Μηνύματα προς πολλαπλούς αποδέκτες έκρυβαν οι προγραμματικές δηλώσεις του νέου υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη, με ένα νέο μοντέλο ενεργειακής πολιτικής να διαφαίνεται πίσω από τις γραμμές των λόγων του. Βασικά χαρακτηριστικά του, οι ειδικές πρόνοιες για τους πιο ευάλωτους (σε αντιπαράθεση με τα οριζόντια μέτρα που είχαν ληφθεί την προηγούμενη περίοδο) και τους συνεπείς, η στενότερη εποπτεία των δημόσιων φορέων, η αυστηρή στοχοθεσία κι η αξιολόγηση κόστους-οφέλους των επενδύσεων, ιδίως εκεί που ζητείται κρατική στήριξη.
Ο Θ. Σκυλακάκης έκανε λόγο για «προσεκτικό μέτρημα, μέγιστη διαφάνεια και αποτελεσματική λειτουργία των θεσμών σε ό,τι αφορά τις τιμές των ενεργειακών υπηρεσιών», με φόντο τις επίμονα υψηλές χονδρεμπορικές τιμές ενέργειας που παρατηρούνται διαχρονικά στην Ελλάδα (άσχετα αν οι υψηλές επιδοτήσεις κατά την περίοδο όξυνσης της ενεργειακής κρίσης άλλαξαν την εικόνα στις λιανικές τιμές.
Επεσήμανε ότι η πολυπλοκότητα της αγοράς ενέργειας και η διαχείριση της πράσινης μετάβασης σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον κρύβει κινδύνους με δυνητικά έως τεράστιο κόστος για τον τελικό καταναλωτή. Έκανε λόγο για «κίνδυνο ανεπαρκούς ανταγωνισμού» (που έχει διαπιστώσει επανειλημμένα η Κομισιόν και ο ΟΟΣΑ για την εγχώρια αγορά ρεύματος) και για «αποτυχημένες ενεργειακές επενδύσεις».
Για παράδειγμα -είπε- «η μεγάλη αύξηση των ρύπων καθιστά μη ανταγωνιστική τη χρήση του λιγνίτη υπό κανονικές συνθήκες και επιβαρύνει τον καταναλωτή με το τεράστιο κόστος απόσβεσης αναποτελεσματικών επενδύσεων, που έγιναν στο πρόσφατο παρελθόν». Μια φράση που δείχνει να παραπέμπει στην μεγάλη λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα 5 της ΔΕΗ, που ήταν σε φάση κατασκευής όταν ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πρώτη φορά την πολιτική της fast track απολιγνιτοποίησης το 2019 -αν και ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε τον αρχικό σχεδιασμό.
Γι ‘ αυτό -δήλωσε- απαιτούνται «ισχυρές, από πλευράς ανθρώπινων πόρων και καλής θεσμικής λειτουργίας, ανεξάρτητες αρχές». Μένει να φανεί αν η διαπίστωση αυτή θα μεταφραστεί σε ενίσχυση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων -πρώην Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, που πάσχει από χρόνια αιμορραγία στελεχών της προς τους φορείς που εποπτεύει λόγω, κυρίως, των μη ανταγωνιστικών μισθών, της οποίας το πεδίο αρμοδιότητας διευρύνθηκε χωρίς αυτό να συνοδευτεί από κάποια πρόνοια για αύξηση του προσωπικού της.
Απαιτείται ακόμα -είπε ο Θ. Σκυλακάκης- «διασφάλιση αποτελεσματικής εταιρικής διακυβέρνησης (από την πλευρά του κράτους ως μετόχου) των επιχειρήσεων και φορέων που προσφέρουν ενεργειακές υπηρεσίες». Μια αποστροφή που προϊδεάζει για στενότερη εποπτεία αυτών των εταιρειών -σημειώστε ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου έχει ζητήσει λεπτομερή ενημέρωση για τα πεπραγμένα και για τον σχεδιασμό τους.
Αιχμές προς τις ίδιες τις δημόσιες υπηρεσίες και την συχνά ράθυμη λειτουργία τους έκρυβε η προτροπή «ταχύτητα, ταχύτητα, ταχύτητα». «Οι διαγωνισμοί πρέπει να τελειώνουν. Οι διαβουλεύσεις να γίνονται ουσιαστικά και γρήγορα, οι περιβαλλοντικές μελέτες να υλοποιούνται, οι άδειες να εκδίδονται. Τα Προεδρικά Διατάγματα να θεσμοθετούνται».
Ο νέος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν παρέλειψε τέλος να υπενθυμίσει την ευρωπαϊκή κατεύθυνση για σταδιακή απόσυρση των έκτακτων επιδοτήσεων, υπό την αίρεση της αποκλιμάκωσης των τιμών. Με δεδομένο ότι τον Ιούλιο οι τιμές ηλεκτρισμού κινούνται υψηλότερα από τον Ιούνιο και εκφράζονται φόβοι για αναζωπύρωση της κρίσης τους επόμενους μήνες, η διατύπωση αυτή αφήνει σημαντικά περιθώρια ελιγμών, ανάλογα με την εξέλιξη των πραγμάτων μέσα στο καλοκαίρι.
