Το τρίπτυχο για να ανταπεξέλθουμε στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης.
Συνέντευξη στην Ελένη Σπυρίδη
Η συζήτηση για αλλαγές στο σύστημα προστασίας των δασών και δασοπυρόσβεσης ξανάνοιξε, ο ίδιος ο πρωθυπουργός προανήγγειλε αλλαγές στη δασική πολιτική, η επιστημονική κοινότητα επαναφέρει τις προτάσεις της για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα διατρέχει οριζόντια όλα τα στάδια από την πρόληψη έως την καταστολή και αποκατάσταση, στηριγμένο σε επιστημονική γνώση. Είναι επιτακτική ανάγκη να σπάσουν τα στεγανά που μέχρι σήμερα κρατούν απομονωμένους επιχειρησιακούς και ερευνητικούς φορείς, λέει ο Θόδωρος Γιάνναρος, πυρομετεωρολόγος, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξη του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Η συνέντευξή του στην Ελένη Σπυρίδη, εδώ.
E: Οι μεγάλες οικολογικές καταστροφές τείνουν να γίνουν κανονικότητα. Τι πρέπει να αλλάξει σε επίπεδο διαχείρισης;
Α: Χρειαζόμαστε άμεσα ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών. Ένα ολοκληρωμένο σχέδιο θα πρέπει να διατρέχει οριζόντια τα στάδια από την πρόληψη έως την αντιμετώπιση/καταστολή και αποκατάσταση, στηριζόμενο σε επιστημονική γνώση αιχμής και αξιοποιώντας διαθέσιμα επιστημονικά εργαλεία και υπηρεσίες. Ένα τέτοιο σχέδιο προϋποθέτει την ουσιαστική συνεργασία μεταξύ επιχειρησιακών και ερευνητικών/ακαδημαϊκών φορέων, όχι με την μορφή της παροχής εργαλείων από τον ένα στον άλλο φορέα, αλλά με την μορφή από κοινού σχεδιασμού στρατηγικών διαχείρισης. Το σπάσιμο των στεγανών που μέχρι σήμερα κρατούν, σε γενικά πλαίσια, απομονωμένους επιχειρησιακούς και ερευνητικούς φορείς αποτελεί επιτακτική ανάγκη.
Ε: Διαπιστώνετε έλλειμμα εκπαίδευσης των πυροσβεστών, μεγάλες ελλείψεις σε υποδομές ή απαιτείται ολιστικός επανασχεδιασμός;
Α: Ο επανασχεδιασμός που απαιτείται αφορά στην αξιοποίηση της διαθέσιμης επιστημονικής γνώσης και την ουσιαστική συνεργασία μεταξύ επιχειρησιακών και ερευνητικών/ακαδημαϊκών φορέων. Θεωρώ πως οι Πυροσβέστες δεν υστερούν σε εκπαίδευση, αλλά υστερούν σε ουσιαστική υποστήριξη στο δύσκολο έργο που επιτελούν. Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι κάτω από ορισμένες πυρομετεωρολογικές συνθήκες, μία δασική πυρκαγιά μπορεί να καταστεί ακραία (και να εξελιχθεί σε μέγα-πυρκαγιά) και τότε, θα σταματήσει μόνο όταν δεν έχει πια κάτι άλλο να κάψει ή όταν οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες το επιτρέψουν. Για το λόγο αυτό, απαιτείται να υπάρχει πλάνο που θα καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η ανάλυση μιας πυρκαγιάς (πώς συμπεριφέρεται τώρα και πώς εξαπλώνεται, πώς αναμένουμε να συμπεριφερθεί και να εξαπλωθεί τις επόμενες 6/12/24 ώρες), ώστε να διασφαλιστεί η προστασία της ανθρώπινης ζωής, της περιουσίας, του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και όσων επιχειρούν στο πεδίο.
Ε: Ας φανταστούμε να βιώνουμε αυτές τις θερμοκρασίες κάθε καλοκαίρι και καταστροφικές πλημμύρες κάθε χειμώνα. Ποιες είναι ο άμεσες παρεμβάσεις που θα ζητούσατε από την κυβέρνηση;
Α: Μετριασμός, ανθεκτικότητα, προσαρμογή. Αυτό είναι το τρίπτυχο που οφείλουμε να υιοθετήσουμε εάν θέλουμε να ανταπεξέλθουμε στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης. Ο μετριασμός συνεπάγεται περιορισμό της χρήσης των ορυκτών καυσίμων, αξιοποίηση των ΑΠΕ και αποτελεί ένα μέτρο που η χώρα θα συνεισφέρει στην παγκόσμια προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. Σε εθνικό επίπεδο, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας και η επίτευξη της προσαρμογής προϋποθέτουν την υιοθέτηση σύγχρονων, επιστημονικά τεκμηριωμένων προσεγγίσεων. Δεν αποτελεί τυχαίο γεγονός πως ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός ζητά επιτακτικά από τις κυβερνήσεις να στραφούν σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για να μπορέσουν να μειώσουν τη διακινδύνευση από φυσικές καταστροφές συνδεόμενες με τον καιρό. Τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης επιτρέπουν την παροχή έγκαιρων ειδοποιήσεων για επερχόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα (καύσωνες, ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες, ακραίες βροχοπτώσεις/πλημμύρες, χιόνια), αλλά και την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της εξέλιξης των φαινομένων. Αποτελούν κρίσιμα εργαλεία σχεδιασμού αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών και έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να μειώσουν τη διακινδύνευση και παράλληλα να ελαττώσουν και το κόστος της αποκατάστασης. Η υιοθέτηση και η εφαρμογή συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης προϋποθέτει ότι ο κρατικός μηχανισμός θα αξιοποιήσει ουσιαστικά την επιστημονική γνώση και τα εργαλεία/υπηρεσίες που υπάρχουν διαθέσιμα στο ερευνητικό/ακαδημαϊκό οικοσύστημα της χώρας μας.
Ε: Τι θα λέγατε και στους πολίτες, δεδομένης της χαμηλής περιβαλλοντικής συνείδησης που επικρατεί στη χώρα μας.
Α: Μερίδιο ευθύνης για τη χαμηλή περιβαλλοντική συνείδηση μας, αναλογεί και στην επιστημονική κοινότητα. Θα πρέπει αρχικά, λοιπόν, εμείς οι επιστήμονες να εντατικοποιήσουμε την επικοινωνία της επιστημονικής γνώσης με τρόπο που να την καθιστά εύληπτη από όλους. Ευρύτερα, θα πρέπει ως κράτος να επενδύσουμε στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης, ξεκινώντας από τις μικρές ηλικίες, με την εισαγωγή, ίσως, της διδασκαλίας σχετικά με την προστασία από φυσικές καταστροφές και την πρόληψη.
