αμερική αποφύγει τη βία αυτό το φθινόπωρο και τον χειμώνα, ακόμα κι αν ο Τραμπ ή η Χάρις φτάσουν χωρίς αμφισβήτηση στο Οβάλ Γραφείο, ακόμα κι αν ο Λευκός Οίκος και το Κογκρέσο καταλήξουν στην ίδια πλευρά, αυτή η μεγαλύτερη «συστημική κρίση» θα αφήσει τις ΗΠΑ διχασμένες και τον κόσμο σε χλωρό κλαρί. Ακριβώς όπως οι Αμερικανοί δεν μπορούν πλέον να συμφωνήσουν για το ποιος κέρδισε τις εκλογές, δεν μπορούν ολοένα και περισσότερο να ορίσουν ποιος είναι επιτιθέμενος και ποιος θύμα στην Ουκρανία, ας πούμε, ποιες αρχές και ποια συμφέροντα αξίζουν τον κόπο της Αμερικής στο εξωτερικό και ποιος πρέπει να είναι ο σωστός ρόλος της Αμερικής στον κόσμο.
Η φύση απεχθάνεται το κενό, είπε ο Αριστοτέλης. Το ίδιο και η γεωπολιτική. Ο κόσμος κινδυνεύει να αντιμετωπίσει ένα κενό τους επόμενους μήνες και χρόνια, ανεξάρτητα από το τι θα πει η καταμέτρηση των ψηφοδελτίων την επόμενη εβδομάδα. Ένα κενό όχι τόσο δύναμης, όσο αλήθειας, λογικής και φιλοδοξίας.
