Η έκθεση 2023 Interconnected Disaster Risks του ΟΗΕ αναλύει έξι σημεία καμπής, που αντιπροσωπεύουν άμεσους και αυξανόμενους κινδύνους σε όλο τον κόσμο. «Σήμερα, κινούμαστε κοντά στα όρια πολλαπλών σημείων καμπής κινδύνου», αναφέρεται στην Έκθεση. «Οι ανθρώπινες ενέργειες βρίσκονται πίσω από αυτή την ταχεία και θεμελιώδη αλλαγή στον πλανήτη, οδηγώντας μας προς μια πιθανή καταστροφή», επισημαίνει, με την ελπίδα ότι «η αλλαγή των συμπεριφορών και των προτεραιοτήτων μας μπορεί να διαμορφώσει μια πορεία προς ένα λαμπρό, βιώσιμο και δίκαιο μέλλον».
1. Εξαφάνιση ειδών: Ο σημερινός ρυθμός εξαφάνισης των ειδών είναι εκατοντάδες φορές υψηλότερος από τον συνηθισμένο, με δραστικές συνέπειες για όλη τη ζωή στον πλανήτη. Σχεδόν ένα εκατομμύριο είδη φυτών και ζώων απειλούνται σήμερα με εξαφάνιση και δεν πρόκειται «μόνο» για την απώλεια ενός είδους, καθώς θα εξαφανιστούν αμέτρητα ακόμα που διασυνδέονται με κάποιο τρόπο. Ενδεικτικά: Η χελώνα γκόφερ, η οποία απειλείται με εξαφάνιση, σκάβει λαγούμια που χρησιμοποιούνται πάνω από 350 άλλα είδη για αναπαραγωγή, διατροφή και αποφυγή ακραίων θερμοκρασιών, τα οποία θα απειληθούν.
2. Υπόγεια νερά: Ανησυχητικά είναι τα επίπεδα εξάντλησης του υδροφόρου ορίζοντα. 21 από τους 37 μεγαλύτερους υδροφόρους ορίζοντες του κόσμου εξαντλούνται ταχύτερα από ό,τι μπορούν να αναπληρωθούν. Ενδεικτικά: Ο υδροφόρος ορίζοντας High Plains στις Ηνωμένες Πολιτείες παρέχει το ένα τρίτο του συνόλου των υπόγειων υδάτων για άρδευση καλλιεργειών αξίας άνω των 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως το σιτάρι και η σόγια. Ωστόσο, καθώς συνεχίζεται η μη βιώσιμη άντληση υπόγειων υδάτων, περίπου το 40% της έκτασης του δεν θα υποστηρίζει την άρδευση μέχρι το 2100.
3. Παγετώνες: Μεταξύ του 2000 και του 2019, οι παγετώνες έχασαν 267 γιγατόνους πάγου ετησίως. Σε έναν κόσμο που θερμαίνεται, προβλέπεται ότι θα χάσουμε περίπου το 50% των παγετώνων (εξαιρουμένων της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής) μέχρι το 2100, ακόμη και αν η υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να περιοριστεί στον 1,5°C. Ενδεικτικά: Ο παγετώνας Quelccaya στο Περού ήταν κάποτε το μεγαλύτερο τροπικό κάλυμμα πάγου στον κόσμο. Τα τελευταία 30 χρόνια συρρικνώθηκε κατά 31%, συμβάλλοντας στην περιοδική έλλειψη νερού κατά την ξηρή περίοδο.
4. Ακραία ζέστη: Περίπου το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού εκτίθεται σε θανατηφόρες κλιματικές συνθήκες για τουλάχιστον 20 ημέρες το χρόνο και ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να αυξηθεί σε πάνω από 70% μέχρι το 2100. Ενδεικτικά: Η ακραία ζέστη ήταν ήδη υπεύθυνη για 500.000 επιπλέον θανάτους κατά μέσο όρο ετησίως τις τελευταίες δύο δεκαετίες, επηρεάζοντας δυσανάλογα τους πιο ευάλωτους.
5. Ακραία καιρικά φαινόμενα: Από τη δεκαετία του 1970, οι ζημιές ως αποτέλεσμα των καταστροφών που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες έχουν επταπλασιαστεί, ενώ μόνο το 2022 οι παγκόσμιες οικονομικές απώλειες θα ανέλθουν στα 313 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι σοβαρές και συχνές καταστροφές προβλέπεται να διπλασιαστούν παγκοσμίως έως το 2040, προκαλώντας αύξηση των τιμών ασφάλισης. Ενδεικτικά: Στην Αυστραλία, προβλέπεται ότι περίπου 530.000 κατοικίες θα είναι ανασφάλιστες έως το 2030, κυρίως λόγω του αυξανόμενου κινδύνου πλημμύρας.
6. Διαστημικά σκουπίδια: Καθώς αυξάνεται ο αριθμός των δορυφόρων, αυξάνεται και το πρόβλημα των διαστημικών σκουπιδιών, το οποίο αποτελεί απειλή τόσο για τη λειτουργία των δορυφόρων όσο και για το μέλλον της τροχιάς μας. Από τα 34.260 αντικείμενα που παρακολουθούνται σε τροχιά, μόνο το 25% περίπου είναι λειτουργικοί δορυφόροι, ενώ τα υπόλοιπα είναι σκουπίδια. Επιπλέον, είναι πιθανό να υπάρχουν περίπου 130 εκατομμύρια συντρίμμια που είναι πολύ μικρά για να εντοπιστούν, δεδομένου όμως ότι τα αντικείμενα αυτά ταξιδεύουν με ταχύτητα άνω των 25.000 χιλιομέτρων την ώρα, μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές. Ενδεικτικά: Ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Sentinel-2 κατέγραψε περισσότερες από 8.000 προειδοποιήσεις συγκρούσεων μεταξύ 2015 και 2017.