Τίποτα δεν ενεργοποιεί το ΠΑΣΟΚ όσο μια αδελφοκτόνα εσωκομματική αντιπαράθεση. Από το Πεντελικό του Ανδρέα Παπανδρέου, μέχρι τον εκβιασμό των βαρόνων από τον Σημίτη το 2001, τον εσωκομματικό πόλεμο του Γ. Παπανδρέου με τον Ευ. Βενιζέλο το 2007, την αμφισβήτηση της Φώφης Γεννηματά από τη νεότερη γενιά στελεχών, και τώρα την έκρηξη κατά του Νίκου Ανδρουλάκη, το έργο του ΠΑΣΟΚ πάντα έκοβε εισιτήρια. Είτε μεγάλο κόμμα εξουσίας είτε μικρό κόμμα της αντιπολίτευσης, ο θρύλος του ξεπερνά και την ιστορία του και τις συμβάσεις της συγκυρίας.
Στη σημερινή συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής αναμένεται να βγουν μαχαίρια, όχι εξαιτίας μιας ήττας, αλλά –χειρότερα- εξαιτίας μιας χαμένης ευκαιρίας που πολλά στελέχη δεν μπορούν να καταπιούν. Γιατί δεν καταφέρνει το κόμμα τους να ωφεληθεί από τη φθορά της ΝΔ και από την απαξίωση του ΣΥΡΙΖΑ; Τι φταίει;
Για τους επικριτές του Ν. Ανδρουλάκη ευθύνεται εκείνος προσωπικά. Το κόμμα απαξιώθηκε, λένε, τα όργανα δεν λειτουργούσαν, στελέχη παραγκωνίστηκαν και ο πρόεδρος λάμβανε αποφάσεις με μια κλειστή ομάδα κολλητών και έμπιστων. Ο Ανδρουλάκης ήταν και παραμένει οργανωτικά ισχυρός, αλλά ίσως πόνταρε περισσότερο από όσο έπρεπε σε αυτό το πλεονέκτημά του και άφησε τα μειονεκτήματά του να θεριέψουν και να τον πνίξουν. Η τοποθέτηση στενού φίλου του Ανδρέα Σπυρόπουλου στη θέση του Γραμματέα της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ και η πρόσφατη ένταξή του στο ψηφοδέλτιο των ευρωεκλογών, ενίσχυσαν την δυσαρέσκεια κατά του Ανδρουλάκη και προκάλεσαν μια ψήφο καθίζησης του Σπυρόπουλου που κατετάγη έβδομος σε ψήφους και πιθανότατα θα παραιτηθεί από γραμματέας.
Η θητεία Ανδρουλάκη, παρότι κάποιοι κλείνουν τα μάτια και τα αυτιά στον απολογισμό της, ίσως και σε κάποιες δικές τους ευθύνες, δεν ήταν μια αλυσίδα αποτυχιών. Το αντίθετο.
Παρουσίασε ένα αξιοπρεπές κυβερνητικό σχέδιο, πρότεινε επεξεργασμένες λύσεις σε σειρά ζητημάτων, όπως η στεγαστική κρίση και η νεανική κατοικία, το καθεστώς της βραχυχρόνιας μίσθωσης, η Golden Visa, που υιοθετήθηκαν από την κυβέρνηση με τις δικές της πινελιές στο τελικό αποτέλεσμα.
Σε άλλες περιπτώσεις την έφερε σε δυσχερή θέση, όπως έγινε με το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων από την ΕΥΠ και το Predator, την κήρυξη αντισυνταγματικού από το Συμβούλιο της Επικρατείας του νόμου που απαγόρευε την ενημέρωση των θυμάτων παρακολούθησης, την πρόταση δυσπιστίας για τη «μονταζιέρα» στα Τέμπη, που οδήγησε στην αποπομπή δύο στενών συνεργατών του Πρωθυπουργού.
Ο Ανδρουλάκης κατάφερε να αυξήσει το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής από 8,10% και 458.000 ψηφοφόρους το 2019, σε 11,8% και 617.000 ψηφοφόρους το 2023. Απέτυχε όμως να το κάνει δεύτερο κόμμα, αν και το ποσοστό του ανέβηκε στο 12,79% και ψηφίστηκε από 508.000 ψηφοφόρους, και τα στελέχη που φτάνουν στη βρύση και δεν πίνουν νερό εξεγείρονται.
Κοιτάζοντας τους αμφισβητίες που τον περιτριγυρίζουν θα μπορούσε να πει όπως ο Τζούλιο Αντρεότι, «μπορεί να ήμουν κακός πολιτικός, αλλά δεν βλέπω τίποτα γίγαντες γύρω μου».
Γίγαντες ίσως να μην υπάρχουν, αλλά απέναντί του εμφανίστηκε ένα νέο πρόσωπο, ο νεοεκλεγμένος δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας που τον συνοδεύει ο άθλος του 55,96% μέσα σε επτά ημέρες, όσες χρειάστηκε ο Θεός για να δημιουργήσει τον κόσμο. Ο νυν άρχων της Αθήνας δημιούργησε τον δικό του κόσμο με τη γενναιόδωρη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ του Κώστα Ζαχαριάδη, ο οποίος ονομάστηκε «μοντέλο Δούκα» και έκρυβε την υπόσχεση μιας μεγάλης Κεντροαριστεράς, ίσως και κάποια ψήγματα μεσσιανισμού. «Λένε ότι είναι πολύ νωρίς για μένα, εγώ μπορεί να έχω χρόνο, ο χώρος μας και η χώρα δεν έχουν», δήλωσε καθώς εκτιμά ότι τώρα είναι η ώρα της μεγάλης ρήξης και της υπέρβασης.
Για τους περισσότερους πολιτικούς η αποχή είναι κατάρα, για τον Δούκα είναι το εισιτήριο για την επόμενη πίστα. Με αποχή 78% εξελέγη δήμαρχος Αθηναίων και με αποχή 60% άδραξε την ευκαιρία να διεκδικήσει την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, προτού δώσει δείγματα γραφής λένε οι επικριτές του και έχει αρκετούς. Η υποψηφιότητα του δυσαρέστησε ορισμένους από όσους τον ψήφισαν για δήμαρχο Αθηναίων και δεν πείθονται ότι μπορεί να κρατήσει και τα δύο καρπούζια στην ίδια μασχάλη, του δημάρχου και του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, όσα ξένα παραδείγματα και αν επικαλείται όσο και αν διαβεβαιώνει ότι το νερό μπήκε στο αυλάκι.
Απέναντι του έχει φανερά από την πρώτη στιγμή τον Κυριάκο Μητσοτάκη και καλυμμένα, από ότι φημολογείται στον ενδιάμεσο χώρο ΠΑΣΟΚ -ΣΥΡΙΖΑ τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος δεν θέλει ισχυρό ανταγωνιστή όταν ωριμάσουν οι συνθήκες συνένωσης της Κεντροαριστεράς. Πέρα από τη σεναριολογία, ο Δούκας ορκίζεται στο ένα, ομοούσιο και αδιαίρετο ΠΑΣΟΚ, το οποίο θα αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά κάθε τέτοιας προσπάθειας. Γι’ αυτό συνασπίστηκε με τον Μανώλη Χριστοδουλάκη και το εσωκομματικό του δίκτυο, που ως τώρα δεν κατάφερε να απογειώσει τον νεότατο πολιτικό ώστε να τον καταστήσει αντίπαλο του Ανδρουλάκη και δεν μπορεί να προστατεύσει τον Δούκα από τις εμφύλιες δολιοφθορές, όπως είναι οι καταγγελίες για απευθείας αναθέσεις.
Το τρίτο όνομα που παίζει στις υποψηφιότητες για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είναι του Παύλου Γερουλάνου.
Ο Γερουλάνος εμφανίστηκε στο κόμμα μαζί με τον Γιώργο Παπανδρέου, αλλά αποδείχθηκε ότι είχε τα δικά του πιστεύω και δεν τον ακολούθησε στο ΚΙΔΗΣΟ το 2015. Έμεινε με το ορθόδοξο ΠΑΣΟΚ και η σχέση των δύο ψυχράνθηκε σε τέτοιο βαθμό που λέγεται ότι ακόμα δεν έχουν λιώσει οι πάγοι. Εκείνος δεν ασχολείται με παλιές ιστορίες, όμως δεν κρύβει και τις φιλοδοξίες του.
Το 2019 ήταν υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων, κατετάγη τρίτος και με ποσοστό 13% δεν πέρασε στον δεύτερο γύρο. Το 2021 έθεσε υποψηφιότητα για τις εσωκομματικές εκλογές του Κινήματος Αλλαγής απέναντι σε άλλους πέντε υποψηφίους, μεταξύ των οποίων ο Γ. Παπανδρέου, ο Α. Λοβέρδος και ο Ν. Ανδρουλάκης. Η Φώφη Γεννηματά είχε αποσυρθεί για λόγους υγείας. Ο Ανδρουλάκης αναδείχθηκε πρόεδρος του κόμματος και ο Γερουλάνος τερμάτισε πέμπτος, ξεπερνώντας μόνο τον Χάρη Καστανίδη.
Τότε ήδη είχε αρχίσει να φτιάχνει μεθοδικά το δικό του δίκτυο νέων στελεχών σε όλη την Ελλάδα και να οργανώνει τις δυνάμεις του για την επόμενη αναμέτρηση. Αν θα είναι αυτή που εκκολάπτεται, διαρρέεται από τον περίγυρό του, θα εξαρτηθεί από το κλίμα που θα διαμορφωθεί, γιατί ο Γερουλάνος υπερασπίζεται τις απόψεις του και δεν νοιάζεται να φθείρει τους συνυποψηφίους του ή να διχάσει.
Αυτοί είναι οι μέχρι στιγμής διεκδικητές της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ, χωρίς να σημαίνει ότι μελλοντικά δεν θα μπουν και άλλοι στην κούρσα. Στο παρασκήνιο ακούγονται και άλλα ονόματα, όχι μόνο από τις νεότερες γενιές. Μέχρι το φθινόπωρο υπάρχει πολύ χρόνος για να σκεφτούν όλοι την προσωπική και τη συλλογική προοπτική.
