Το τελευταίο χρονικό διάστημα δημόσιος χρόνος έχει αφιερωθεί στο αποτύπωμα που αφήνουν οι Διαχειριστές Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (servicers, για συντομία) στην ελληνική κοινωνία. Δημόσιος χρόνος που αφιερώθηκε κυρίως σε αστοχίες και σε ακίνητα που οδηγήθηκαν σε πλειστηριασμό. Αυτή η εστίαση αν και εύλογη - οι εργασίες των servicers επηρεάζουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις – έχει αφήσει εκτός εικόνας ένα άλλο αποτύπωμα. Υπάρχει μια αθέατη πλευρά της λειτουργίας των servicers, με εξαιρετικά επωφελές και απτό κοινωνικό αποτύπωμα.
Οι servicers δεν είναι ιδιοκτήτες των απαιτήσεων που διαχειρίζονται. Είναι υπόλογοι για τις εργασίες τους και τα αποτελέσματά τους τόσο απέναντι στο κράτος – για τις εγγυήσεις που έχει παράσχει μέσω του προγράμματος «Ηρακλής» – όσο και απέναντι στους ιδιώτες επενδυτές. Έτσι ο βασικός τους ρόλος είναι αυτός της εξισορρόπησης του αποτελέσματος από τη μια, με το κοινωνικό αποτύπωμα από την άλλη. Το αποτέλεσμα είναι να δέχονται πυρά εκατέρωθεν. Ο κανόνας στον κλάδο είναι ότι οι εργασίες γίνονται με σύνεση και κατανόηση για τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν στις ζωές ανθρώπων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αστοχίες, οι οποίες όταν διαπιστώνονται γίνεται κάθε δυνατή προσπάθεια να αποκατασταθούν.
Τα βασικά κριτήρια που επιτρέπουν να εκτελείται σωστά ο ρόλος στην παραπάνω διελκυστίνδα, είναι ο σεβασμός, η κοινωνική ισότητα και η δικαιοσύνη. Το να πεισθεί η κοινωνία ότι αυτό δεν είναι απλά λόγια είναι κάτι δύσκολο που απαιτεί χρόνο, ωριμότητα και ανοικτό διάλογο. Προς την κατεύθυνση αυτή παρατίθεται μια ποσοτική ανάλυση που στόχο έχει να αναδείξει το αποτέλεσμα των εργασιών των διαχειριστών στα περίπου 4 χρόνια από την έναρξη λειτουργίας τους.
Με αναφορά σε οφειλές λιανικής και μικρών επιχειρήσεων (για προφανείς λόγους τα δάνεια σε μεγάλες επιχειρήσεις έχουν εξαιρεθεί) για κάθε 1 πλειστηριασμό που έχει γίνει σε οικιστικό ακίνητο αξίας μικρότερης των €120.000, έχουν γίνει και 19 επιτυχείς εξωδικαστικές διευθετήσεις οφειλής – πάλι σε περιπτώσεις όπου το ακίνητο εξασφάλισης είναι αξίας μικρότερης των €120.000. Με απλά λόγια αυτό σημαίνει ότι για κάθε ένα οφειλέτη που έχασε το ακίνητό του, υπάρχουν άλλοι 19 οι οποίοι επωφελήθηκαν μιας ευνοϊκής ρύθμισης για τη διευθέτηση του χρέους τους.
Η σύνεση και ο σεβασμός που αναφέρεται παραπάνω αποτρέπει τον εφησυχασμό παρά το συντριπτικό στατιστικό. Έτσι λοιπόν, μια πιο λεπτομερής ματιά στην μια περίπτωση του παραπάνω παραδείγματος θα μας πει ότι σε ένα ποσοστό περίπου 87% των περιπτώσεων με πλειστηριασμό δεν είχε γίνει η παραμικρή πληρωμή τα 3 έτη που προηγήθηκαν από τον πλειστηριασμό. Αν λοιπόν αναγνωρίσουμε και αυτό το στοιχείο, τότε το παραπάνω 19 γίνεται 150 περίπου – 1:150 είναι η αναλογία πλειστηριασμών/ρυθμίσεων για τις περιπτώσεις στις οποίες είχε γίνει κάποια πληρωμή μέσα στην τριετία. Τα στοιχεία αυτά αφορούν την εξαιρετικά ευαίσθητη κοινωνικά κατηγορία των δανείων με εξασφάλιση κατοικία σχετικά μικρότερης αξίας.
Αν αναδιατάξουμε λίγο τα παραπάνω ποσοστά ώστε να γίνουν περισσότερο αντιληπτά, καταλήγουμε στο εξής: Για κάθε 100 οφειλέτες δανείων με εξασφάλιση οικιστικό ακίνητο αξίας μέχρι €120.000,
Να σημειωθεί εδώ ότι στα παραπάνω στατιστικά δεν συμπεριλαμβάνονται όλες οι ρυθμίσεις που έχουν επιτευχθεί στο πλαίσιο του Νόμου Κατσέλη (Ν.3869/2010), του νόμου που προστατεύει την κύρια κατοικία. Αν συμπεριλάβουμε και αυτούς, τότε η παραπάνω αναλογία από 1 στους 100 γίνεται 0,4 στους 100.
Αυτό που τα παραπάνω στατιστικά καταδεικνύουν είναι ότι το βασικό εργαλείο, από τη μια, και η βασική μέριμνα, από την άλλη, των servicers, είναι οι συναινετικές λύσεις και όχι οι πλειστηριασμοί. Σε όλο τον κύκλο ζωής ενός δανείου σε καθυστέρηση είναι διαθέσιμη στον δανειολήπτη μια λύση ρύθμισης προσαρμοσμένη στην αξία του ακινήτου του και στην οικονομική του επιφάνεια. Συναινετικές λύσεις οι οποίες κατά μέσο όρο «κουρεύουν» το 40-45% της οφειλής (πάντοτε για δάνεια με εξασφάλιση σε ακίνητο αξίας μέχρι 120.000 ευρώ).
Και αυτό ισχύει για όλες τις περιπτώσεις ανεξαιρέτως, εφαρμόζοντας μόνο όρους και κριτήρια τα οποία εξασφαλίζουν διαφάνεια και ίση μεταχείριση όλων των δανειοληπτών.
(*) Ο Θόδωρος Καλαντώνης είναι Εκτελεστικός Πρόεδρος της doValue Greece
(Σημ.: Tα αριθμητικά στοιχεία έχουν αντληθεί από το χαρτοφυλάκιο της εταιρίας doValue αλλά αποτυπώνουν τη γενική εικόνα στον κλάδο των servicers).
