Πάνω από 65.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στην Τουρκία και τη Συρία από το σεισμό των 7,8 Ρίχτερ στις 6 Φεβρουαρίου πέρσι. Ο σεισμός που είχε γίνει στην Ιαπωνία, 11 Μαρτίου 2011, είχε πολλαπλάσια ένταση, 9,1 Ρίχτερ, προκάλεσε ένα από τα ισχυρότερα τσουνάμι στην ιστορία της χώρας και την καταστροφή του κέντρου πυρηνικής ενέργειας στη Φουκουσίμα, αλλά τα θύματα ήταν λιγότεροι από 20.000 νεκροί, 6.200 τραυματίες και 2.500 αγνοούμενοι. Πως εξηγείται ότι ένας τόσο ισχυρότερος σεισμός προκάλεσε τόσο λιγότερα θύματα;
Η Ιαπωνία υφίσταται τους περισσότερους σεισμούς από κάθε άλλη χώρα, αναλογικά με την έκτασή της. Στο παρελθόν είχε πολλές χιλιάδες θύματα. Αλλά από τη δεκαετία του ‘70 έχει σταδιακά αναπτύξει το πληρέστερο στον πλανήτη σχέδιο προετοιμασίας, προστασίας και διάσωσης των ανθρώπων της από φυσικές καταστροφές.
Κατ’ αρχάς υπάρχουν τα μέτρα της πολιτείας. Όλα τα κτίρια που κατασκευάστηκαν μετά το 1981 μπορούν να αντέξουν πάνω από 9 Ρίχτερ, επειδή τα θεμέλιά τους είναι σχεδιασμένα ώστε να κινούνται μαζί με τους παλμούς του σεισμού, αντί να τσακίζουν. Οι σκελετοί των κτιρίων, ακόμα και στους ουρανοξύστες, είναι σχεδιασμένοι έτσι ώστε να λυγίζουν αντί να θρυμματίζονται.
Οι πάνω από 1.000 σεισμογράφοι που έχουν εγκατασταθεί σε όλη τη χώρα ενημερώνουν για τις επικίνδυνες δονήσεις και δίνουν μικρό αλλά κρίσιμο χρονικό περιθώριο προετοιμασίας. Όλα τα σύγχρονα κινητά τηλέφωνα έχουν εφαρμογές που λαμβάνουν τέτοια μηνύματα, 30 δευτερόλεπτα πριν από τον κύριο σεισμό. Παντού υπάρχουν πινακίδες που δείχνουν τις οδούς διαφυγής και τα σημεία ασφαλούς συγκέντρωσης.
Η εκπαίδευση του πολίτη για τους σεισμούς, αρχίζει από την πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου και συνεχίζεται μέχρι την τελευταία του γυμνασίου, με τουλάχιστον δύο ασκήσεις ετοιμότητας κάθε χρόνο. Σε αυτές οι μαθητές καλούνται να κάνουν αυτά που έμαθαν θεωρητικά: Πέφτουν στο πάτωμα, επειδή ο σεισμός κάνει τους ανθρώπους να χάσουν την ισορροπία τους, κρύβονται κάτω από ένα τραπέζι αν βρίσκεται κοντά τους ή καλύπτουν το κεφάλι με ό,τι είναι διαθέσιμο ή με τα χέρια τους, πηγαίνουν κοντά σε κολώνες και μακριά από παράθυρα.
Τέτοιες ασκήσεις, όχι μόνο για μαθητές, γίνονται συχνά, επειδή η επανάληψη βοηθά οι αντιδράσεις να είναι αυτόματες, άρα πιο γρήγορες.
Ενήλικοι εκπαιδεύονται στη χρήση πυροσβεστήρων, επειδή τα περισσότερα παλιά σπίτια είναι ξύλινα και με δίκτυο αερίου, οπότε οι πυρκαγιές είναι μόνιμη απειλή. Επίσης παίρνουν μαθήματα για πρώτες βοήθειες διάσωσης και οδηγίες αντίδρασης αν ο σεισμός χτυπήσει όταν βρίσκονται στο μετρό ή σε αυτοκίνητο. Οι περισσότεροι κάτοικοι έχουν πάντα έτοιμο ένα «πακέτο σεισμού» με είδη πρώτης ανάγκης: Φακό, μπαταρίες, είδη πρώτων βοηθειών, νερό, ξηρά τροφή, κουβέρτα, αδιάβροχο, αντίγραφα των επίσημων εγγράφων τους.
Το Τόκιο και οι τοπικές κυβερνήσεις της Ιαπωνίας επενδύουν κατά κεφαλήν κάθε χρόνο περισσότερα από κάθε άλλη χώρα στην ενημέρωση των πολιτών για τις φυσικές καταστροφές. Όμως η επιβίωσή τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις δικές τους αποφάσεις τις κρίσιμες στιγμές. Μετά το σεισμό του 2011, εκδόθηκαν εντολές άμεσης εκκένωσης, καθώς πλησίαζε το τσουνάμι. Από αυτούς που αντέδρασαν αμέσως, μόνο το 5% δεν πρόλαβε να ξεφύγει ενώ τα νερά πρόφτασαν το 49% όσων δεν ανταποκρίθηκαν.
