Ποιος πρέπει να είναι ο στόχος της δημοσιονομικής πολιτικής; -αναρωτιέται στους Financial Times ο γνωστός αρθρογράφος Μάρτιν Γουλφ. Πρέπει οι κυβερνήσεις να συνεχίσουν να εστιάζουν στα ελλείμματα και το χρέους ή θα ήταν καλύτερο να υιοθετήσουν μια ευρύτερη θεώρηση της περιουσίας του δημοσίου, που θα περιλαμβάνει περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις;
Τις δύο εναλλακτικές εξετάζει το βρετανικό Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών στο φετινό Πράσινο Προϋπολογισμό του, συμπεραίνοντας ότι «τα οφέλη μιας αλλαγής θα ήταν ανεπαρκή για να δικαιολογήσουν το κόστος που συνεπάγεται». Ο Γουλφ συμφωνεί ότι θα ήταν ανόητο η δημοσιονομική πολιτική να στοχεύει αποκλειστικά στην καθαρή θέση του δημοσίου τομέα. «Το ίδιο, όμως, δεν ισχύει, όταν εστιάζει αποκλειστικά στη βιωσιμότητα του χρέους;» γράφει, θυμίζοντας ότι «η κυβέρνηση είναι μια πολύπλοκη δραστηριότητα» και γι’ αυτό «οι απλοί στόχοι είναι επικίνδυνοι».
Σίγουρα στόχος της δημοσιονομικής πολιτικής είναι η αποφυγή μιας δημοσιονομικής κρίσης, οπότε όντως η βιωσιμότητα του χρέους είναι σημαντική. Ωστόσο, πέρα από το χρέος και τα ελλείμματα, τα περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου έχουν επίσης σημασία, «μεταξύ άλλων επειδή η καλύτερη διαχείριση θα μπορούσε να βελτιώσει τα έσοδα».
Στο βιβλίο «Public Net Worth - Accounting, Government and Democracy» που επιμελήθηκε ο Ian Ball και θα κυκλοφορήσει σύντομα, περιγράφεται πώς εστιάζοντας αποκλειστικά σε ελλείμματα και χρέος, μπορεί να προκύψουν λανθασμένες αποφάσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η μείωση των δημοσίων επενδύσεων μετά την χρηματοπιστωτική κρίση, παρά τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια. Επιπλέον συχνά οι δημοσιονομικοί κανόνες μπορεί να παρακαμφθούν ή ακόμα και να αλλάξουν: στη Βρετανία υπήρξαν εννέα διαφορετικά πλαίσια δημοσιονομικών κανόνων από το 1997.
Σίγουρα η κυβέρνηση πρέπει να επιβιώνει οικονομικά, πλην όμως αυτό είναι το μέσο. Ο σκοπός μιας κυβέρνησης είναι να κυβερνά καλά και να συμβάλλει στη δημιουργία μιας πιο ευημερούσας κοινωνίας. Και για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να προσέχει τα οικονομικά της αλλά και την οικονομία της χώρας. Η υποεπένδυση δεν αποτελεί χρηστή διαχείριση.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η καθαρή αξία του βρετανικού δημόσιου τομέα το 2021 ήταν -96% του ΑΕΠ. Στην G7, μόνο η Ιταλία ήταν χειρότερη. Το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών δικαίως υποστηρίζει ότι τα στοιχεία αυτά μπορούν να παραπλανήσουν, αλλά το ίδιο μπορεί να συμβεί και με μια στενή θεώρηση χρέους και ελλειμμάτων. Θα έπρεπε να συζητάμε για την καθαρή αξία του δημόσιου τομέα και τον εθνικό ισολογισμό, μαζί με τη βιωσιμότητα του χρέους.
