Η τεχνητή νοημοσύνη, τουλάχιστον μέχρι τώρα, βοηθάει κυρίως στη λήψη αποφάσεων σε πολύπλοκα προβλήματα στους χώρους της υγείας, των επιχειρήσεων, των χρηματοοικονομικών αλλά και της άμυνας/ασφάλειας. Μελλοντικά, με τη τελειοποίηση των αλγορίθμων επεξεργασίας φυσικής γλώσσας και πολύπλευρης σημασιολογικής ανάλυσης κειμένων και εικόνων αλλά και αναβάθμισης της αναγκαίας υπολογιστικής δύναμης έτσι ώστε να γίνονται ασύλληπτα νούμερα υπολογισμών σε νάνο-δευτερόλεπτα, θα έρθουν σημαντικές αλλαγές σε κλάδους που ασχολούνται με τη δημιουργία περιεχομένου (για παράδειγμα δημοσιογραφία, δικηγορία, συμβουλευτικές υπηρεσίες, τεχνική υποστήριξη, συγγραφικό έργο, ανάπτυξη λογισμικού κλπ). Οι αισιόδοξοι αναφέρονται σε σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων και οι απαισιόδοξοι σε δραματικές μειώσεις του εργατικού δυναμικού.
Οι τεχνολογίες chatbot τεχνητής νοημοσύνης έχουν φτάσει σε προχωρημένο επίπεδο ωριμότητας και ήδη γνωστές τεχνολογικές εταιρίες (και δυναμικές νεοφυείς) δημιουργούν τυποποιημένες υπηρεσίες που μπορούν να αξιοποιηθούν από τις εταιρίες χρήστες για να στήσουν τις δικές τους αυτόματες υπηρεσίες δημιουργίας σωστού περιεχομένου, τεχνικής υποστήριξης σε επίπεδο ειδικών αλλά και αυτόματων κέντρων εξυπηρέτησης όπως τα call-centers.
Σήμερα έχουμε συστήματά και υπηρεσίες με έμφαση μόνο στη ‘περιορισμένη ευφυία’ (που αφορά κυρίως τη μηχανική μάθηση, δηλαδή την επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων με σκοπό να δημιουργηθούν μοντέλα πρόβλεψης ή να βρεθούν πρότυπα) και όχι με την ‘υπέρ-ευφυία’ που αφορά μηχανές που να έχουν πραγματικό συλλογισμό και συνείδηση. Δεν είναι σίγουρο αν τις επόμενες δεκαετίες φθάσουμε σε αυτά τα πολύ προχωρημένα επίπεδα ευφυΐας ή αυτά θα παραμείνουν κινηματογραφικά σενάρια.
Αρκετοί επιστήμονες θεωρούν ότι σε μερικά χρόνια η κατάσταση θα είναι ανεξέλεγκτη με τις δυνατότητες αυτό-μάθησης των αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να αξιοποιηθούν από λίγους για πόλωση και παραπληροφόρηση των πολιτών μέσω του Διαδικτύου, για ανεξέλεγκτες κυβερνοεπιθέσεις, για έλεγχο ιατρικών συσκευών, σημαντικών υποδομών και συστημάτων άμυνας κλπ. Άρα χρειαζόμαστε άμεσα πλαίσια/πρωτόκολλα διαχείρισης των νέων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης που να εξετάζουν ενδελεχώς όλες τις πιθανές επιπτώσεις τους, όπως ακριβώς γίνεται εδώ και χρόνια στο χώρο της υγείας με τα νέα φάρμακα. Βραχυπρόθεσμα αυτό πιθανόν να θεωρηθεί ότι συγκρατεί τη πρόοδο, αλλά μακροπρόθεσμα είναι προς όφελος των πολιτών, της κοινωνίας και της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης.
Υπάρχουν επίσης και γεωπολιτικές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας για τη παγκόσμια τεχνολογική πρωτοπορία λόγω της τεχνητής νοημοσύνης. Στην Ευρώπη η πρόκληση είναι η ομογενοποίηση των διαφόρων θεσμικών πλαισίων των χωρών μελών αλλά και η δυνατότητα συμπόρευσης τους στη τεχνολογική ανάπτυξη. Οι γενικές κατευθύνσεις των ρυθμίσεων της ΕΕ για τα συστήματά τεχνητής νοημοσύνης αναφέρουν ότι πρέπει να είναι ασφαλή, διαφανή, ανιχνεύσιμα, να μην κάνουν διακρίσεις, να είναι φιλικά προς το περιβάλλον, και τέλος να εποπτεύονται από ανθρώπους και όχι από υπολογιστές ή ρομπότ ώστε να αποφεύγονται τυχόν αρνητικές επιπτώσεις σε ανθρώπους και ευρύτερα στη κοινωνία. Αναφερόμαστε σε παγκόσμιες προκλήσεις που είναι αναγκαίο να αντιμετωπισθούν συλλογικά και με τη διεθνή συλλογική τεχνογνωσία.
Στα πλαίσια αυτών των ραγδαίων εξελίξεων, η χώρα μας χρειάζεται μια ολοκληρωμένη στρατηγική στη τεχνητή νοημοσύνη με έμφαση:
* Την ουσιαστική αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης προ όφελος των επιχειρήσεων, του δημοσίου και των πολιτών. Με γνώμονα την αύξηση της παραγωγικότητας, τη καλύτερη ποιότητα ζωής και της εργασιακής συμπερίληψης.
* Τη δημιουργία ενός εύρωστου και ανταγωνιστικού κλάδου παραγωγής καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων/υπηρεσιών τεχνητής νοημοσύνης με εξαγωγικό προσανατολισμό, ειδικά σε τομείς που έχομε διεθνή πρωτοπορία όπως ναυτιλία, αγροδιατροφή, υγεία/φάρμακα, πολιτισμός κλπ.
* Την ενίσχυση της εκπαίδευσης και της έρευνας στη τεχνητή νοημοσύνη με στόχο τη δημιουργία εξειδικευμένων επιστημόνων και τη παραγωγή διεθνώς αναγνωρισμένης έρευνας που μπορεί να αξιοποιηθεί.
* Την οργανωμένη διερεύνηση των επιπτώσεων της τεχνητής νοημοσύνης στη κοινωνία, την εκπαίδευση, την εργασία, την άμυνα κλπ.
* Τη διαμόρφωση τοπικής τεχνογνωσίας για να υπάρχει ουσιαστική συμμετοχή στα υπό διαμόρφωση συστήματά διακυβέρνησης που σχεδιάζονται από τους διεθνείς οργανισμούς.
Η σχετική επιτροπή στρατηγικής που ανακοινώθηκε αυτή την εβδομάδα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Χρειάζονται όμως να διατεθούν ισχυρά κεφάλαια και να απαιτηθεί η ενεργή εμπλοκή της επιχειρηματικής κοινότητας, αν θέλουμε να πρωταγωνιστήσουμε στο υπό διαμόρφωση νέο τεχνολογικό και παραγωγικό μοντέλο και όχι, ως συνήθως, να ακολουθούμε τις τεχνολογικές εξελίξεις και να παίζουμε το ρόλο των τεχνολογικών μεσαζόντων χωρίς ουσιαστική προστιθέμενη αξία στην εθνική οικονομία.
(*) Ο Γεώργιος Ι. Δουκίδης είναι Καθηγητής Ηλεκτρονικού Επιχειρείν στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
