Αδιαφορία, φόβος και θλίψη είναι τα συναισθήματα που κυριαρχούν στην γαλλική κοινή γνώμη μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών και εν όψει του δεύτερου, σε μια Γαλλία που βρίσκεται εν μέσω ενός ανελέητου πολιτισμικού πολέμου και που οδεύει στα αχαρτογράφητα ύδατα της ακυβερνησίας. Αυτό καταγράφει μελέτη του έγκριτου Ιδρύματος Ζαν-Ζωρές, εδώ, με το 23% των Γάλλων να είναι αδιάφοροι, το 19% να φοβούνται και ένα άλλο 19% να δηλώνει θλίψη.
Πόσο πολωμένη είναι η γαλλική κοινωνία –ακόμα και σε επίπεδο συναισθημάτων- καταδεικνύεται σαφώς καθώς ενώ μόνο 8% των ψηφοφόρων της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης δηλώνει αδιάφορο, 8% φοβισμένο και 5% θλιμμένο, ενώ 38% των ψηφοφόρων του αριστερού Νέου Λαϊκού Μετώπου είναι φοβισμένο, 35% θλιμμένο και 9% αδιάφορο. 37% των ψηφοφόρων του Μακρόν δηλώνει φοβισμένο και 51% θλιμμένο.
«Η Γαλλία έχει εισέλθει σε μια βαθιά πόλωση η οποία φαίνεται να ακολουθεί σήμερα έναν άξονα ανάμεσα σε διαφορετικές πολιτισμικές αξίες και στάσεις ζωής που πλαισιώνει μια πολιτισμική σύγκρουση», είπε στο KReport ο Ζαν-Λωράν Κασελί, συν-συγγραφέας ενός ανάρπαστου βιβλίου για την κοινωνιολογία της σύγχρονης Γαλλίας με τίτλο «Η Γαλλία κάτω από τα μάτια μας».
Χθες, η εφημερίδα Le Monde, είχε μεγάλο αφιέρωμα στον ιδεολόγο της άκρας δεξιάς Πατρίκ Μπουϊσόν, ο οποίος βρίσκεται πίσω από την απόφαση της γαλλικής ακροδεξιάς να επενδύσει σε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική «πολιτισμικού πολέμου», εδώ.
Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των εκλογών, όπου η Εθνική Συσπείρωση έλαβε 33,5% διπλασιάζοντας σχεδόν το ποσοστό που είχε λάβει στις εκλογές του 2022, επιβράβευσαν την στρατηγική αυτή, η οποία θα συνεχίσει να φέρνει οφέλη στην Εθνική Συσπείρωση ακόμα και αν τελικά δεν καταφέρει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, που είναι το πιθανότερο σενάριο.
Μαζί με την βαθιά πόλωση, οι εκλογές στην Γαλλία αναδεικνύουν επίσης την εντυπωσιακή μετάλλαξη του ακροδεξιού κόμματος της Μαρίν Λε Πεν, που έχει καταφέρει να γίνει μια κοινωνικά και πολιτικά αποδεκτή εναλλακτική για ένα αυξανόμενο μέρος των Γάλλων πολιτών.
H ομαλοποίηση της άκρας δεξιάς
Την φράση «γιατί να μην δοκιμάσουμε και την Εθνική Συσπείρωση» την ακούσαμε πάρα πολλές φορές σε όλη την Γαλλία κατά την διάρκεια της περιοδείας μας από τον βιομηχανικό βορά στην πολυπολιτισμική Μασσαλία και στο Παρίσι, και μάλιστα από ανθρώπους που ποτέ δεν είχαν ψηφίσει ακροδεξιά μέχρι σήμερα.
«Η Αμιένη είναι μια μικρογραφία της Γαλλίας», μας είπε ένα στέλεχος του αριστερού Νέου Λαϊκού Μετώπου στην Αμιένη, μια μεγάλη πόλη του βορά, και εξήγησε ότι «στα αστικά κέντρα, στο κέντρο για παράδειγμα της Αμιένης, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο έρχεται πρώτο ενώ σημαντικά ποσοστά καταγράφουν και οι δυνάμεις του Μακρόν. Όσο όμως απομακρυνόμαστε από το κέντρο, ήδη από την περιφέρεια της πόλης και μετά στις μικρότερες πόλεις, τις κωμοπόλεις και τα χωριά, η Εθνική Συσπείρωση ενισχύεται σημαντικά και αλλάζει τις ισορροπίες υπέρ της».
Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων Ιpos αμέσως μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών, εδώ, «τα υψηλότερα ποσοστά της Εθνικής Συσπείρωσης καταγράφονται μεταξύ των παραδοσιακών υποστηρικτών της ακροδεξιάς, με 57% των ψήφων μεταξύ των εργατών (12 μονάδες περισσότερες από ό,τι το 2022), 44% μεταξύ των εργαζομένων σε μη χειρωνακτικές εργασίες (+19 μονάδες) και 49% μεταξύ των ατόμων χωρίς πτυχίο (+21%)».
«Όμως, η εκλογική βάση έχει επίσης διευρυνθεί σημαντικά, όπως φαίνεται από την αύξηση της ψήφου της Εθνικής Συσπείρωσης μεταξύ των συνταξιούχων (από 12% σε 31%), των γυναικών (από 17% σε 32%), των ατόμων κάτω των 35 ετών (από 18% σε 32%), του υψηλότερου εισοδηματικού κλιμακίου (από 15% σε 32%) και των μεγάλων πόλεων (από 13% σε 28%). Το ποσοστό ανέρχεται στο 37% για όλους τους εργαζόμενους, δηλαδή περισσότερο από έναν στους τρεις. Τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν στα διευθυντικά στελέχη και στους πιο μορφωμένους, αλλά και εδώ η ψήφος της Εθνικής Συσπείρωσης διπλασιάστηκε (από 11% σε 22%)».
Πόλωση, αποχή και ταυτότητες
Στην Μασσαλία, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας, στις όχθες της Μεσογείου, η αστυνομική παρουσία είναι ισχυρή. Μέσα σε ένα εντυπωσιακό συνονθύλευμα διαφορετικών ανθρώπων, καταγωγών και θρησκειών, πάνοπλοι αστυνόμοι και αστυνομικά οχήματα.
«Δεν ξέρω τι θα γίνει μετά την Κυριακή αλλά αυτό που ξέρω είναι ότι εδώ στην Μασσαλία οι δυο κόσμοι ανάμεσα στους ψηφοφόρους της Λε Πεν και στους ψηφοφόρους της αριστεράς είναι εντελώς διαφορετικοί», μας είπε ο Λοϊκ, ένας νεαρός γραφίστας.
Οι νέοι Γάλλοι είναι βαθιά διχασμένοι, με τους περισσότερους να στηρίζουν το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο και αμέσως μετά την Εθνική Συσπείρωση. Σύμφωνα με την έρευνα της Ipsos, εδώ, 48% των νέων 18-24 ετών υποστηρίζουν το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, 33% την Εθνική Συσπείρωση ενώ μόνο 9% και 5% υποστηρίζουν το κόμμα του Μακρόν και τους Ρεπουμπλικάνους. Στις ηλικίες 25-34 ετών, 38% των πολιτών υποστηρίζουν το Νέο Λαϊκό Μέτωπο και 32% την Εθνική Συσπείρωση, με τα κόμματα του κέντρου να είναι ακόμα πολύ χαμηλά στην στήριξη των νέων.
Σε μια από τις λαϊκές αγορές στο κέντρο της πόλης, το πεζοδρόμο είναι γεμάτο πατημένα φρούτα, πλαστικές σακούλες και πεταμένα χαρτιά. «Δεν ψήφισα, τι να ψηφίσω; Είναι όλοι τους ανίκανοι και μας κοροϊδεύουν», μας είπε ένας νεαρός Γάλλος αραβικής καταγωγής.
«Το μεγάλο πρόβλημα όσον αφορά την πολιτική συμμετοχή πολλών Γάλλων που προέρχονται από την μετανάστευση είναι η αποχή από τις εκλογές. Με την άνοδο της σημασίας της θρησκείας, των οικογενειακών και φιλικών δικτύων και με τους διάφορους τρόπους να τα βγάζουν πέρα (debrouille), η σημασία της πολιτικής έχει εξασθενίσει πολύ ανάμεσα στους Γάλλους που προέρχονται από την μετανάστευση. Στις τελευταίες δημοτικές εκλογές, σε περιοχές της Μασσαλίας όπου ζουν κυρίως Γάλλοι που προέρχονται από την μετανάστευση, η αποχή έφτασε μέχρι και στο 87%”, μας είπε ο Μισέλ Περαλντί, κοινωνιολόγος ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών και ειδικός στην κοινωνιολογία της Μασσαλίας.
Το Ισλάμ είναι ένας ακόμα παράγοντας πόλωσης στην Γαλλία η οποία βρίσκεται ανάμεσα σε μια υποβόσκουσα αλλά πολύ έντονη ισλαμοφοβία από την μεριά της δεξιάς και έναν κρυμμένο αντισημιτισμό της αριστεράς, δυναμικές που επηρεάζουν άμεσα την εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων. «Οι δυναμικές αυτές υφίσταντο ήδη εδώ και χρόνια αλλά με τον πόλεμο στην Γάζα πήραν νέες, πολύ πιο ισχυρές διαστάσεις», μας είπε ο Οζγκιούρ Τουρέσαϊ, καθηγητής στην École Pratique des Hautes Études των Παρισίων.
Πίσω από την ισλαμοφοβία και τον αντισημιτισμό κρύβονται ιδεολογικές και ταυτοτικές δυναμικές που αγγίζουν την ευρύτερη πολιτισμική ταυτότητα των Γάλλων και της Γαλλίας. Δυναμικές που καθορίζουν τελικά τα αποτελέσματα των εκλογών αλλά και το μέλλον της χώρας.
