ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

ΘΕΜΑ

Η άνοδος της ακροδεξιάς απειλεί την πολιτική σταθερότητα της Ευρώπης

Καθώς οι Ευρωπαίοι προσέρχονται στις κάλπες, οι ηγέτες θα προτιμούσαν να μην εμβαθύνουν στην πενταετία που πέρασε. Στην πραγματικότητα, είναι μια πενταετία, που η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ήθελε να ξεχάσει. Οκτώ μήνες μετά τις Ευρωεκλογές του 2019, η Βρετανία αποχώρησε από την Κοινότητα. Εβδομάδες αργότερα, ήρθε η πανδημία. Η ήπειρος βγήκε από τα lockdown, για να αντιμετωπίσει έναν πόλεμο στο κατώφλι της και μια ενεργειακή κρίση που έχει καταστήσει την οικονομία της ευάλωτη. Όλα αυτά, συνέτειναν και στην ενίσχυση των  ξενοφοβικών κομμάτων.

Την επομένη των εκλογών, οι 27 ηγέτες και τα κεντρικά θεσμικά όργανα της ΕΕ θα περάσουν μήνες επικεντρωμένοι σε εσωτερικές μηχανορραφίες, για τη μοιρασιά των κορυφαίων αξιωμάτων. Μάλιστα οι διαφωνίες σχετικά με τη μελλοντική κατεύθυνση της ΕΕ, θα μπορούσαν να διαρκέσουν μέχρι το τέλος του έτους - αφήνοντας ένα πολιτικό κενό.

Όσο μακρινή κι αν φαίνεται η ΕΕ για τον μέσο ψηφοφόρο, αυτό που συμβαίνει στις Βρυξέλλες έχει σημασία: Οι στρατηγικές επιλογές των κρατών-μελών στη βιομηχανική πολιτική, στην άμυνα, στο περιβάλλον και σε πολλά άλλα αποφασίζονται εκεί. Και αν για μεγάλο διάστημα δεν υπάρχει ηγεσία, ο χρόνος θα λειτουργεί σε βάρος όχι μόνο των 450 εκατομμυρίων πολιτών της Ενωσης, αλλά και σε βάρος της Ουκρανίας, η οποία εξαρτάται από τους Ευρωπαίους συμμάχους της για χρήματα και όπλα.  

Την ίδια ώρα, η Ευρώπη είναι πλέον το μοναδικό παγκόσμιο μπλοκ που εξακολουθεί να υποστηρίζει τους κανόνες ελεύθερων συναλλαγών,  σε μια εποχή που η Κίνα και η ΗΠΑ τους έχουν εγκαταλείψει. Επίσης εάν η ΕΕ ακυρώσει τις φιλοδοξίες της για μείωση του άνθρακα, όπως απαιτούν οι λαϊκιστές, θα σταλεί ένα οδυνηρό  μήνυμα στον υπόλοιπο κόσμο.

Αν και η συμμετοχή των ψηφοφόρων στις ευρωεκλογές είναι σημαντικά χαμηλότερη από τις εθνικές, το αποτέλεσμα της κάλπης θα έχει δύο σοβαρές πολιτικές συνέπειες. Η πρώτη αφορά την  Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και την επιδίωξη της να είναι και πάλι Προεδρος της Κομισιόν. Η δεύτερη αφορά πολιτικούς ηγέτες, που θα βγουν τραυματισμένοι στο εσωτερικό των χωρών τους, αν το κόμμα τους καταγράψει πολύ μειωμένα ποσοστά.

Τα σενάρια για την επόμενη μέρα

Κάθε χώρα θέλει ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο στην Επιτροπή, είτε να επιβλέπει τους κανόνες του εμπορίου, είτε τη διεύρυνση είτε την οικονομική πολιτική. Οι μηχανορραφίες των Ευρωπαίων ηγετών είναι σπάνια προβλέψιμες, αλλά πιθανότατα η επιλογή του ή της Προέδρου της Κομισιόν θα κριθεί σε μία από τις δύο προγραμματισμένες Συνόδους Κορυφής του Ιουνίου. Θα επιλέγουν επίσης ο Προεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και ο επικεφαλής Εξωτερικών Υποθέσεων.

Η φον ντερ Λαίεν, για να  εξασφαλίσει την πρώτη της θητεία πριν από πέντε χρόνια, αρκούσε ένας συνασπισμός  του ΕΛΚ, των Φιλελευθέρων και των Σοσιαλιστών. Όμως τώρα οι δυο πολιτικές ομάδες των λαϊκιστών, γίνονται ρυθμιστές του επόμενου Κοινοβουλίου.

Αυτά τα δεδομένα είναι που ώθησαν την απερχόμενη Πρόεδρο της Κομισιόν να ρίξει γέφυρες στην Ιταλίδα πρωθυπουργό, μέλος της ECR, της πιο ήπιας ομάδας στον αστερισμό της σκληρής δεξιάς.

Σε κάθε περίπτωση, οι πολιτικές ακροβασίες που απαιτούνται για να επιτευχθεί η πλειοψηφία, θα είναι σαφείς μόνο μετά την καταμέτρηση των ψήφων.

Εάν όλα τα πολιτικά κόμματα τηρήσουν τις κόκκινες γραμμές τους, μπορεί να σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει διαθέσιμος συνασπισμός, για να στηρίξει οποιονδήποτε υποψήφιο για την ανώτατη εκτελεστική θέση της ΕΕ.

Σε αυτό το ενδεχόμενο, η  σημερινή ομάδα των Ευρωπαίων Επιτρόπων θα παρέμενε στη θέση της, αλλά δεν θα είχε την πολιτική νομιμότητα για να παράξει έργο.

Και η απραξία σε μία τέτοια περίοδο, είναι απαγορευτική για πολλούς λόγους.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, η οικονομία της Ευρώπης  υπολείπεται των παγκόσμιων αντιπάλων της, η πράσινη μετάβαση πρέπει να χρηματοδοτηθεί, ενώ πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, επιθυμούν επανακαθορισμό του προϋπολογισμού της ΕΕ. Η Πολωνία και η Ελλάδα έχουν εισηγηθεί τη δημιουργία αντιπυραυλικής ασπίδας που θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί μέσω ευρωπαϊκών δανείων, ωστόσο η πρόταση τους δεν αρέσει στη Γερμανία, αλλά ούτε και στην  Ολλανδία, ο κυβερνητικός συνασπισμός της οποίας, περιλαμβάνει τη σκληρή δεξιά.

Άλλα ανοιχτά μέτωπα για την Ευρώπη, είναι η διεύρυνση της Κοινότητας, καθώς  και η εμπορική διαμάχη με την Κίνα για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Ο κίνδυνος πολιτικής φθοράς για Σολτς και Μακρόν

Εκτός από το ενδεχόμενο αποδυνάμωσης της ευρωπαϊκής ηγεσίας, ορατός είναι ο κίνδυνος πολιτικής φθοράς και για τους ηγέτες των δυο ισχυρότερων οικονομιών.

Στη Γαλλία, το κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν μπορεί να τερματίσει δεύτερο, ακόμη και τρίτο. Αυτό θα ενίσχυε την αντιπολίτευση στο γαλλικό κοινοβούλιο και θα επέφερε βαρύ πλήγμα στον Γάλλο πρόεδρο, τόσο στο εσωτερικό της χώρας,  όσο και σε διεθνές επίπεδο.   

Το ίδιο θα συμβεί και στη Γερμανία. Το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών μπορεί να τερματίσει στην τρίτη θέση, ενώ η αναμενόμενη πτώση των φιλελεύθερων Ελεύθερων Δημοκρατών θα μπορούσε να ανατρέψει την εύθραυστη ισορροπία στη γερμανική πολιτική σκηνή.

Σύντομα όλα τα βλέμματα θα στραφούν στις γερμανικές εθνικές εκλογές του 2025, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη τη συμφωνία σε μεγάλες πρωτοβουλίες της ΕΕ, όπως ζητά επιτακτικά  ο Μακρόν.

 

Εάν θέλετε κάθε πρωί το ενημερωτικό δελτίο του KReport στο email σας και πρόσβαση σε όλο το περιεχόμενό μας, κάντε μια δοκιμαστική συνδρομή!