Μια εβδομάδα μπορεί να είναι πολύς χρόνος σε καιρό πολέμου. Μέχρι τις 27 Ιουλίου υπήρχε αυξανόμενη αισιοδοξία ότι το Ισραήλ και η Χαμάς βρίσκονταν κοντά σε μια κατάπαυση του πυρός που θα σταματούσε τη δεκάμηνη σύγκρουσή τους. Διπλωμάτες και αρχηγοί μυστικών υπηρεσιών από τέσσερις χώρες σχεδίαζαν να καταγράψουν τις λεπτομέρειες σε μια συνάντηση στη Ρώμη. Ο Άντονι Μπλίνκεν, υπουργός Εξωτερικών της Αμερικής, είπε ότι οι συνομιλίες ήταν «στις τελευταίες δέκα γιάρδες». Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι μπορεί να μην κατάλαβαν την έκφραση του αμερικανικού ράγκμπι, αλλά πολλοί αντιλήφθηκαν τι εννοούσε.
Στη συνέχεια, ένας πύραυλος που εκτοξεύθηκε από τον Λίβανο σκότωσε 12 παιδιά σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου στα Υψίπεδα του Γκολάν. Το Ισραήλ αντέδρασε βομβαρδίζοντας τα νότια προάστια της Βηρυτού, για να δολοφονήσει έναν από τους ανώτερους διοικητές της Χεζμπολάχ. Λίγες ώρες αργότερα σκότωσε τον Ισμαήλ Χανιγιέ, τον ηγέτη της Χαμάς, σε ένα αιφνιδιαστικό χτύπημα στην Τεχεράνη. Οι ελπίδες για κατάπαυση του πυρός έδωσαν τη θέση τους στους φόβους για μεγαλύτερο περιφερειακό πόλεμο.
Αυτοί οι φόβοι μπορεί να μην έχουν γίνει ακόμη πραγματικότητα. Το Ιράν έχει ορκιστεί να απαντήσει για τη δολοφονία του κ. Χανιγιέ, αλλά πιθανότατα θα είναι απρόθυμο να εμπλακεί άμεσα σε πόλεμο για λογαριασμό της Χαμάς. Το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ επιθυμούν επίσης να αποφύγουν ένα μαζικό μπαράζ πυραύλων, που θα προκαλούσε τεράστια καταστροφή και στις δύο πλευρές των συνόρων.
Ένα είδος αποτροπής εξακολουθεί να ισχύει, αλλά γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθεί. Οι εμπόλεμοι στην περιοχή περνούν κόκκινες γραμμές που πρόσφατα φαινόταν αδιάβατες. Δύο φορές φέτος το Ισραήλ βομβάρδισε τη Βηρυτό, μια πόλη που δεν είχε βάλει επίσημα στόχο από το 2006. Τον Απρίλιο το Ιράν εκτόξευσε για πρώτη φορά εκατοντάδες πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά του Ισραήλ. Οι παλιοί κανόνες εμπλοκής της Μέσης Ανατολής έχουν διαγραφεί. Επειδή κανείς δεν είναι σίγουρος για τους καινούριους, κάθε χτύπημα υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσει ολοκληρωτικό πόλεμο.
Ο δρόμος για την αποτροπή μιας τέτοιας σύγκρουσης ξεκινά με την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Η δολοφονία του κ. Χανιγιέ αναμφίβολα θα σταματήσει προσωρινά τις συνομιλίες με το Ισραήλ. Αλλά δεν θα αλλάξει την πραγματικότητα στη Γάζα. Οι μαχητές της Χαμάς είναι εξουθενωμένοι και οι πολίτες χρειάζονται απελπισμένα τη διακοπή σε έναν πόλεμο που έχει σκοτώσει σχεδόν 40.000 ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι όποιος αντικαταστήσει τον κ. Χανιγιέ θα αντιμετωπίσει την ίδια πίεση να καταλήξει σε συμφωνία με τους Ισραηλινούς. Είναι όμως ακόμα ασαφές εάν τη θέλει και ο Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός υπεκφεύγει εδώ και μήνες, φοβούμενος ότι η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός θα μετατόπιζε την προσοχή του Ισραήλ στα εσωτερικά δεινά και στη δική του δίκη για διαφθορά. Η ελπιδοφόρα άποψη είναι ότι ο θάνατος του κ. Χανιγιέ του δίνει μια δικαιολογία να κηρύξει τη νίκη και να αποδεχθεί μια συμφωνία. (Το ίδιο θα του προσέφερε και η χθεσινή ανακοίνωση του Ισραήλ ότι τρεις εβδομάδες νωρίτερα σκότωσε τον Μοχάμεντ Ντέιφ, τον στρατιωτικό αρχηγό της Χαμάς στη Γάζα.) Μια πιο κυνική άποψη είναι ότι αν κάποιος θέλει μια ανακωχή, η δολοφονία του κύριου συνομιλητή του είναι ένας περίεργος τρόπος να το δείξει. Ίσως ο κ. Χανιγιέ ήταν πολύ πολύτιμος στόχος για να τον αφήσει ζωντανό ή ίσως με τη δολοφονία του ο κ. Νετανιάχου ήθελε να σαμποτάρει τις συνομιλίες.
Οι δολοφονίες μπορεί να ήταν κατορθώματα για τις υπηρεσίες πληροφοριών και επιχειρήσεων, αλλά δεν αλλάζουν τη ζοφερή στρατηγική θέση του Ισραήλ. Ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζεται άσκοπα εδώ και μήνες. Η απώλεια του κ. Χανιγιέ, ενός πολιτικού που είχε ελάχιστη συμμετοχή στις αποφάσεις για τις πολεμικές επιχειρήσεις, δεν θα αποδυναμώσει τη Χαμάς στο πεδίο της μάχης. Ούτε η δολοφονία του Φουάντ Σουκρ, του διοικητή της Χεζμπολάχ, θα αναγκάσει την ομάδα να σταματήσει τα καθημερινά πυρά της στο βόρειο Ισραήλ. Μια μικρή χώρα δεν μπορεί να συνεχίσει να μάχεται επ' αόριστο σε όλα τα μέτωπα.
Πράγματι, η επιλογή για το Ισραήλ δεν ήταν ποτέ πιο ξεκάθαρη. Μπορεί να συνάψει συμφωνία με τη Χαμάς για να απελευθερώσει τους επιζώντες ομήρους από τη Γάζα, να επιφέρει κάποια ηρεμία στα βόρεια σύνορά της και να δώσει μια ευκαιρία για περιφερειακή διπλωματία. Το κοινό, τα ανώτερα στελέχη του στρατού και ακόμη και ορισμένοι δεξιοί νομοθέτες υποστηρίζουν ένα τέτοιο βήμα. Ή μπορεί να απορρίψει μια συμφωνία για να συνεχίσει έναν πόλεμο που θα μπορούσε να βγει εκτός ελέγχου ανά πάσα στιγμή και πιθανώς να καταδικάσει τους 115 ομήρους που παραμένουν στη Γάζα.
Η Αμερική έχει ορκιστεί να προστατεύσει το Ισραήλ. Τις τελευταίες ημέρες έστειλε αθόρυβα πίσω στον Περσικό Κόλπο μια ομάδα κρούσης με επικεφαλής αεροπλανοφόρο. Ωστόσο, η αποτροπή του κινδύνου από το Ιράν και τους αντιπροσώπους του είναι μόνο ένα μέρος της εξίσωσης. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει περάσει μήνες προσπαθώντας να δελεάσει τον κ. Νετανιάχου να δεχτεί κατάπαυση του πυρός και έχει δεσμευτεί να περάσει τους τελευταίους μήνες της προεδρίας του επιδιώκοντας μια εκεχειρία. Είναι καιρός ο Μπάιντεν να γίνει σκληρός και να απειλήσει με πραγματικές συνέπειες εάν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός συνεχίσει να αρνείται. Αυτό μπορεί να έρχεται σε σύγκρουση με το φιλοϊσραηλινό ένστικτό του. Αλλά αν δεν πιέσει περισσότερο, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι χειρότερο για την περιοχή, μαζί και για το ίδιο το Ισραήλ: μια καταστροφική σύγκρουση που κανείς δεν μπορεί να ελέγξει.
The Middle East must step back from the brink, Economist
