ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

ΑΡΘΡΑ
ΤΟΥ PATRICK WINTOUR

Η δολοφονία αφήνει το Ιράν με μια μοιραία επιλογή και τις ΗΠΑ ταπεινωμένες

Όταν ο Άντονι Μπλίνκεν, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, δήλωσε στους δημοσιογράφους στη Νέα Υόρκη την Παρασκευή ότι οι επόμενες ημέρες θα καθορίσουν τη μελλοντική πορεία της Μέσης Ανατολής, δεν θα μπορούσε να είναι πιο προφητικός.

Τώρα, όλα τα βλέμματα στρέφονται στην απάντηση της Τεχεράνης. Αντιμετωπίζει τη μοιραία επιλογή που πάντοτε προσπαθούσε να αποφύγει και που η νέα ρεφορμιστική ηγεσία της ειδικότερα δεν επιθυμούσε να κάνει. Αν απλώς καταδικάσει οργισμένη το Ισραήλ για την καταστροφή του κεντρικού άξονα του άξονα αντίστασης που με κόπο έχτισε τόσα χρόνια ή αν καλέσει άλλους να αναλάβουν απροσδιόριστη δράση, η αξιοπιστία του Ιράν κινδυνεύει. Αλλά ο πραγματισμός μπορεί να οδηγήσει το Ιράν να συμβουλεύσει τη Χεζμπολάχ να απορροφήσει τις απώλειες και να αποδεχθεί μια κατάπαυση του πυρός που δεν θα επιφέρει επίσης κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, που είναι ο διακηρυγμένος στόχος της Χεζμπολάχ.

Αν, από την άλλη πλευρά, το Ιράν αντ' αυτού εξαπολύσει άμεσα στρατιωτικά αντίποινα κατά του Ισραήλ, αυτά θα πρέπει να έχουν νόημα. Γνωρίζει ότι θα μπει στη μάχη εναντίον ενός στρατού που έχει αποδείξει τη θανατηφόρα αξία των εξαιρετικά ανώτερων τεχνολογικών και πληροφοριακών δυνατοτήτων του. Οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ έχουν σαφώς διεισδύσει βαθιά στο εσωτερικό της Χεζμπολάχ και μπορεί να έχουν κάνει το ίδιο και στην Τεχεράνη.

Για τον νέο πρόεδρο, Μασούντ Πεζεσκιάν, που εξελέγη με το ψηφοδέλτιο της άρσης των οικονομικών κυρώσεων εν μέρει με την οικοδόμηση καλύτερων σχέσεων με τη Δύση, ο θάνατος του Νασράλα δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή. Ο επί της εξωτερικής πολιτικής υπουργός του, Σαγίντ Αμπάς Αραγκτσί, είχε περάσει μια ολόκληρη εβδομάδα στη Ν. Υόρκη στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, συναντώντας Ευρωπαίους πολιτικούς, όπως η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Ανναλένα Μπάερμποκ και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, σε μια προσπάθεια να τους πείσει να ξαναρχίσουν συνομιλίες για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 – που ο Ντ. Τραμπ έσκισε το 2018.

Ο Ραφαέλ Γκρόσι, επικεφαλής της πυρηνικής επιθεώρησης του ΟΗΕ, είχε εντυπωσιαστεί από όσα άκουσε από τις συναντήσεις: «Νομίζω -δήλωσε- ότι αυτή είναι η στιγμή που είναι δυνατόν να γίνει κάτι για το πυρηνικό ζήτημα. Το πλεονέκτημα του κ. Αραγκτσί είναι ότι γνωρίζει τα πάντα για αυτή τη διαδικασία, και αυτό του επιτρέπει να κινηθεί ταχύτερα». Η δολοφονία του Νασράλα καθιστά πολύ πιο δύσκολο για τους μεταρρυθμιστές να πείσουν τον ιρανικό στρατό ότι ένας κλάδος ελαίας εξακολουθεί να έχει νόημα.

Ο Πεζεσκιάν είχε ήδη διαμαρτυρηθεί ότι έλαβε ελάχιστα ανταλλάγματα επειδή άκουσε τις δυτικής έμπνευσης εκκλήσεις να μην επιδιώξει άμεση εκδίκηση για τη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια, του ηγέτη της Χαμάς που δολοφονήθηκε από το Ισραήλ στην Τεχεράνη. Είπε ότι του είχαν υποσχεθεί πως μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα που θα οδηγούσε στην απελευθέρωση των ομήρων και των Παλαιστινίων πολιτικών κρατουμένων ήταν μόνο μια ή δύο εβδομάδες μακριά. Η συμφωνία δεν υλοποιήθηκε επειδή οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να ασκήσουν την απαιτούμενη πίεση στο Νετανιάχου, να αποδεχθεί τους όρους κατάπαυσης του πυρός.

Απογοητευμένος μια φορά, ο Πεζεσκιάν δύσκολα είναι διατεθειμένος να πιστέψει τους όρκους των ΗΠΑ ότι δεν γνώριζαν εκ των προτέρων το σχέδιο για τη δολοφονία του Νασράλα - και, ούτως ή άλλως, μπορεί ο Νετανιάχου να ενέκρινε τον θάνατό του από ένα υπνοδωμάτιο ξενοδοχείου στη Νέα Υόρκη, αλλά ήταν οι βόμβες που προμήθευσαν οι ΗΠΑ που εξερράγησαν στη Βηρυτό.

Σε μια δήλωση που πιθανότατα θα αποτελεί στάση αναμονής, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, κάλεσε το Σάββατο τους μουσουλμάνους «να σταθούν στο πλευρό του λαού του Λιβάνου και της περήφανης Χεζμπολάχ με όποια μέσα διαθέτουν και να τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν το κακό καθεστώς [του Ισραήλ]».

Από την άλλη, για την Ουάσιγκτον, η δολοφονία Νασράλα αποτελεί διπλωματική ταπείνωση και απόδειξη της ανικανότητάς της ή της άρνησής της να ελέγξει το καθεστώς Νετανιάχου.

Ο Νετανιάχου ελπίζει να ξεγέλασε τους Αμερικανούς διπλωμάτες στη Νέα Υόρκη. Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών επιμένει ότι ήταν ολοφάνερο από τις συνομιλίες με τον Ρον Ντέρμερ, υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων του Ισραήλ, και τον Νετανιάχου, ότι το Ισραήλ θα δεχόταν την εκεχειρία των 21 ημερών. Όμως, μόλις ανακοινώθηκε το σχέδιο, ο Νετανιάχου αθέτησε τη συμφωνία.

Κατά κάποιο τρόπο, πρόκειται για το αποκορύφωμα μιας αμερικανικής στρατηγικής σχεδόν 12 μηνών που τώρα είναι ερείπια. Κάθε φορά μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, οι ΗΠΑ ζητούσαν από το Ισραήλ να υιοθετήσει μια διαφορετική στρατηγική όσον αφορά την παράδοση τροφίμων στη Γάζα, τις ζώνες προστασίας, την επίγεια επίθεση στη Ράφα, τους όρους της κατάπαυσης του πυρός και, πάνω απ' όλα, την αποφυγή της κλιμάκωσης της σύγκρουσης.

Και κάθε φορά, ο Νετανιάχου αναγνώριζε τη θέση των ΗΠΑ, απέφευγε μια σαφή απάντηση και τελικά αγνοούσε την Ουάσιγκτον. Και κάθε φορά, οι ΗΠΑ - εκνευρισμένες και απογοητευμένες - εξέφραζαν επιφυλάξεις για τη στρατηγική του Νετανιάχου, αλλά κάθε φορά συνέχιζαν να δίνουν τα πυρομαχικά.

Με τις προεδρικές εκλογές να πλησιάζουν και τον Νετανιάχου να απολαμβάνει ένα κύμα εγχώριας δημοτικότητας - καθώς και με ελάχιστα αραβικά κράτη να χύνουν δάκρυα για τον θάνατο του Νασράλα - οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν λίγες διαθέσιμες επιλογές. Ο Νετανιάχου επιμένει ότι κερδίζει και ότι βρίσκεται σε πορεία προς την απόλυτη νίκη. Προς το παρόν, εκτός αν το Ιράν αποδειχθεί πιο αποφασιστικό από ό,τι ήταν μέχρι τώρα, ο Νετανιάχου, ο μεγάλος επιζών, είναι αυτός που έχει το πάνω χέρι.

Εάν θέλετε κάθε πρωί το ενημερωτικό δελτίο του KReport στο email σας και πρόσβαση σε όλο το περιεχόμενό μας, κάντε μια δοκιμαστική συνδρομή!