Την περασμένη Πέμπτη επρόκειτο να κατατεθεί στη Βουλή η νομοθετική ρύθμιση για την απαγόρευση του κόμματος «Έλληνες για την πατρίδα» του Ηλία Κασιδιάρη. Η πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ και η τριήμερη συζήτηση της, ανέτρεψαν τον νομοθετικό προγραμματισμό στο Κοινοβούλιο. Είναι πιθανό η ρύθμιση να έρθει προς συζήτηση την προσεχή εβδομάδα, καθώς φαίνεται να διαμορφώνεται μια πολιτική και νομική συναίνεση για ένα προσεκτικό μέτρο απαγόρευσης της συμμετοχής του συγκεκριμένου κόμματος στις εκλογές. Το θέμα, όμως, δεν είναι όσο απλό φαίνεται εκ πρώτης όψεως.
Στα ηγετικά κλιμάκια της κυβέρνησης διαμορφώνονται και δεύτερες σκέψεις σχετικά με τις επιπτώσεις ενός τέτοιου μέτρου, μολονότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι «το πολιτικό σύστημα οφείλει να εξαντλεί τα συνταγματικά περιθώρια ώστε να μην εκπροσωπούνται στη Βουλή εγκληματικές οργανώσεις». Με την ιδέα της απαγόρευσης συμμετοχής των «Ελλήνων» στις εκλογές , συναινούν επί της αρχής η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και η Ελληνική Λύση -ο αμεσότερος εχθρός των «Ελλήνων» και αντιστρόφως. Το ΚΚΕ και ΜεΡΑ25 διαφωνούν.
Σε αδρές γραμμές, η πρόταση της κυβέρνησης αναθέτει στο Α’ Τμήμα του Αρείου Πάγου, να ελέγχει ουσιαστικά, και όχι τυπικά όπως συνέβαινε μέχρι τώρα, αν ένα κόμμα που συμμετέχει στην εκλογική διαδικασία υπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του πολιτεύματος. Θα εξετάζει, δηλαδή, εκτός από το καταστατικό του και ποια είναι η πραγματική ηγεσία του κόμματος και εάν αυτή ή μέλη του έχουν καταδικαστεί για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης. Την τελική απόφαση θα λαμβάνει η Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε δική του πρόταση, στην οποία προτείνεται να μην έχουν δικαίωμα κατάρτισης συνδυασμών πολιτικά κόμματα για τα οποία συντρέχει απαραιτήτως το κριτήριο του ρατσιστικού η ναζιστικού λόγου. Στην απαγόρευση, εμπίπτουν ο επικεφαλής ή μέλος οργάνου διοίκησης του κόμματος που έχει καταδικαστεί, ακόμα και πρωτοδίκως, για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης ή για πράξεις τρομοκρατίας, αλλά και το απλό μέλος αν έχει τελέσει εγκλήματα με ναζιστικό και ρατσιστικό κίνητρο.
Σε αυτή την πρόταση έχει αντιδράσει έντονα το ΚΚΕ, όμως και άλλα κόμματα θεωρούν εύλογες τις ενστάσεις του, γιατί θεωρούν ότι έτσι ανοίγει ο δρόμος πρόσωπα, όπως π.χ., ο Θάνος Τζήμερος, ο Βασίλης Τσιάρτας, η Αφροδίτη Λαντινοπούλου, κ.α., να στερηθούν οι ίδιοι και τα κόμματά τους, το δικαίωμα του εκλέγεσθαι. Και η κατάσταση να «ξεχειλώσει» επικίνδυνα, για άλλα πρόσωπα και κόμματα.
Το ΠΑΣΟΚ έχει καταθέσει τις παρατηρήσεις του, μεταξύ των οποίων να υπάρχει δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης για τους ενδιαφερομένους και να βελτιωθούν οι δικονομικές εγγυήσεις της ρύθμισης. Επίσης, ζήτησε γνωμοδότηση από τη Νομική Υπηρεσία της Βουλής.
Στους πολιτικούς προβληματισμούς έρχονται να προστεθούν και οι νομικοί. Στον Άρειο Πάγο, από ότι φαίνεται, δεν είναι πρόθυμοι να αναλάβουν τόσο διευρυμένες αρμοδιότητες αλλά και την ευθύνη απαγόρευσης συμμετοχής ενός κόμματος στις εκλογές. Από τη θέσπιση του Συντάγματος του 1975 δεν υπάρχει ανάλογο προηγούμενο. Ο δικαστικοί θέτουν κάποια εύλογα ερωτήματα: Πώς θα ελέγχουν στην πράξη ποιος είναι ο πραγματικός αρχηγός ενός κόμματος; Στην περίπτωση του Κασιδιάρη είναι προφανές ποιος είναι ο πραγματικός αρχηγός και ποιος θα είναι ο «αχυράνθρωπος» του, αν βάλει κάποιον άλλο επικεφαλής. Σε άλλα κόμματα, στο μέλλον, ίσως χρειαστεί ειδική έρευνα.
Ποιος θα κάνει αυτή την έρευνα; Ποιος, δηλαδή, θα τεκμηριώσει την πραγματική ιδιότητα των προσώπων και τη δράση τους; Η ΕΛΑΣ; Η ΕΥΠ; Άλλη υπηρεσία; Στην περίπτωση αυτή δεν θα δίνεται η δυνατότητα στην εκάστοτε κυβέρνηση να παρεμβαίνει στις εκλογές, τροφοδοτώντας με στοιχεία δικαστές που πρέπει να αποφασίσουν σε στενά χρονικά περιθώρια; Ποιος θα ελέγχει τυχόν λανθασμένες αποφάσεις του Άρειου Πάγου και με τι συνέπειες για το αποτέλεσμα των εκλογών; Τι θα γίνει με όσους έχουν πρωτόδικη καταδίκη αλλά στη συνέχεια απαλλαγούν στον δεύτερο ή στον τρίτο βαθμό; Δεν θα είναι όλες οι περιπτώσεις τόσο καθαρές όσο αυτή της Χρυσής Αυγής.
Αν ψηφιστεί ως έχει η πρόταση της ΝΔ, θεωρείται δύσκολο να ανατραπεί η απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου από το εκλογοδικείο, σε περίπτωση που προσφύγει, για παράδειγμα, ο Κασιδιάρης. Τίποτα, όμως, δεν αποκλείεται σε μια διαφορετική από τη σημερινή συγκυρία.
Η πολιτική εκτίμηση των επιπτώσεων από την απαγόρευσης του κόμματος Κασιδιάρη, που φιλοδοξεί να γίνει ο κληρονόμος της Χρυσής Αυγής, η οποία έκανε επίσης την εμφάνιση της το Σάββατο, στην επέτειο των Ιμίων, είναι ένας ακόμα γρίφος για την κυβέρνηση. Η ύπαρξη έβδομου κοινοβουλευτικού κόμματος αυξάνει τον πήχη της αυτοδυναμίας για τη ΝΔ, ο οποίος θα διαμορφωθεί από το ποσοστό των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής.
Η απαγόρευση, όμως, κόμματος που βρίσκεται, δημοσκοπικά τουλάχιστον, κοντά στο 3%, προκαλεί ερωτήματα για το τι θα κάνουν οι ψηφοφόροι του. Το ποιος θα ωφεληθεί και ποιος θα ζημιωθεί τελικά, αποτελεί μια άσκηση λεπτών ισορροπιών για την κυβέρνηση, καθώς στο κυνήγι της αυτοδυναμίας η κάθε ψήφος μετράει.
Στην παρούσα φάση αντιπαρατίθενται δύο απόψεις στην «γαλάζια» παράταξη. Κατά τη μία είναι απολύτως μη ανεκτή η είσοδος του Κασιδιάρη στη Βουλή και άρα θα πρέπει να αποτραπεί με κάθε μέσο που θα σέβεται τη συνταγματική νομιμότητα. Σύμφωνα με την άλλη, είναι προτιμότερη η αφαίμαξη και ενσωμάτωση των ψηφοφόρων των «Ελλήνων» παρά η βίαιη περιθωριοποίηση τους. Η κυβέρνηση θα προτιμούσε, για ευνόητους λόγους, να διασφαλίσει την ευρύτερη δυνατή συναίνεση για μια τέτοια ρύθμιση. Η συναίνεση, ωστόσο, κινδυνεύει να χαθεί μέσα στο κλίμα όξυνσης και πόλωσης που διαποτίζει την προεκλογική περίοδο.
