Είχε προαναγγελθεί από τον Απρίλιο ότι η πολιτική ασύλου και μετανάστευσης της EE θα γινόταν πολύ πιο αυστηρή και οι απελάσεις πολύ πιο εύκολες. Ήταν οι τελευταίες εβδομάδες πριν από τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν αυτό που τελικά συνέβη: Μεγάλη ενίσχυση των κομμάτων της ακροδεξιάς, με έντονα αντιμεταναστευτική πολιτική, τα περισσότερα αντίθετα στη στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας και με λίγο ή πολύ ευρωσκεπτικιστικές και απομονωτικές θέσεις.
Η προχθεσινή Σύνοδος Κορυφής έδειξε ότι τα περισσότερα κόμματα του δημοκρατικού τόξου (και των - σχεδόν -αξιοπρεπών παρυφών του) αποφάσισαν να «προσχωρήσουν» στην ρητορική και στις πρακτικές της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς: Ετοιμάζουν πολύ αυστηρότερους κανόνες για τις απελάσεις όσων απορρίπτεται η αίτηση ασύλου τους, φτάνοντας στο σημείο να προτείνουν (η «μετριοπαθής» Μελόνι και ο Αυστριακός καγκελάριος Νεχάμερ) να χαρακτηριστεί «ασφαλής χώρα» η Συρία - όπου συνεχίζεται ο εμφύλιος πόλεμος - ώστε να είναι πιο εύκολη η απέλαση Σύρων.
Η ίδια η φον ντερ Λάιεν επεσήμανε ότι εκτελείται μόλις το ένα πέμπτο των ενταλμάτων απέλασης και χαρακτήρισε «χρήσιμη τη συζήτηση» για τα εκτός ΕΕ «κέντρα επιστροφής», δηλαδή τα στρατόπεδα κράτησης ανθρώπων που ζητούν άσυλο, όπως τα δύο που κατασκεύασε η Μελόνι στην Αλβανία, σε συμφωνία με τον Ράμα. Και αυτά ενώ από το ένα εκατομμύριο πρόσφυγες του 2015, πέρσι ήρθαν «παράτυπα» στην Ευρώπη λιγότεροι από 300.000 άνθρωποι, ενώ φέτος έχουν φτάσει μόλις 160.000.
Λίγοι από τους ηγέτες προσπάθησαν να φέρουν το θέμα σε ρεαλιστικές βάσεις. Ο Σολτς είπε ότι τα κέντρα κράτησης δεν είναι λύση για μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η θέση του Σάντσεθ, ο οποίος υποστήριξε ότι πρέπει να υπάρξουν πιο θετικά μηνύματα για τη μετανάστευση, η οποία είναι εξαιρετικά σημαντική για την ισπανική οικονομία και τη «δημογραφική πρόκληση» που αντιμετωπίζει.
Και βεβαίως αυτό δεν αφορά μόνο την Ισπανία. Τα ίδια προβλήματα έχουν οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης: Υπογεννητικότητα, πληθυσμό με όλο και μεγαλύτερη μέση ηλικία, κλιμακούμενη ανισορροπία εργαζομένων προς συνταξιούχους και έλλειψη διαθέσιμου προσωπικού σε βασικά επαγγέλματα. Χωρίς μετανάστες «ποιος θα μαζέψει τις ελιές μας», είπε χαρακτηριστικά στη σύνοδο και ο Κ. Μητσοτάκης. Κάποιες χώρες, όπως η Γερμανία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, προσπαθούν να καλύψουν τις ελλείψεις συνάπτοντας ειδικές συμφωνίες με χώρες της Αφρικής και της Ασίας, για νόμιμη μετανάστευση ανθρώπων με τις κατάλληλες δεξιότητες.
Η ευρωπαϊκή ακροδεξιά επένδυσε με μεγάλη εκλογική επιτυχία στη δαιμονοποίηση των μεταναστών. Αν και τα δημοκρατικά κόμματα κάνουν το ίδιο, ως πολιτικά αμυντικό αντανακλαστικό, θα ακυρώσουν μια από τις βασικές αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: τον σεβασμό και την προστασία των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως τα περιγράφουν οι συνθήκες της και η Χάρτα του ΟΗΕ.
