Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαφέρουν σε δύο βασικά σημεία από τις αντίστοιχες εκλογές για τα εθνικά κοινοβούλια. Πρώτον, αποτελούν το άθροισμα 27 εκλογών για κάθε χώρα-μέλος για τις οποίες δεν υπάρχουν υποχρεωτικά πολλές κοινές συνισταμένες. Και δεύτερον, δεν βγάζουν κυβέρνηση. Οι πολιτικοί συσχετισμοί που προκύπτουν σε κάθε νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν καθορίζουν, επηρεάζουν όμως περισσότερο ή λιγότερο τη σύνθεση της νέας ευρωπαϊκής πολιτικής ηγεσίας για τα επόμενα πέντε χρόνια και τις αποφάσεις που θα ληφθούν. Για να το πούμε πιο απλά: Επειδή η ΕΕ είναι περισσότερο συνομοσπονδία και λιγότερο ομοσπονδία και γιατί όλες οι χώρες είναι ίσες αλλά μερικές είναι λίγο πιο ίσες από τις άλλες, το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών στη Γαλλία ή στη Γερμανία, για παράδειγμα, είναι πολύ πιο σημαντικό από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών.
Το βασικό μήνυμα των φετινών ευρωεκλογών ήταν η άνοδος των ακροδεξιών και των εθνικιστών, όπως άλλωστε αναμενόταν. Αλλά τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα που περιλαμβάνουν την κεντροδεξιά, τους σοσιαλιστές, τους φιλελεύθερους και τους πράσινους και στα οποία στηρίχθηκε μέχρι σήμερα η ευρωπαϊκή ενοποίηση συνεχίζουν να έχουν την απόλυτη πλειοψηφία στο Ευρωκοινοβούλιο. Οι φιλελεύθεροι και οι πράσινοι είναι αυτοί που έχασαν τις περισσότερες έδρες σε αυτές τις εκλογές. Μεγαλύτερος κατακερματισμός λοιπόν του πολιτικού τοπίου και άνοδος των αντισυστημικών κομμάτων που με τη σειρά τους καθιστούν την ευρωπαϊκή διακυβέρνηση ακόμη πιο δύσκολη.
Θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να περιμένουμε πιο σκληρές πολιτικές ως προς τη μετανάστευση και έναν πιο δύσβατο δρόμο για την πράσινη μετάβαση. Το κρίσιμο ερώτημα για τα επόμενα χρόνια είναι πώς θα πολιτευτεί το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Με άλλα λόγια, θα συνεχίσει να αναζητά συναινετική πλειοψηφία με τους σοσιαλιστές και τους φιλελεύθερους, ενίοτε και τους πράσινους, ή θα στραφεί περισσότερο προς τα κόμματα της ακροδεξιάς; Ένα πρώτο δείγμα θα έχουμε με την στρατηγική που θα ακολουθήσει η σημερινή πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει μια δεύτερη θητεία.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν είναι ακόμη γνωστό το συνολικό ποσοστό αποχής για τις 27 χώρες στις ευρωεκλογές. Ας ελπίσουμε ότι το ελληνικό ρεκόρ αποχής δεν θα ισχύσει πανευρωπαϊκά. Γιατί αν έχει συμβεί κάτι τέτοιο, το μήνυμα για την Ευρώπη θα είναι διπλά αρνητικό: Αποχή και άνοδος των εθνικιστών.
Η εθνικιστική ακροδεξιά σάρωσε στη Γαλλία, βγαίνει πρώτη στην Ιταλία και δεύτερη στη Γερμανία. Στη Γαλλία, ο πρόεδρος Μακρόν ανακοίνωσε διάλυση της Βουλής και εκλογές στις 30 Ιουνίου. Τολμηρή απόφαση και σίγουρα παρακινδυνευμένη. Θα προσπαθήσει για μια ακόμη φορά να συσπειρώσει τους Γάλλους δημοκράτες εναντίον της Λεπέν και του Μπαρντελά, του νεαρού προέδρου του κόμματός της, ή μήπως προετοιμάζει εξ ανάγκης το έδαφος για συγκυβέρνηση; Μια Ευρώπη με τη Λεπενική δεξιά στην εξουσία στη Γαλλία θα είναι μια πολύ διαφορετική Ευρώπη από αυτήν που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα και σίγουρα όχι καλύτερη. Τα σύννεφα πυκνώνουν απειλητικά τόσο εντός των ευρωπαϊκών συνόρων όσο και εκτός. Επικίνδυνες εποχές.
(*) O Λουκάς Τσούκαλης είναι Πρόεδρος του Δ.Σ του ΕΛΙΑΜΕΠ, καθηγητής Sciences Po, Παρίσι, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.