Καθώς ολοκληρώνεται το 2023 στις αγορές, κλίμα εφορίας και αισιοδοξίας επικρατεί εκεί που πέρσι κυριαρχούσε η ανησυχία. Στα τέλη του 2022 η «απόλυτη καταιγίδα» σκέπαζε τον ορίζοντα. Οι κεντρικές τράπεζες είχαν ήδη αρχίσει να αυξάνουν τα επιτόκια, ο πληθωρισμός έδειχνε να αντιστέκεται και οι δυνάμεις που τον τροφοδοτούσαν επέμεναν και υπήρχαν βάσιμες ανησυχίες ότι θα ενταθούν. Αν μάλιστα κάποιος αποκάλυπτε πέρσι τέτοια εποχή τι θα συνέβαινε το φθινόπωρο του 2023 στη Γάζα, οι επενδυτές θα έτρεχαν να βρουν καταφύγιο να κρυφτούν.
Τελικά η μάχη κατά του πληθωρισμού κερδήθηκε ευκολότερα από όσο αναμενόταν, τα επιτόκια σταμάτησαν να αυξάνονται και οι δείκτες στα χρηματιστήρια κατέγραψαν διψήφια ποσοστά κερδών. Στην Ευρώπη δείκτες όπως ο ισπανικός, ο ιταλικός, ο γερμανικός ή ο EuroStoxx-50 ξεπέρασαν το συμβολικό φράγμα του 20% και στην Ελλάδα ο Γενικός Δείκτης ξεπέρασε το 40%.
Στη Wall Street ο S&P-500 ενισχύθηκε το 2023 περίπου 25%. Στις τρεις τελευταίες συνεδριάσεις του έτους καλείται να καλύψει το τελευταίο 0,5% που τον χωρίζει από το ιστορικό ρεκόρ των 4796,56 μονάδων, το οποίο καταγράφηκε στην πρώτη συνεδρίαση του 2022. Σε μεγάλο βαθμό τα κέρδη του δείκτη προέρχονται από τις μετοχές των 50 εταιρειών με τη μεγαλύτερη αξία. Σε αυτές (δηλαδή στο 10% των εταιρειών του S&P-500) αντιστοιχεί πάνω από το 55% της κεφαλαιοποίησής του. Μάλιστα σε 5 μόλις εταιρείες (δηλαδή στο 1% των εταιρειών του S&P-500) αντιστοιχεί πλέον το 22,8% της συνολικής κεφαλαιοποίησης: Apple, Microsoft, Amazon, NVIDIA και Alphabet. Μόλις το 2017 το αντίστοιχο ποσοστό υπολειπόταν του 11%.
Η μετοχή… MVP στο αμερικανικό χρηματιστήριο ήταν σίγουρα εκείνη της NVIDIA – η πρώτη μετά από αρκετές δεκαετίες που αν και ξεκίνησε τη χρονιά εκτός της πρώτης δεκάδας, κατάφερε να την τελειώσει στην πρώτη πεντάδα. Η άνοδός της συνδέεται άμεσα με τις προσδοκίες για τα θαύματα (και τα κέρδη…) που υπόσχεται η τεχνητή νοημοσύνη, καθώς η NVIDIA είναι η εταιρεία που κατασκευάζει τα τσιπ. Για να εισέλθει στην πρώτη πεντάδα του S&P-500 εκτόπισε την Berkshire Hathaway, την εταιρεία διαχείρισης χαρτοφυλακίου του Γουόρεν Μπάφετ που ήταν και η μόνη εκτός του κλάδου της τεχνολογίας που παρέμενε στην κορυφή.
Μπορεί, βέβαια, η τεχνητή νοημοσύνη να τροφοδότησε τις κορυφαίες επιδόσεις, πλην όμως βασική αιτία του χρηματιστηριακού ράλι, στις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο ήταν η προσδοκία συγκράτησης του κόστους δανεισμού, καθώς τους τελευταίους μήνες του 2023 γινόταν σαφές ότι οι κεντρικές τράπεζες θα εισέλθουν σε φάση μείωσης των επιτοκίων.
Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου το 2024 θα είναι το έτος της μείωσης των επιτοκίων σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Στους τρεις προηγούμενους κύκλους μείωσης των αμερικανικών επιτοκίων η επίπτωση στα χρηματιστήρια ήταν πάντα θετική και σε άμεση σχέση με την ταχύτητα και όχι το εύρος της μείωσης.
Ο κύκλος μειώσεων στις αρχές της δεκαετίας του 2000 οδήγησε τα επιτόκια στα χαμηλότερα (μέχρι τότε) επίπεδα που είχαν ποτέ βρεθεί και απέφερε συμπαθητικά κέρδη. Καλύτερες ήταν οι επιδόσεις στον επόμενο κύκλο, καθώς η μείωση των επιτοκίων περίπου όσο και την προηγούμενη φορά έγινε στον μισό χρόνο.
Η εντυπωσιακότερη επίδοση είναι η πιο πρόσφατη, η οποία όμως ίσως δεν είναι αντιπροσωπευτική καθώς συνέπεσε με τα μέτρα στήριξης των οικονομιών από τις κυβερνήσεις για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της πανδημίας. Εάν για τον λόγο αυτό εξαιρεθεί ο κύκλος μειώσεων 2019-2020, τότε ελλοχεύει ένας κίνδυνος για όσους σπεύδουν να προεξοφλήσουν υψηλές χρηματιστηριακές πτήσεις τα επόμενα χρόνια: Αυτή τη φορά η συνολική μείωση των επιτοκίων εκτιμάται ότι δεν θα ξεπεράσει τις 2,5 μονάδες κι αυτό θα συμβεί σε ορίζοντα μεγαλύτερο των 30 μηνών. Όχι ιδιαίτερα εντυπωσιακό…
