Η Τουρκία θα ανακοινώσει τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της για την κλιματική αλλαγή τον Νοέμβριο στο Μπακού, με στόχο την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2053. Σύμφωνα με τη Φατμά Βαράνκ, επικεφαλής διαπραγματεύτρια της Τουρκίας για το κλίμα, το φιλόδοξο σχέδιο περιλαμβάνει στόχους σε 7 βασικούς τομείς: από την ενέργεια έως τη γεωργία, τη βιομηχανία και τις μεταφορές. «Θα εφαρμόσουμε και θα παρακολουθούμε 49 στρατηγικές και περισσότερες από 200 δράσεις με τα αρμόδια υπουργεία μας, διασφαλίζοντας την επίτευξη των στόχων μας με δεδομένα», δήλωσε η Βαράνκ, που επισημαίνει ότι το κλειδί για την επίτευξη του στόχου είναι η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία και σε μηδενικά απόβλητα. Μέχρι το 2035, η Τουρκία σχεδιάζει επίσης να αυξήσει τη δυναμικότητα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, κατά επιπλέον 68 γιγαβάτ, εδώ.
Άνθρακας: Το εμπόδιο στην πράσινη μετάβαση
Περίπου το 70% των εκπομπών προέρχεται από τον ενεργειακό τομέα, με τη μεταποίηση και τη γεωργία να ακολουθούν. Ο κύριος λόγος είναι η κυριαρχία των ορυκτών καυσίμων, ιδιαίτερα του άνθρακα. Σύμφωνα με την έκθεση Turkish Electricity Outlook, εδώ, το 2022, η Τουρκία παρήγαγε το 35% της ηλεκτρικής της ενέργειας από άνθρακα και το 33% από φυσικό αέριο. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα υποστηρίζεται με το επιχείρημα ότι ο άνθρακας είναι ένας «εγχώριος» πόρος. Ωστόσο, η εισαγωγή άνθρακα έχει αυξηθεί ραγδαία. Το 2022, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από εισαγόμενο άνθρακα ήταν κατά 25% υψηλότερη από την παραγωγή από εγχώριο άνθρακα, με το κόστος να ανέρχεται σε 8,8 δισ. δολάρια, εδώ.
Οι λύσεις
To σενάριο, που θα προέβλεπε την παροχή κινήτρων για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή, αντί για άνθρακα, θα ήταν επωφελές όχι μόνο για τους κλιματικούς στόχους της Τουρκίας, αλλά και για τις οικονομικές της επιδόσεις, επισημαίνει η ειδική αναλύτρια Σονγκιούλ Καραντενίζ, εδώ.
Στην Τουρκία, μόνο για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας απαιτούνται επενδύσεις ύψους περίπου 15 δισ. δολαρίων , εδώ. Η χρηματοδότηση αυτών των επενδύσεων μπορεί να προέλθει από τα παγκόσμια ταμεία πράσινου μετασχηματισμού, εδώ, όπως η Σύμπραξη Δίκαιης Ενεργειακής Μετάβασης (JETP). Ωστόσο, αυτό απαιτεί δέσμευση και σαφή στόχο για τη μετάβαση από τον άνθρακα, εδώ.
Υπό τις παρούσες συνθήκες, η Τουρκία φαίνεται να έχει μπροστά της δύο επιλογές: Μπορεί να συνεχίσει να παράγει ενέργεια από ρυπογόνες και σε μεγάλο βαθμό εισαγόμενες πηγές, προσκολλημένη στο επιχείρημα ότι έχει μικρή ιστορική ευθύνη στην παγκόσμια κλιματική αλλαγή, ή να ενισχύσει τους κλιματικούς της στόχους, αποκτώντας πρόσβαση σε πράσινες πηγές χρηματοδότησης, εδώ.
Η Τουρκία και η ζήτηση ενέργειας
Η Τουρκία εξαρτάται -ακόμη- σχεδόν εξ ολοκλήρου από τις εισαγωγές για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών, παρόλο που με την πάροδο των ετών, αύξησε τις έρευνες υδρογονανθράκων στη Μαύρη Θάλασσα και την ανατολική Μεσόγειο για να περιορίσει την εξάρτηση.
Μέχρι στιγμής καρπούς έχει αποδώσει το τεράστιο απόθεμα στη Μαύρη Θάλασσα, το οποίο έχει φθάσει σε «ιστορικό επίπεδο» 4,5 εκατ. κ.μ. ημερησίως, ενώ το κοίτασμα φυσικού αερίου στο Σαγγάριο εκτιμάται ότι περιέχει 710 δισ. κ.μ. και αναμένεται να καλύψει σε λίγα χρόνια περίπου το 30% των ετήσιων αναγκών της χώρας. Η Τουρκία δηλώνει έτοιμη να πουλήσει φυσικό αέριο και υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από τα πεδία της Μαύρης Θάλασσας στην Ευρώπη αλλά και να εξάγει ενέργεια που αγοράζει με μακροπρόθεσμα συμβόλαια και σε υγροποιημένη μορφή, με το νέο νόμο περί εξορύξεων, εδώ.
Πρόσφατα, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας αποκάλυψε ότι η Τουρκία θα ερευνήσει σπιθαμή προς σπιθαμή την ανατ. Μεσόγειο για φυσικό αέριο, αρχής γενομένης στη Λιβύη, εδώ. Ο πρωθυπουργός της Λιβύης Ντμπεϊμπά επισκέφτηκε τον Ερντογάν το Σαββατοκύριακο, εδώ. Ο Μπαϊρακτάρ ανακοίνωσε επίσης έναρξη ερευνών και στη Σομαλία για την εκμετάλλευση των φυσικών της πόρων.
Παραγωγή πετρελαίου
Οι χερσαίες γεωτρήσεις της, από την άλλη, βοήθησαν στην ανακάλυψη ενός μεγάλου αποθέματος πετρελαίου στην περιοχή Γκαμπάρ της ανατολικής επαρχίας Σιρνάκ στα τέλη του 2022. Η παραγωγή πετρελαίου στην περιοχή ξεπέρασε τα 40.000 βαρέλια ημερησίως τον Μάιο. Ο στόχος είναι να ανέλθει ο αριθμός αυτός στα 100.000 βαρέλια μέχρι το τέλος του 2024 και το 2025 το 20% των πετρελαϊκών αναγκών της χώρας να καλύπτεται από εγχώριες αντλήσεις. Η Τουρκία εκτιμάται ότι καταναλώνει περίπου 1 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, εδώ.
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσωπεύουν το 55% της ηλεκτρικής ισχύος της χώρας. Ένας βασικός στόχος της Τουρκίας είναι η αύξηση των ανεμογεννητριών και τα ηλιακών πάνελ, εδώ.
Πυρηνική ενέργεια
Ο πρώτος αντιδραστήρας του πυρηνικού σταθμού της χώρας, Άκουγιου, έχει ολοκληρωθεί σχεδόν κατά 95% και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται μέσα σε ένα χρόνο, εδώ.
