Νομοθέτες και ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ αλληλοκατηγορούνται για την υπόθεση της κατάρρευσης της αυτοκρατορίας κρυπτονομισμάτων FTX. Σε συνεδρίαση της Γερουσίας, οι επικεφαλής των ρυθμιστικών αρχών επικαλούνταν την έλλειψη νομικού πλαισίου για τα κρυπτονομίσματα και από την πλευρά τους οι νομοθέτες τους κατηγορούσαν ότι με το ήδη υπάρχον πλαίσιο δεν έλεγχαν επαρκώς την FTX. Οι δύο πρόσφατες διακομματικές προτάσεις νόμων σχετικά με τη ρύθμιση των κρυπτονομισμάτων, είχαν σκοντάψει στο Καπιτώλιο, με αποτέλεσμα η συγκεκριμένη αγορά να παραμένει τόσο ανεξέλεγκτη ώστε ο Γκάρι Γκένσλερ, πρόεδρος της SEC, να τη χαρακτηρίζει «Άγρια Δύση».
Η αρχή: Ο Σαμ Μπάνκμαν-Φράιντ, μέσα σε 4 χρόνια, ίδρυσε τη χρηματιστηριακή Alameda Research, το ανταλλακτήριο/χρηματιστήριο κρυπτονομισμάτων FTX και 160 ακόμα εταιρείες. Το 2021, στον «πυρετό του Bitcoin», η FTX ήταν πλέον το μεγαλύτερο ανταλλακτήριο στον κόσμο, με περισσότερους από 1 εκατ. χρήστες, ενώ είχε αντλήσει 900 εκατ. δολ., αφού 60 επενδυτικές -όπως η Softbank, η Sequoia Capital και άλλες- την αποτίμησαν προς 18 δισ. δολ. Τότε ο Φράιντ άρχισε να αγοράζει μερίδια σε εταιρείες της λεγόμενης παραδοσιακής αγοράς, όπως το LedgerX, που είχε επισήμως άδεια της Commodity Futures Trading Commission και υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους. Με την ψευδαίσθηση της αυστηρής εποπτείας, ο Φράιντ προσέλκυσε επενδυτές, που κάτω από άλλες συνθήκες θα δίσταζαν να παίξουν στην FTX. Στην τελευταία της αποτίμηση, τον περασμένο Ιανουάριο, είχε φτάσει τα 32 δισ. δολάρια.
Τα προβλήματα: Τα πρώτα «σύννεφα» άρχισαν να παρουσιάζονται τον Σεπτέμβριο, όταν το Bloomberg επεσήμανε ότι η Alameda Research ουσιαστικά λειτουργούσε ως market maker για την FTX στις Μπαχάμες. Έτσι, την τροφοδοτούσε με κεφάλαια των πελατών της από την αμερικανική αγορά και με αυτά έπαιζε «στοιχήματα» στην (μητρική της) αγορά κρυπτονομισμάτων, που, όπως αποδεικνύεται τώρα, ήταν άστοχα. Αυτή η σχέση θα ήταν απολύτως παράνομη αν οι δύο εταιρείες λειτουργούσαν στις «παραδοσιακές» κεφαλαιαγορές.
Το τέλος: Η κατάρρευση άρχισε στις 2 Νοεμβρίου, όταν το CoinDesk, ένα εξειδικευμένο site για κρυπτονομίσματα, αποκάλυψε ότι το μεγαλύτερο μέρος του ενεργητικού της Alameda Research ήταν τοποθετημένο στο «κρυπτοπαράγωγο» της FTX, ένα αυθαίρετο «ψηφιακό νόμισμα» χωρίς καμία ουσιαστική κάλυψη ή σύνδεση με πραγματικά ή με κρυπτο- νομίσματα. Το δημοσίευμα προκάλεσε μαζική φυγή επενδυτών, που ο Φράιντ δεν μπόρεσε να καλύψει. Τότε στράφηκε στον Κινεζοκαναδό μέντορά του, Τσανπένγκ Ζάο, ιδιοκτήτη του Binance, του μεγαλύτερου ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων στον κόσμο. Ο Ζάο συμφώνησε να διασώσει την FTX, αλλά αποσύρθηκε μετά από λίγες μέρες, αφού είδε αμέσως ότι υπήρχαν πολύ περισσότερα προβλήματα από μια απλή έλλειψη ρευστότητας. Την επόμενη μέρα ο Φράιντ κατέθεσε αίτηση πτώχευσης για όλες τις εταιρείες του και παραιτήθηκε.
Η εκκαθάριση: Το χάος που άφησε πίσω ο Φράιντ κλήθηκε να ξεκαθαρίσει ο Τζον Ρέι, ο άνθρωπος που είχε αναλάβει την εκκαθάριση της Enron. Μέσα σε μια εβδομάδα ανακάλυψε τη χειρότερη εταιρική κακοδιαχείριση της 40χρονης καριέρας του, με κυριότερη την κατάχρηση κεφαλαίων των πελατών της FTX, της Alameda και των υπόλοιπων εταιρειών. Εντόπισε, επίσης, πλήρη έλλειψη εσωτερικών ελέγχων, αναποτελεσματική εποπτεία από τις ρυθμιστικές αρχές σε ΗΠΑ και άλλες χώρες και απολύτως αναξιόπιστα οικονομικά στοιχεία. Όπως τονίζει και στην έκθεσή του, ο πλήρης έλεγχος του ομίλου βρισκόταν στα χέρια μιας μικρής ομάδας, άπειρων, αδαών και ενδεχομένως διεφθαρμένων ανθρώπων που χρησιμοποιούσαν τα κεφάλαιά του για να αγοράσουν σπίτια, αυτοκίνητα και άλλα περιουσιακά στοιχεία. Αποκαλυπτική ήταν, φυσικά, η εξέταση των στοιχείων ενεργητικού του ομίλου. Σε αυτά περιλαμβάνονται δάνεια 4,1 δισ. δολ., που έχουν χορηγηθεί σε διάφορα άτομα και εταιρείες, από τα οποία 3,3 δισ. πήρε ο ίδιος ο Φράιντ.
Το μέλλον: Δεν υπάρχει ακόμα καθαρή εικόνα για την τρύπα που θα αφήσει η εκκαθάριση. Οι πρώτες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι θα κυμαίνεται από 1 έως 10 δισ. δολ., αλλά καθοριστική θα είναι και η πορεία της αγοράς κρυπτονομισμάτων. Όσο μεγαλύτερη πίεση προκαλέσει η κατάρρευση της FTX, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η ζημιά για μετόχους και πελάτες. Ίσως όμως οδηγήσει σε νομοθετική ρύθμιση, ώστε η συγκεκριμένη αγορά να πάψει να είναι «Άγρια Δύση».
