Μετά τις εύστοχες παρατηρήσεις των φίλων συναδέλφων Τάσου Χωμενίδη και Σπύρου Τσαγκαράτου για την Αθήνα, θα ήθελα να επισημάνω τρία θέματα που νομίζω ότι είναι κομβικής σημασίας για να πετύχει οτιδήποτε τολμήσει η Πολιτεία.
Μελετάμε με Αυστραλούς και Κινέζους φοιτητές μου εδώ και πολλά χρόνια την Αθήνα και, πέρα από τα οραματικά σχέδια των νέων ανθρώπων, μου κάνουν εντύπωση ότι τρεις προϋποθέσεις παραμένουν σταθερά εκκρεμείς ή αναπάντητες.
Το πρώτο είναι η Κωδικοποίηση ολόκληρης της νομοθεσίας που αφορά την Πολεοδομία και την Αρχιτεκτονική. Σκεφτείτε ότι υπάρχουν ακόμη εν ισχύ Βασιλικά Διατάγματα προ του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Το κομφούζιο που επικρατεί με την πολυνομία, σε συνδυασμό με τις άλλες δυο προϋποθέσεις που αναφέρω παρακάτω, επιτρέπει σε μεγάλο βαθμό την συστηματική παρανομία και δυσχεραίνει την υλοποίηση έργων.
Το δεύτερο είναι η ΜΗ επέκταση / προσθήκη των Σχεδίων Πόλεων της Αθήνας αλλά και των υπολοίπων μεγάλων πόλεων. Ο υπάρχων αστικός ιστός είναι ικανός να αντιμετωπίσει τις κτιριακές ανάγκες μας αν αντιμετωπισθεί σωστά. Η διασπορά του εις βάρος της υπαίθρου κοστίζει πολύ περισσότερο λόγω της ανάγκης δημιουργίας νέων υποδομών και καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον. Με την πλήρη απαγόρευση των επεκτάσεων οι επενδυτές και οι χρήστες θα στραφούν πίσω στην υπάρχουσα Πόλη και στην επαναχρησιμοποίηση των παλαιών κτιρίων η των κενών οικοπέδων που ‘χάσκουν’ δεκαετίες πολλές.
Το τρίτο και πλέον σημαντικό είναι η θεσμοθέτηση ενός Μητροπολιτικού Δήμου για την Αθήνα.
Η Μητροπολιτική Περιοχή Αθήνας καλύπτει 1.619,4 τ.χλμ. στην Περιφέρεια Αττικής και τα Μητροπολιτικά Κέντρα της Αθήνας. Συμπεριλαμβάνει ένα σύνολο 55 δήμων, που είναι οργανωμένοι σε 8 περιφερειακές ενότητες (Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Βορείου Τομέα Αθηνών, Δυτικού Τομέα Αθηνών, Νοτίου Τομέα Αθηνών, Πειραιώς, Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής και Νήσων Αττικής).[39] Ο μόνιμος πληθυσμός της μητροπολιτικής περιοχής ανέρχεται σε 3.622.246 κατοίκους).[2] (Wikipedia)
Δεν θα απαριθμήσω εδώ πόσα ξεχωριστά κέντρα αποφάσεων υπάρχουν σε αυτές τις 8 περιφερειακές ενότητες και τους 55 δήμους. Μπορείτε να τα φανταστείτε και σ’ αυτά δεν υπολογίζονται τα Υπουργεία και οι λοιποί Οργανισμοί.
Εδώ λοιπόν, που κατοικεί πλέον του ενός τρίτου του πληθυσμού της χώρας, είναι απολύτως απαραίτητη η ύπαρξη ενός φορέα που θα έχει την πλήρη εποπτεία και τον συντονισμό για τις μεγάλες στρατηγικές αποφάσεις που απαιτούνται και την υλοποίηση τους.
Ο συνδυασμός αυτών των τριών, δηλαδή η πληθώρα νόμων, πολλές φορές αλληλοκαλυπτόμενων ή συγκρουόμενων, η διασπορά σε ολοένα μεγαλύτερη έκταση της Πόλης με την ταυτόχρονη εγκατάλειψη των γερασμένων συνοικιών και κτιρίων και η έλλειψη ενός μοναδικού κεντρικού Οργάνου ικανού να λαμβάνει αποφάσεις στρατηγικής σημασίας και να τις εφαρμόζει, δημιουργεί το γνωστό μας μείγμα παράλυσης και αυτοσχεδιασμού.
(*) Η Καλλιόπη Κοντόζογλου είναι Αρχιτέκτων – Adjunct Professor of Architecture / University of Western Australia, Huazhong University of Science & Technology
