Δεν είναι τυχαίο που ο Γιώργος Αργείτης ξεκινάει το βιβλίου του αυτό, που ξεναγεί στο πώς οι αναγνώσεις του Κεϋνσιανισμού στις διαδοχικές εποχές του συνόδευαν ή/και δημιούργησαν την πολιτική εποχή της Σοσιαλδημοκρατίας (και, τώρα, συνοδεύουν/εξηγούν το μετέωρο βήμα της), με αναφορά σε μια από τις πιο διεισδυτικές παρατηρήσεις του John Maynard Keynes, από την θεμελιώδη Γενική Θεωρία του, του 1936. «Οι ιδέες των οικονομολόγων και των πολιτικών φιλοσόφων, τόσο όταν είναι ορθές όσο και όταν είναι εσφαλμένες, ασκούν ισχυρότερη επίδραση απ’ ό,τι συνήθως πιστεύεται. Πραγματικά, ο κόσμος κυβερνάται απ’ αυτές». Βέβαια, ο ίδιος ο Κέϋνς πάντα επέμενε και για λόγους αυτοπειθαρχίας, αλλά και ως διανοητική στάση – την οποία δεν ακολούθησαν πάντα. οι επίγονοί του – να μένει στις θεωρητικές του επεξεργασίες όσο γίνεται πιο κοντά στην πραγματική εμπειρία , στην παρατήρησή της. Κι έτσι συνέχιζε: «Πρακτικοί άνθρωποι που θεωρούν ότι δεν υφίστανται οποιαδήποτε πνευματική επιρροή, είναι συνήθως δούλοι κάποιου μακαρίτη οικονομολόγου».
Όταν αυτά/τέτοια διαβάζονται σε μια εποχή όπου τα διαδοχικά τρακαρίσματα του οικονομικού φιλελευθερισμού όπως επικράτησε, τρακαρίσματα με την εξελισσόμενη οικονομική πραγματικότητα και τις πολιτικές της μεταφράσεις – το βιβλίο δεν έχει ζήσει την τελευταία-τελευταία αναταραχή στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και «πέρασε» μέσω Ελβετία στην Ευρώπη. έχει όμως ενσωματώσει και την προηγούμενη πραγματικότητα της χρηματοπιστωτικής κρίσης/κρίσης χρέους και την φθορά της παγκοσμιοποίησης – επανέφεραν στο προσκήνιο τις προσεγγίσεις της σοσιαλδημοκρατίας, τότε φέρνουν μιαν αναγκαστική προσγείωση. Πολιτική και διανοητική συνάμα. Και τούτο επειδή η προηγηθείσα συμφιλίωση της σοσιαλδημοκρατίας με φιλελεύθερες/laissez-faire πρακτικές, η ενσωμάτωση προσεγγίσεων βασιζόμενων στην ισορροπία των αγορών και την κυριαρχία της επί της πολιτικής (και επί του κοινωνικού), βρήκε ουσιαστικό στήριγμα στην παράλληλη – ή μάλλον προηγηθείσα – «προσγείωση» του κεϋνσιανισμού. Ο οποίος, περνώντας από την νεοκλασική σύνθεση ενός Samuelsson ή πρώτα ενός Hicks ή Modigliani για να αναζητήσει την μακρο-ισορροπία μέσω της μικρο-συμπεριφοράς του ιδεατού homo economicus, με παράλληλες κρατικές επεμβάσεις οικονομικής πολιτικής μέχρι και σε λογική fine tuning, ουσιαστικά απομακρύνθηκε από την ίδια την πολιτική φιλοσοφία του Κέϋνς. Που θέλησε μεν την οικονομική αποτελεσματικότητα τα χρόνια του New Deal στις ΗΠΑ ή της μεταπολεμικής ανασυγκρότησης της Ευρώπης, πλην όμως παράλληλα με κοινωνική δικαιοσύνη – και χωρίς απώλεια της ατομικής ελευθερίας.
Αν εκείνη η εκδοχή Κεϋνσιανισμού προσέκρουσε στα φαινόμενα του πληθωρισμού μετά την δεκαετία του 1970 και στην θριαμβική επαναφορά των νέων κλασικών οικονομικών που θεώρησαν την (όποια) κρατική παρέμβαση στην οικονομία όχι απλώς αναποτελεσματική αλλά και αποσταθεροποιητική στην αναζήτηση ισορροπίας, η εποχή των νεοΚεϋνσιανών οικονομικών πήγε ακόμη πιο πίσω ως προς τις παραδοχές του Κέϋνς. Οικονομολόγοι όπως ο Stiglitz ή ο Bernanke ή και ο Blanchard προχώρησαν σε προσπάθειες νέας σύνθεσης, οι οποίες αποστασιοποιήθηκαν ακόμη περισσότερο από την ριζοσπαστικότητα της προσέγγισης του Κέϋνς – με λογική μιας εκ των υστέρων προσγείωσης στις πολιτικές εκδοχές «Τρίτου Δρόμου». Αυτές πάλι, από την Μπλαιρική εκδοχή των Βρετανών Εργατικών και την Κλιντόνεια των Αμερικανών Δημοκρατικών οδήγησε εν συνεχεία τα βήματα της Σοσιαλδημοκρατίας. Με κομβική ίσως στιγμή την εκδοχή Σρέντερ και τις μεταρρυθμίσεις Χάρτζ στο Γερμανικό SPD. Έτσι «ο «Τρίτος Δρόμος» τοποθετήθηκε ιδεολογικά στον πολιτικό χώρο της κεντροδεξιάς που κοιτάει προς την φιλελεύθερη δεξιά». Τόσο η εξέλιξη στην ΕΕ, όσο και η δική μας πορεία – στην Ελλάδα ήδη προτού πέσει το ταβάνι με τα Μνημόνια! – έχουν πολλά στοιχεία απ’ αυτήν την πορεία.
Ο Γ. Αργείτης, κατά την ξενάγησή του, οδηγεί τελικώς τα βήματα του αναγνώστη σε εκείνο που καταγράφει ως «θεσμικό κεϋνσιανισμό», δηλαδή μια επαναφορά στην εφαρμοσμένη ανάγνωση του Κέϋνς με στοιχεία που ξεφεύγουν από την αναζήτηση της ισορροπίας και από την παραδοχή της ουδετερότητας της νομισματικής πολιτικής ενώ – αντιθέτως – αναγνωρίζουν την σημασία της πολιτικής παρέμβασης για συνεχή διόρθωση των ανισορροπιών ή/και αστοχιών που προκύπτουν (σε μια λογική η οποία παραπέμπει στην trial-and-error προσέγγιση της εποχής Ρούζβελτ).
Η έμφαση που δίνει ο – υπ’ αυτήν την έννοια – θεσμικός κεϋνσιανισμός στην χρηματοδότηση της παραγωγής και την (ανα)χρηματοδότηση του χρέους, τον καθιστά ιδιαίτερα λειτουργικό στην τωρινή και την διαφαινόμενη αυριανή συγκυρία, όταν μείγμα θεσμικών παρεμβάσεων και πρακτικών ρυθμίσεων (θα) καλούνται να οδηγήσουν , με μη-δογματικό τρόπο, τα πράγματα. Η δημοσιονομική πολιτική θα ορίζεται περισσότερο «από τα κάτω»/bottom-up, δηλαδή βάσει των αναγκών (όπως, ειρήσθω εν παρόδω, συνέβη και στην φάση της πανδημίας και στις ημέρες της ενεργειακής κρίσης), ενώ οι πολιτικές απασχόλησης (και όχι η επιδίωξη της «απασχολησιμότητας» της Στρατηγικής της Λισαβώνας) θα διεκδικούν ρόλο στο σημείο τομής της αποτελεσματικότητας με την κοινωνική δικαιοσύνη.
Οπότε τίθεται το ερώτημα: τι απ’ όλα αυτά θα μπορέσει να ενσωματώσει στην πολιτική της πρόταση μια νέα εκδοχή Σοσιαλδημοκρατίας; Ο Τ. Αργείτης επισημαίνει: «Όταν ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα υποστηρίζει ή εφαρμόζει πολιτικές οι οποίες τελικά δεν δημιουργούν αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας και επιφέρουν ανεργία και οικονομικές ανισότητες, έλλειμμα παραγωγικών επενδύσεων , ασθενικούς ρυθμούς μεγέθυνσης, αστάθεια και συχνές κρίσεις στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου, συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, περιβαλλοντικής ανισορροπία κ.α., τότε η θεωρητική σύγχυσή του μετασχηματίζεται σε ιδεολογική και πολιτική σύγχυση και αναξιοπιστία». Εκεί, δηλαδή, που υπάρχει η παγία είτε προσκόλλησης στην φιλελεύθερη δεξιά (που ήδη αφιππεύει από την κυριαρχία της), είτε σύμπλευσης με την λαϊκίστικη αριστερά (που κι αυτή συγκρούστηκε με την πραγματικότητα).
