ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

ΑΡΘΡΑ
ΤΟΥ ΑΛΕΚΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ

Η Έκθεση Ντράγκι και η θυσία των «ιερών αγελάδων» της ΕΕ

Δεν μασάει τα λόγια του ο Μάριο Ντράγκι στην πολυαναμενόμενη έκθεσή του που είδε χθες το φως της δημοσιότητας. «Αν δεν αναλάβουμε δράση, θα πρέπει να θέσουμε σε κίνδυνο είτε την ευημερία μας, είτε το περιβάλλον, είτε την ελευθερία μας», δηλώνει χωρίς περιστροφές. Μπαίνοντας δε κατ’ ευθείαν στην καρδιά του προβλήματος, κάνει λόγο για «υπαρξιακή πρόκληση» και καταθέτει την άποψή του σύμφωνα με την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να βγει από το τέλμα της χαμηλής παραγωγικότητας και της ισχνής ανάπτυξης που την τοποθετεί  πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα στη διεθνή κατάταξη, χρειάζεται να επενδύσει επιπλέον 800 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, δηλαδή έως και 5% του ΑΕΠ της, ποσοστό πολύ υψηλότερο ακόμη και από το 1-2% του ΑΕΠ της ΕΕ στο σχέδιο Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η έκθεση καλύπτει σχεδόν όλους τους ζωτικού ενδιαφέροντος τομείς ευρωπαϊκής δράσης, τους οποίους αρθρώνει γύρω από πέντε μεγάλες οριζόντιες πολιτικές : κάλυψη της υστέρησης στην καινοτομία, απανθρακοποίηση και ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, ενίσχυση της ασφάλειας και μείωση των εξαρτήσεων, χρηματοδότηση επενδύσεων, ενδυνάμωση της διακυβέρνησης της ΕΕ. Θέλοντας δε ο Μάριο Ντράγκι να υπογραμμίσει ότι η έκθεσή του είναι συμπληρωματική με την έκθεση Λέττα, δηλώνει ότι δεν έχει συμπεριλάβει σε αυτήν ξεχωριστό κεφάλαιο για την εσωτερική αγορά επειδή το θέμα αυτό έχει συστηματικά αναλυθεί στην έκθεση Λέττα, στην οποία παρουσιάζονται και οι σχετικές προτάσεις. Θα σημειώσουμε επίσης από πλευράς μας ότι απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στη γεωργία, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό.

Διατρέχοντας τις περίπου τετρακόσιες σελίδες της έκθεσης, ο αναγνώστης γίνεται μάρτυρας μιας διαρκούς σύγκρουσης ανάμεσα στον ρεαλισμό του εφικτού και το όραμα του αναγκαίου, με το τελευταίο να κερδίζει στο επίπεδο  της έκθεσης, χωρίς όμως να είναι βέβαιη μια τέτοια έκβαση και στην πραγματικότητα. Πράγματι, ενώ, για παράδειγμα, η έκθεση παίρνει σαφή θέση υπέρ του κοινού δανεισμού για την αντιμετώπιση του μεγάλου κενού χρηματοδότησης, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Christian Lindner έσπευσε να δηλώσει ότι ο κοινός δανεισμός δεν θα έλυνε τα προβλήματα της ΕΕ και ότι η Γερμανία - η μεγαλύτερη οικονομία στο μπλοκ των 27 χωρών - δεν θα συμφωνούσε σε αυτόν.

Ο Μάριο Ντράγκι δεν διστάζει να θυσιάσει στο βωμό του ευρωπαϊκού μέλλοντος πολλές από τις «ιερές αγελάδες» της ΕΕ, με πρώτη την πολιτική ανταγωνισμού, της οποίας προτείνει τη ριζική αναθεώρηση    (σε ό,τι αφορά τις συγχωνεύσεις, τις κρατικές ενισχύσεις κ.λπ.) , έτσι ώστε να πάψει να λειτουργεί ως τροχοπέδη στην αναμέτρηση της ΕΕ με τις ΗΠΑ και την Κίνα. Δεν πηγαίνει βέβαια όσο μακριά πηγαίνει η έκθεση Λέττα, η οποία προτείνει σταδιακή υποκατάσταση των κρατικών ενισχύσεων από ευρωπαϊκές ενισχύσεις. Κάποιοι αποδίδουν τη διαφορά αυτή στη διαφορετική πολιτική καταγωγή των δύο σπουδαίων αυτών προσωπικοτήτων.

Αντίστοιχη παρατήρηση θα μπορούσε να γίνει και σε ό,τι αφορά μια άλλη «ιερή αγελάδα» της ΕΕ, την πολιτική Συνοχής, της οποίας ο Ντράγκι προτείνει την «επικαιροποίηση» ώστε τα προγράμματά της «να αντικατοπτρίζουν τη μεταβαλλόμενη δυναμική του εμπορίου και της καινοτομίας», διασφαλίζοντας «ότι περισσότερες πόλεις και περιφέρειες μπορούν να συμμετέχουν στους τομείς που θα οδηγήσουν στη μελλοντική ανάπτυξη, αξιοποιώντας υφιστάμενες πρωτοβουλίες όπως το Innovation Valleys Net…» κ.λπ. Για τους περισσότερο υποψιασμένους, αυτό ίσως μεταφράζεται σε μετακίνηση των πόρων της πολιτικής Συνοχής προς στόχους γενικότερης ανάπτυξης και απομάκρυνση από τη γενεσιουργό αιτία αυτής της πολιτικής, δηλαδή τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ. Για σύγκριση, ο Ενρίκο Λέττα προτείνει την «ελευθερία να μένεις στον τόπο σου» (freedom to stay), δηλαδή τον εξοπλισμό κάθε περιοχής με τα μέσα που θα της επιτρέπουν να συγκρατήσει τον πληθυσμό της.

Στις «ιερές αγελάδες» που θυσιάζει η έκθεση Ντράγκι θα πρέπει να προστεθεί και η μέχρι πρότινος «αλλεργία» της ΕΕ σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση αμυντικών σκοπών. Έστω και αν αυτή η «αλλεργία» έχει υποχωρήσει πολύ στην πράξη, μένουν πολλά ακόμη βήματα για να αποτελέσει και θεσμικά η άμυνα κεντρικό στοιχείο της ευρωπαϊκής πολιτικής. Αυτά τα βήματα προτείνει η έκθεση.

Ανάλογη μοίρα επιφυλάσσει ο Μάριο Ντράγκι και στην «ιερή αγελάδα» του μέχρι σήμερα τρόπου λήψης αποφάσεων και γενικότερα του μοντέλου διακυβέρνησης της ΕΕ.

Κλείνουμε την απαρίθμηση των θυσιών με την «ιερή αγελάδα» της μη προσφυγής σε κοινό δανεισμό. Μπορεί βεβαίως μια τέτοια αγελάδα να θυσιάστηκε στον βωμό της covid 19, αλλά οι πλούσιοι εκ των σημερινών ιδιοκτητών μιας ίδιας αγελάδας αντιστέκονται σθεναρά σε μια νέα θυσία.

Δεν είναι εύκολο να προδικασθεί το πόσο θα επιδράσει η έκθεση Ντράγκι στις εξελίξεις και την προοπτική της ΕΕ. Το βέβαιον είναι όμως ότι μετά από την έκθεση αυτή, σε  συνδυασμό με την επίσης σπουδαία έκθεση Λέττα - αλλά και την έκθεση του Ινστιτούτου Bruegel «Unite, Defend, Grow», που δεν έτυχε του ενδιαφέροντος που αξίζει-  τίποτε δεν θα είναι όπως πριν. Τα προβλήματα εξ άλλου είναι ανυπόμονα. Και όπως τονίζει ο Μάριο Ντράγκι στον πρόλογό του : «Θα πρέπει να εγκαταλείψουμε την ψευδαίσθηση ότι μόνο η αναβλητικότητα μπορεί να εξασφαλίσει τη συναίνεση. Στην πραγματικότητα, η αναβλητικότητα έχει επιβραδύνει την ανάπτυξη και σίγουρα δεν έχει επιτύχει μεγαλύτερη συναίνεση».

 

Εάν θέλετε κάθε πρωί το ενημερωτικό δελτίο του KReport στο email σας και πρόσβαση σε όλο το περιεχόμενό μας, κάντε μια δοκιμαστική συνδρομή!