Κάτι, αλήθεια, συμβαίνει εδώ; Μια πρόχειρη απάντηση θα ήταν αρνητική, ότι τίποτα αξιόλογο δεν συμβαίνει. Βεβαίως, είναι σημαντικό το εύρημα της Metron Analysis, ότι μετά από μια 5ετία ξαναπαίρνει κεφάλι με 39% ο κ. Κανένας ως καταλληλότερος για πρωθυπουργός –ωστόσο έπεται από κοντά ο Κυρ. Μητσοτάκης με 33% ενώ ακολουθεί το χάος, με τους άλλους αρχηγούς από 7% και κάτω. Βεβαίως, πάλι, πρώτη φορά η κυβέρνηση υφίσταται αξιόλογη φθορά, 5,1 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σ’ ένα μήνα –ωστόσο στην εκτίμηση ψήφου κρατιέται στο 31,4%, όσο έχουν μαζί ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Αριστερά. Άρα, η πολιτική κυριαρχία φθείρεται μεν, ωστόσο παραμένει ισχυρή.
Κατά μία διαφορετική ανάγνωση, απομένει ανάπηρη.
Αυξήθηκαν όσοι πιστεύουν ότι η χώρα βαδίζει σε λάθος κατεύθυνση (66%) και αξιολογούν αρνητικά την κυβέρνηση (66%) και τον πρωθυπουργό (61%). Ταυτόχρονα, πάνω από 7 στους 10 πιστεύουν ότι έχει αποτύχει στη διαχείριση θεμάτων όπως η ακρίβεια, η εγκληματικότητα, οι φυσικές καταστροφές, η υγεία, η παιδεία και η γάγγραινα της διαφθοράς. Η εμπιστοσύνη σε κυβέρνηση και θεσμούς διαβρώνεται: Το 88% πιστεύουν ότι 12 μήνες από την τραγωδία στα Τέμπη δεν έχει σημειωθεί πρόοδος στην απόδοση ευθυνών. Άρα, η εκλογική κυριαρχία της ΝΔ δεν συνοδεύεται από θετική αποδοχή των ασκούμενων πολιτικών -αντιθέτως.
Πρόκειται για άλλη μία φωτογραφία της στιγμής, ή μήπως τα ευρήματα προοιωνίζονται και κάτι περισσότερο; Τρεις υποθέσεις:
Πρώτη, τα μελανά σημεία που έχουν σημαδέψει την τελευταία 5ετία, κι αν αποσύρονται από την επιφάνεια, συνεχίζουν να λειτουργούν στο υπέδαφος της συλλογικής συνείδησης. Το σκάνδαλο των υποκλοπών σε βάρος πολιτικών αντιπάλων, επιχειρηματιών και υπουργών, η ασύγγνωστη αμέλεια να αποτραπούν τραγωδίες όπως αυτή στα Τέμπη, η θρασεία διαχείριση προσωπικών δεδομένων των πολιτών ως αν ήταν περιουσία του κόμματος, συμπεριφορές που δείχνουν ότι το κόμμα της ΝΔ θεωρεί το κράτος λάφυρό του, σταλάζουν δηλητήριο στην κοινή γνώμη.
Δεύτερη, η κυβέρνηση επί 5 χρόνια δεν αξιοποίησε το ελεύθερο πεδίο που απολάμβανε για να ανταποκριθεί στις μεγάλες προσδοκίες που την συνόδευαν, να οικοδομήσει ευρείες συναινέσεις για τις ώριμες μεταρρυθμίσεις που ‘χει ανάγκη η χώρα. Σε συνδυασμό με τη μεγάλη αναδιανομή πλούτου μέσα από τον πληθωρισμό της απληστίας και την πελατειακή διαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων, διευρυμένα αναπαράγεται κοινωνική δυσφορία που αργά αλλά σταθερά διαβρώνει τα πάντα –και τον κομματικό-κυβερνητικό μηχανισμό.
Τρίτη, ότι η επιλογή της σταθερότητας παραμένει ισχυρή –κάποιος πρέπει να κυβερνά τη χώρα. Αλλά, όπως δείχνουν οι εξελίξεις σε όλη την Ευρώπη, όταν η επίκληση της σταθερότητας τείνει να δημιουργεί υποψίες ότι αποκτά προσχηματικό χαρακτήρα, για να επιβάλλονται άδικες ή/και αδιέξοδες πολιτικές, έρχεται η στιγμή που όσα θεωρούνταν δεδομένα ανατρέπονται. Υπάρχει ένα σημείο μη επιστροφής, πέρα από αυτό η επίκληση της σταθερότητας οδηγεί στο αντίθετό της, στην αστάθεια. Είναι θέμα αυτοσυντήρησης να μην φτάσουμε εκεί.
Αν τα ευρήματα, λοιπόν, επιβεβαιώνουν ότι η ΝΔ κυριαρχεί επειδή οι πολιτικοί αντίπαλοί της δεν πείθουν, ότι δύναμή της είναι βασικά η δική τους αδυναμία, και με την εύλογη υπόθεση ότι αυτή η κυριαρχία δεν είναι αιώνια, δεδομένη, ούτε αδιάβροχη, ίσως παράλληλα προοιωνίζονται και κάποια σενάρια ανατροπής της σημερινής αρχιτεκτονικής του κομματικού συστήματος, άρσης της μη διατηρήσιμης ανισορροπίας του. Ένα ενδεχόμενο είναι να συνεχιστούν τα φαινόμενα ρευστοποίησης και, ως αντιστάθμισμα, να ενισχυθεί ο πόλος της ακροδεξιάς και του παράλογου.
Ένα δεύτερο ενδεχόμενο, εφόσον τελικά επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπικές προβλέψεις για τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών (ψαλιδισμένη αλλά κυρίαρχη η ΝΔ και σε μεγάλη απόσταση τα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης…), είναι να ανοίξει, το βράδυ των ευρωεκλογών, ένα μεγάλο λαϊκό θέμα: Όχι, βέβαια, ποιος είναι δεύτερος, τρίτος ή τέταρτος, αλλά τί μπορεί/πρέπει να γίνει, ποιος μπορεί/θέλει να συμβάλει στην ανασύνταξη, από τον κατακερματισμό, του χώρου της δημοκρατικής αντιπολίτευσης. Κάπου εκεί θα αρχίσει να απειλείται η κυριαρχία της ΝΔ.
