Η NASA πριν λίγες μέρες επέλεξε να κάνει ακόμη πιο εντυπωσιακή τη σύσταση της 16μελούς επιτροπή κορυφαίων ειδικών για την έρευνα περί εξωγήινης νοημοσύνης με την δημόσια πρώτη συνεδρίασή της.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην έρευνα, τόνισαν μέλη της επιτροπής είναι το «στίγμα στην επιστημονική κοινότητα για όσους ασχολούνται με το θέμα». Μίλησαν ακόμη και για διαδικτυακό μπούλινγκ που δέχθηκαν μόλις γνωστοποιήθηκε η συγκεκριμένη επιτροπή, εδώ.
Δεν είναι οι πρώτοι που το υφίστανται και πιθανόν ούτε η επιτροπή θα είχε ιδρυθεί αν δεν υπήρχε το «Ομουαμούα». Ένα αντικείμενο που παρατηρήθηκε στο εσωτερικό ηλιακό μας σύστημα το 2017 από σταθμό παρατήρησης στη Χαβάη.
Ο Avi Loeb δεν είναι τυχαίος στο χώρο της αστρονομίας. Από τον Ισραηλινό Στρατό έφθασε με πολλή δουλειά και εντυπωσιακές δημοσιεύσεις μέχρι το Χάρβαρντ, όπου από το 2011 μέχρι το 2020 υπήρξε ο μακροβιότερος πρόεδρος του τμήματος Αστρονομίας του διάσημου πανεπιστημίου.
Μαζί με την ομάδα του επιχείρησαν τότε να ερμηνεύσουν τι ήταν αυτό το αντικείμενο που κινούνταν υπερβολικά γρήγορα με ακανόνιστη τροχιά χωρίς να αφήνει πίσω του θραύσματα ή ίχνη αερίων. Απορρίπτοντας τη μία εξήγηση μετά την άλλη ο Loeb και οι συνεργάτες του καταλήγουν στην άποψη ότι το «Ομουαμούα» ήταν ένα τεχνολογικό αντικείμενο κατασκευασμένο από έναν μακρινό εξωγήινο πολιτισμό.
Η διαφορά στη συγκεκριμένη υπόθεση από τις τόσες που έχουν αναφερθεί είναι μεγάλη: Πότε άλλοτε επιστήμονας με το κύρος και τις προσβάσεις του Loeb δεν είχε βάλει την υπογραφή του σε μία θεωρία που μέχρι τότε η κοινότητα των αστρονόμων ούτε να ακούσει ήθελε.
Ωστόσο ο Loeb είναι επίμονος. Μελετά διάφορα σενάρια για την κίνηση του «Ομουαμούα» και σχεδιάζει σκάφος με ηλιακό ιστίο που θα μπορούσε να έχει ακριβώς την ταχύτητα του «Ομουαμούα», αλλά η αποστολή δεν ολοκληρώνεται λόγω θανάτου του χρηματοδότη.
Οι σθεναρή σιωπή, έως άρνηση, στις εξηγήσεις του Loeb και η επιμονή άλλων αστρονόμων να αντιπροτείνουν συμβατικές θεωρητικές ερμηνείες βοηθούν την ομάδα του «Ομουαμούα» να καταλάβει το πραγματικό πρόβλημα: Η αστρονομία ξεκινά όλα τις έρευνες με την παραδοχή ότι δεν υπάρχει εξωγήινη νοημοσύνη.
Όμως, πως μπορείς να ανακαλύψεις οτιδήποτε αν εξ αρχής απορρίπτεις ότι υπάρχει, και μάλιστα χωρίς έρευνα ή τεκμηρίωση παρά μόνο με μια βεβαιότητα δογματική και αντι-επιστημονική; Αντιλαμβάνεται, λοιπόν, ότι το πρόβλημα βρίσκεται στην αντίληψη περί στίγματος που επικρατεί στην επιστημονική κοινότητα για όποιον ασχοληθεί σοβαρά με την εξωγήινη νοημοσύνη.
Αρχίζει μια νέα, παράλληλη, μάχη που πολλές φορές θα οδηγήσει και τον ίδιο σε μεγάλες εκπλήξεις που έχουν να κάνουν με την αντιεπιστημονική στάση της κοινότητάς του. Το 2021 ο Loeb εκδίδει το «extraterrestrial-η πρώτη ένδειξη εξωγήινης νοημοσύνης» όπου αναφέρεται, κυρίως, στα εμπόδια που η ίδια η επιστημονική κοινότητα βάζει. Θα μιλήσει για «προκαταλήψεις αστρονόμων και αστροφυσικών –μεροληψίες που συσσωρευτικά έχουν ασκήσει μια τρομακτική επίδραση στις νέες γενιές επιστημόνων».
«Σήμερα, γράφει, ένας νέος θεωρητικός αστροφυσικός είναι πιθανότερο να αποκτήσει θέση αν μελετά πολυσύμπαντα παρά αν αναζητά ενδείξεις εξωγήινης δραστηριότητας. Μια επιστημονική κουλτούρα που δεν απαιτεί την εξωτερική επαλήθευση αλλά υπερασπίζεται ιδέες που κρίνονται ενδογενώς ορθές εξαιτίας της μαθηματικής ομορφιάς τους δίνει την εντύπωση μιας κουλτούρας που κινδυνεύει να χάσει τα θεμέλια της».
Οι επιστήμονες, όλο και πιο συχνά σήμερα, δεν ρισκάρουν να κάνουν λάθος, λέει ο Loeb. Υπονοώντας παράλληλα ότι μάλλον επιλέγουν να ικανοποιήσουν τον χρηματοδότη με ήσσονος σημασίας έρευνες και «ευρήματα» παρά να ρισκάρουν τη διάψευση, λες και η διάψευση δεν συνιστά ήδη μια νέα γνώση. Η Φυσική, καταλήγει ο Loeb είναι διάλογος με τη φύση κι όχι μονόλογος.
Για την ιστορία, περίπου έναν χρόνο πριν, το «Ομουαμούα» καταχωρήθηκε τελικά στα ΑΤΙΑ. Αυτή η πρώτη νίκη συνέβαλλε σημαντικά στην ίδρυση της νέας επιτροπής ειδικών της ΝASA.
Info: Avi Loeb, “extraterrestrial –η πρώτη ένδειξη νοήμονος εξωγήινης ζωής”, μτφ Νίκου Αποστολόπουλου, εκδόσεις UTOPIA
