ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

Αναγκαία η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 90-95% το 2040 σε σχέση με το 1990

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κλιματικό Νόμο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την υποχρέωση να ορίσει (κατά το 1ο εξάμηνο του 2024) το στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για το 2040 που θα οδηγήσει σε κλιματικά ουδέτερη οικονομία το 2050. Για τον προσδιορισμό του στόχου αυτού, προβλέπεται μεταξύ άλλων, και η γνώμη της Επιστημονικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κλιματική Αλλαγή.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιστημονική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κλιματική Αλλαγή προτείνει τη μείωση των καθαρών (net) εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 90%-95% το 2040 σε σχέση με το 1990 ώστε να αποφευχθεί η αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από τον 1.5 βαθμό Κελσίου (Συμφωνία των Παρισίων) και να επιτευχθεί ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2050.

Η πρόταση της Επιστημονικής Επιτροπής βασίσθηκε στην εξέταση 1000 και πάνω διαφορετικών σεναρίων εκπομπών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Aπό τα σενάρια αυτά, μόνο 36 ήταν συμβατά με το στόχο της συγκράτησης της παγκόσμιας θέρμανσης στον 1.5 βαθμό Κελσίου και τους στόχους μείωσης των αερίων θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τα έτη 2030 και 2050. Τα 36 αυτά σενάρια δεν ξεπερνούσαν επίσης όρια που θα οδηγούσαν σε κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. 

Η Επιτροπή ομαδοποίησε τα 36 σενάρια σε τρεις διαδρομές (pathways) για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου:

  • Tη διαδρομή που έχει τη μικρότερη ενεργειακή ζήτηση ενέργειας το 2040 και βασίζεται σε καθημερινές πρακτικές που απαιτούν λιγότερη κατανάλωση ενεργειακών πόρων,
  • Τη διαδρομή που επικεντρώνεται σε μειώσεις εκπομπών που είναι εφικτές σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο και βασίζεται στη συγκριτικά υψηλότερη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και
  • Τη διαδρομή που αξιοποιεί περισσότερο τις τεχνικές και τις τεχνολογίες για την απομάκρυνση άνθρακα από την ατμόσφαιρα αλλά και τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας.

Από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των τριών διαδρομών προκύπτει ότι:

(α) η διαδρομή με τις πολιτικές και τα μέτρα που προκαλούν περιορισμένο περιβαλλοντικό κίνδυνο είναι αυτή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (η κόκκινη καμπύλη παραμένει εντός του πράσινου εύρους),

(β) και οι τρεις διαδρομές επιτυγχάνοντας μείωση των εκπομπών κατά 90-95% το 2040, οδηγούν στην κλιματική ουδετερότητα το 2050 και ικανοποιούν επίσης το στόχο (βλ. Ευρωπαϊκός Κλιματικός Νόμος) για αρνητικές εκπομπές μετά το 2050 και

(γ) είναι εφικτό να διαμορφωθούν διάφοροι συνδυασμοί πολιτικών και μέτρων για την επίτευξη του στόχου της συγκράτησης της αύξησης της θερμοκρασίας και αυτού της κλιματικής ουδετερότητας.

Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι κοινός τόπος σε όλους τους συνδυασμούς είναι η μείωση της ενεργειακής ζήτησης, η αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και η σταδιακή εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων. 

Η Επιστημονική Επιτροπή αναγνώρισε ένα ευρύ πλαίσιο πολιτικών και μέτρων για τη μείωση των εκπομπών κατά 90-95% το 2040 σε σχέση με το 1990, που προϋποθέτουν μεταξύ άλλων και ανάλογα με το συνδυασμό τους:

  • την επίτευξη του τρέχοντος στόχου για τη μείωση των εκπομπών ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα κατά 55% το 2030 σε σχέση με το 1990,
  • τη μείωση της ενεργειακής ζήτησης κατά 20-40% το 2040 σε σχέση με την παρούσα περίοδο (κατά 15-45% στον τομέα της βιομηχανίας, κατά 30-60% στον τομέα των μεταφορών και κατά 15-35% στον κτιριακό τομέα),
  • τον τερματισμό της χρήσης ορυκτών καυσίμων σταδιακά μέχρι το 2040 (με ειδικότερους στόχους το 2030 για τον άνθρακα και το 2040 για το φυσικό αέριο),
  • τη συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ηλιακή, αιολική και υδροηλεκτρική) κατά 70-90% στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά το έτος 2040,
  • τον ταχύτερο εξηλεκτρισμό της βιομηχανίας, των μεταφορών και του κτιριακού τομέα,
  • τη συμμετοχή του υδρογόνου από 5-24% στη συνολική ζήτηση ενέργειας κατά το έτος 2040,
  • τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας με τη μείωση των εισαγωγών πετρελαίου από 50-100% το 2040 σε σχέση με την τρέχουσα περίοδο,
  • την απομάκρυνση άνθρακα από την ατμόσφαιρα κυρίως μέσω των δασικών και αγροτικών εκτάσεων,
  • τη μείωση των εκπομπών μεθανίου κατά 45-60% από τους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων και κατά 70-90% λόγω της μείωσης της χρήσης των ορυκτών καυσίμων στην ενέργεια. 

H Eπιτροπή εξέτασε επίσης τη συμβολή των εκπομπών από τη ναυτιλία και τις αεροπορικές μεταφορές εντός της Ε.Ε. καθώς και την αξιοποίηση τεχνικών και τεχνολογιών για την απομάκρυνση διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Ως προς το θέμα της απομάκρυνσης, είναι σημαντικό να επισημανθεί η σημασία της διατήρησης των αγροτικών εκτάσεων και της προστασίας του δασικού περιβάλλοντος.

Ο Κων/νος Καρτάλης, είναι Καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κλιματική Αλλαγή.

Εάν θέλετε κάθε πρωί το ενημερωτικό δελτίο του KReport στο email σας και πρόσβαση σε όλο το περιεχόμενό μας, κάντε μια δοκιμαστική συνδρομή!