«Τί γίνεται στον Έβρο;». Το ερώτημα δεν περιέχει μόνο την απορία για τα δεκάδες ανεξέλεγκτα μέτωπα πυρκαγιάς στη Ροδόπη, αλλά σαν το μελάνι της σουπιάς μεταφέρει και απλώνει το τοξικό του μήνυμα. Κάτι περίεργο συμβαίνει στον Έβρο και αν συμβαίνει κάτι περίεργο σε αυτόν τον ακριτικό νομό, τότε σίγουρα ευθύνονται οι Τούρκοι ή οι μετανάστες ή και οι δύο μαζί.
Αυτή τη φορά το δάχτυλο έδειξε προς τους μετανάστες. Εμμέσως από την πλευρά της κυβέρνησης, με διαρροές από το Μέγαρο Μαξίμου και με μισόλογα από τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου. Αμέσως από διάφορους «εθελοντές πολιτοφύλακες» στον Έβρο και από τους ομοιδεάτες τους που αναπαράγουν τις αναρτήσεις τους στο Facebook και το τερατώδες βίντεο με τους κλειδωμένους σε κοντέινερ μετανάστες, τα «κομμάτια», όπως τους αποκάλεσε ο «πατριώτης» που απαθανάτισε το κατόρθωμά του -μετανάστης και ο ίδιος.
Ο συγκεκριμένος συνελήφθη, η αυτοδικία δεν είναι ανεκτή στο δημοκρατικό δικαιϊκό σύστημα. Δυστυχώς δεν είναι ο μόνος που ξαμολήθηκε στις δασικές εκτάσεις του νομού για να ξετρυπώσει μετανάστες. Όποιος μιλήσει με ντόπιους θα μάθει ότι μεμονωμένοι πολίτες ή οργανωμένες ακραίες ομάδες βρήκαν την ευκαιρία να νομιμοποιήσουν τις ιδέες ή τη δράση τους. Οι υπεύθυνοι της πυροσβεστικής εκτίμησαν ότι τα πρώτα μέτωπα ξεκίνησαν από κεραυνούς. Όχι, απαντούν οι ακραίοι, «αφήστε τους κεραυνούς. Έχουμε πόλεμο!». Έναν πόλεμο που τον κήρυξαν μονομερώς κατά ενός εχθρού βολικού, ανώνυμου, ανυπεράσπιστου, όπως είναι οι «λαθρομετανάστες». Οι ευθύνες για τα ακαθάριστα δάση, για τα βουνά από ξερόχορτα, για τις αμέλειες των ντόπιων και του κράτους εξαϋλώνονται από το τυφλό μίσος για τον απρόσωπο Άλλο.
Στην Ελλάδα δεν είμαστε απρόσβλητοι από το μίσος κατά του αποπροσωποιημένου Άλλου.
Το ζήσαμε την περίοδο 2010 – 2019 ως μίσος κατά εκπροσώπων του παλαιού πολιτικού συστήματος, και πιο πρόσφατα είδαμε εστίες μίσους να «σκάνε» πότε εξαιτίας των εμβολίων, πότε του ποδοσφαίρου, των ταυτοτήτων, των μεταναστών. Κάθε φορά εκπλησσόμαστε με το αναχρονιστικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας -το άλλο κομμάτι της βρίσκεται σε μια συνεχή βιασύνη να συμβαδίσει με τον προηγμένο κόσμο -ενώ θα έπρεπε ίσως να σταματήσουμε μια στιγμή και να αναλύσουμε πιο προσεκτικά το επίμονο ποσοστό της Χρυσής Αυγής, του Κασιδιάρη, της Νίκης και των αόρατων παραφυάδων τους.
Κάτι σιγοβράζει στα βάθη της κοινωνίας και το να παριστάνουμε ότι δεν υπάρχει ή ότι είναι μειοψηφικό, άρα μη απειλητικό, είναι σαν να τσαλαβουτάμε σε ένα φαινομενικά ήρεμο ποτάμι χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τα υπόγεια ρεύματα και τις κρυφές δίνες του.
Στο βιβλίο «Εναντίον του μίσους» (εκδόσεις Πόλις) η δημοσιογράφος και φιλόσοφος Καρολίν Έμκε, μια από τις σημαντικότερες σύγχρονες Γερμανίδες διανοούμενες, γράφει ότι «το μίσος δεν παράγεται από το μηδέν». «Το μίσος δεν προϋπάρχει, δημιουργείται. Ούτε η βία προϋπάρχει, προετοιμάζεται. Ποια κατεύθυνση παίρνουν, εναντίον τίνος στρέφονται, ποιες θύρες παραβιάζουν και ποιες αναστολές ξεπερνούν, όλα αυτά δεν είναι τυχαία, δεν βρίσκονται απλώς εκεί, αλλά είναι προϊόντα μεθόδευσης».
Την περίοδο 2010 – 2019 η μεθόδευση ήταν φανερή, κραύγαζε στις πλατείες των αγανακτισμένων και ωφέλησε στην κάλπη τον ΣΥΡΙΖΑ, τους ΑΝΕΛ και τη Χρυσή Αυγή. Τα κόμματα αυτά δεν στηρίχθηκαν μόνο στις δικές τους δυνάμεις, χρησιμοποίησαν τα καλούπια μέσα στα οποία έχυναν το δικό τους μίσος οι αντίπαλοί τους – τα Ζάππεια της ΝΔ δεν νομιμοποίησαν την αχαλίνωτη βία;- και για μια δεκαετία αυτό ήταν αποδοτικό. Έπειτα η κοινωνία κουράστηκε από την τοξικότητα και τον διχασμό, προτίμησε την κανονικότητα. Αλλά ούτε ακριβώς κανονικότητα βρήκε ούτε έσπασε τα καλούπια εντός των οποίων συντηρείται η αποστροφή για τη δημοκρατία και τους κανόνες της, όχι μόνο από τους αρνητές της αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις και από τους υπερασπιστές της.
Εν προκειμένω από όσους …προοδευτικούς έσπευσαν να αναπαράξουν το ανάθεμα κατά των μεταναστών, προτού ολοκληρωθούν οι έρευνες, χωρίς να υπάρχουν στοιχεία εναντίον τους. Τόσο σίγουροι είναι για την εκδοχή της πραγματικότητας που υπηρετούν, τόσο δογματικοί, που δεν αντιλαμβάνονται ότι μοιάζουν ανησυχητικά με αυτό που καταγγέλλουν. «Δεν μπορείς να μισήσεις αν αμφιβάλεις για το μίσος σου. Χρειάζεται απόλυτη σιγουριά για να μισήσεις», θεωρεί η Έμκε, έστω και αν το μίσος δεν προσδιορίζεται ως τέτοιο αλλά ως ανησυχία, ως επαγρύπνηση, ως προάσπιση κεκτημένων.
Γι’ αυτό η πόρτα που ανοίγει τόσο ελαφριά η κυβέρνηση προκειμένου να αμβλύνει τις εντυπώσεις από την πύρινη καταστροφή στον Έβρο είναι πολύ επικίνδυνη και δεν υπάρχει καμία σιγουριά ότι θα μπορέσει να την κλείσει όταν θα έχουν σβήσει οι φλόγες. Αν συμβεί αυτό, δεν θα έχει καμία σημασία η κανονικότητα που υπερασπίζεται.
