«Δεν γνωρίζω αν η Μέρκελ μπορεί να χαρακτηριστεί μεγάλη καγκελάριος», επισημαίνει, σε πρόσφατη συνέντευξη του, ο Σόιμπλε. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών και τέως πρόεδρος της Μπούντεσταγκ προσωποποιεί με αυτό τον τρόπο, ένα ερώτημα που αφορά όχι μόνον την πρώην καγκελάριο, αλλά και το σύνολο της πολιτικής ελίτ της χώρας για τις επιλογές που έχει κάνει από το 2005 μέχρι σήμερα.
Η Μέρκελ ανέλαβε τη καγκελαρία το 2005, λίγους μήνες μετά τα δημοψηφίσματα σε Γαλλία και Ολλανδία στα οποία απερρίφθη το Σχέδιο της Συνταγματικής Συνθήκης της Ε.Ε. Ήταν μια εξέλιξη που μάλλον ανακούφισε τα δύο μεγάλα κόμματα της Γερμανία, την CDU και το SPD, που σιωπηρά θεωρούσαν τη στασιμότητα στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ως το ιδανικό στάτους κβο για τα ζωτικά συμφέροντα της χώρας. Με άλλα λόγια, υιοθέτησαν μια στάση που παραπέμπει στο κεντρικό σύνθημα των αντιβενιζελικών την περίοδο του Εθνικού Διχασμού, το γνωστό «Μικρά πλην έντιμος Ελλάς».
Στα 17 χρόνια που έχουν κυλήσει, τόσο η Μέρκελ όσο και σχεδόν το σύνολο των πολιτικών ηγεσιών αντιμετώπιζαν κάθε πρόταση για εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης ως επανάληψη του συνθήματος «Η Γερμανία θα πληρώσει!», που κυριαρχούσε στη Γαλλία μετά τη Συνθήκη των Βερσαλλιών το 1919 και αφορούσε τις υπέρογκες πολεμικές αποζημιώσεις που είχαν επιβληθεί στο Βερολίνο.
Από το 2005 μέχρι σήμερα η Γερμανία κατέστρεψε την αξιοπιστία της ως ατμομηχανής της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τροφοδότησε την καχυποψία ότι προωθεί, πλέον, μια Ευρώπη α λα καρτ, με μόνη προτεραιότητα τη διαφύλαξη του ηγεμονικού της προβαδίσματος έναντι των εταίρων της.
Όταν το 1870 ο Μπίσμαρκ πέτυχε -υπό την ηγεσία της Πρωσίας- την ενοποίηση της Γερμανίας έθεσε ως προτεραιότητα την αποφυγή προβολής ισχύος και ταυτόχρονα την ανάδειξη της χώρας ως δύναμη που εγγυάται τις ευρωπαϊκές ισορροπίες. Έτσι, χάρη σε μια σώφρονα πολιτική αποφυγής ηγεμονικής συμπεριφοράς, η ενοποίηση της χώρας δεν προκάλεσε αποσταθεροποίηση στην Ευρώπη.
Την επομένη της απόφασης Κάιζερ για αποπομπή του Μπίσμαρκ, η Γερμανία επέλεξε μια πολιτική πυγμής, που μέσα σε λίγα χρόνια δημιούργησε τη συμμαχία Γαλλίας, Βρετανίας και Ρωσίας. Τα ονόματα εκείνων που επέλεξαν την επιθετική απομόνωση-αναδίπλωση τα αγνοεί σήμερα η συντριπτική πλειονότητα των Γερμανών, παρά το γεγονός ότι φέρουν τη βασική ευθύνη για την έκρηξη του πολέμου το 1814. Πρόκειται για τους Καπρίβι , Χοχενλόε, Μπίλοφ και Μπέτμαν Χόλβεγκ, ευπρεπείς πολιτικές μετριότητες που διαδέχθηκαν έναν μεγάλο και μέσα σε λίγα χρόνια κατέστρεψαν την κληρονομία του.
Ο Κολ, που με τη διαδικασία του κατεπειγόντως πέτυχε το 1990 τη δεύτερη ενοποίηση της Γερμανίας, ήταν προστατευόμενος του Αντενάουερ, ο οποίος και τον συμβούλεψε να χαιρετά μια φορά τη γερμανική σημαία και δύο φορές τη γαλλική. Με άλλα λόγια, του ζήτησε να υπάρχει συνεχής ευρωπαϊκή εμβάθυνση. Απ’ ότι φαίνεται ο Κολ δεν κατάφερε να περάσει το ίδιο μήνυμα στη δική του προστατευόμενη, τη Μέρκελ.
