Σχέδιο για μια νέα «ηλεκτρική λεωφόρο» Βορρά-Νότου που θα μεταφέρει στην Κεντρική Ευρώπη την πράσινη ενέργεια που θα φτάνει στην Ελλάδα από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή μέσω των διασυνδέσεων Ελλάδας-Αιγύπτου και Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, θα παρουσιάσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη Σύνοδο Κορυφής που ξεκινά σήμερα στις Βρυξέλλες.
Την φιλοσοφία του ελληνικού σχεδίου περιέγραψε ο σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας Νίκος Τσάφος από το βήμα ενεργειακού συνεδρίου χθες, σημειώνοντας ότι οι ενεργειακοί διάδρομοι στην Ευρώπη αλλάζουν και μετατοπίζονται από τον άξονα» Ανατολής-Δύσης (στον οποίο πρωταγωνιστούσε η Ρωσία), στον άξονα Νότου-Βορρά, όπου η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει κομβικό ρόλο. Στόχος είναι να συνδεθούν ισχυρά μεταξύ τους οι περιοχές με υψηλό αιολικό και ηλιακό δυναμικό στην Ανατολική Μεσόγειο με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, όπου υπάρχει η υψηλότερη ζήτηση για ρεύμα, καλύπτοντας μεγάλο μέρος των αναγκών τους με καθαρή ενέργεια. «Η στρατηγική μας έχει να κάνει με τα Δυτικά Βαλκάνια ώστε να στείλουμε την ενέργεια από την Αφρική και την Ελλάδα προς τα βόρεια», σχολίασε ο κ. Τσάφος.
Με δεδομένο ότι η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης (με τη Ρωσία εκτός κάδρου) και η απεξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα αναλαμβάνει πρωτοβουλία για τη διασφάλιση και άλλων εναλλακτικών πηγών ενέργειας προς την ΕΕ που προωθούν την διαφοροποίηση πηγών και οδεύσεων. Στην «καρδιά» της ελληνικής πρότασης βρίσκεται το project ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Αυστρίας-νότιας Γερμανίας με καλώδιο αρχικής μεταφορικής ικανότητας 3 GW που πρωτοπαρουσιάστηκε στα τέλη του 2022 και για το οποίο έχουν ήδη πραγματοποιηθεί οι πρώτες διερευνητικές επαφές μεταξύ των εμπλεκόμενων κυβερνήσεων, Ρυθμιστικών Αρχών και Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς.
Όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές στο KReport, η διάνοιξη ηλεκτρικών λεωφόρων από την Ελλάδα προς την Κεντρική Ευρώπη καθίσταται αναγκαία στο πλαίσιο της ωρίμανσης των ηλεκτρικών διασυνδέσεων με τη Β. Αφρική και τη Μέση Ανατολή και με δεδομένη την περιορισμένη μεταφορική ικανότητα του υφιστάμενου δικτύου των Βαλκανίων. Η Ελλάδα με τον τρόπο αυτό θα καταστεί κόμβος μεταφοράς της πράσινης ενέργειας από ΑΠΕ, από τη Μεσόγειο προς την «βιομηχανική καρδιά» της Ευρώπης.
Σημειώνεται ότι στις «ράγες» έχει μπει η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Κύπρου-Ισραήλ (με φορέα υλοποίησης τον Euroasia Interconnector) κα χρηματοδότηση από την ΕΕ ως Έργο Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI), ενώ για τη διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου, «διασταυρώνουν τα ξίφη τους» δυο projects: Το έργο GREGY με φορέα υλοποίησης την Elica του Ομίλου Κοπελούζου με καλώδιο που θα συνδέει την Αίγυπτο με το ελληνικό ηπειρωτικό Σύστημα στην Αττική, και το έργο Greece Africa Power Interconnector (GAP) του Ομίλου Eunice για διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου μέσω Κρήτης.
Η ελληνική πρόταση αναδεικνύει και την αναγκαιότητα ενίσχυσης των ηλεκτρικών διασυνδέσεων στα Δυτικά Βαλκάνια, όπου η διείσδυση της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας είναι περιορισμένη και τα ορυκτά καύσιμα, και κυρίως ο άνθρακας, εξακολουθούν να κυριαρχούν στο ενεργειακό μείγμα. Ήδη η ΕΕ στο πλαίσιο της συνεργασίας με τα Δυτικά Βαλκάνια προωθεί τον Διαβαλκανικό Ηλεκτρικό Διάδρομο Σερβίας-Μαυροβουνίου- Βοσνίας Ερζεγοβίνης, με χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά ταμεία αλλά και την γερμανική αναπτυξιακή τράπεζα KfW. O εν λόγω διάδρομος θα συνδέσει τα ηλεκτρικά δίκτυα των χωρών αυτών, με αυτά της Κροατίας, της Ουγγαρίας, της Ρουμανίας και της Ιταλίας. Σημαντικό στοιχείο της ελληνικής πρότασης τέλος είναι και η δημιουργία «Ταμείου Ευρωπαϊκών Δικτύων» (European Grid Facility) για τη χρηματοδότηση των απαραίτητων επενδύσεων, στο οποίο θα συγκεντρωθούν όλοι οι «διεσπαρμένοι» σε διάφορα ταμεία πόροι που κατευθύνονται σε έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων.
