Αν θεωρήσουμε εμφύλια σύρραξη τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, τότε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προβάλλει σαν η πρώτη, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, σύγκρουση σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Μέχρι στιγμής ο πόλεμος στην Ουκρανία μοιάζει σαν ριμέικ των συγκρούσεων του 19ου αιώνα οι οποίες, από την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλό και μέχρι τη δολοφονία του διαδόχου της Αυστροουγγαρίας στο Σεράγεβο, διόρθωναν -χωρίς όμως να ανατρέπουν- τους συσχετισμούς δυνάμεων στην Ευρώπη.
Οι οριοθετημένοι πόλεμοι εκείνης της εποχής επιβεβαίωναν, σε απόλυτο βαθμό, τη ρήση του Κλαούζεβιτς, ότι «πόλεμος είναι η συνέχεια της διπλωματίας με άλλα μέσα».
Ποιος θυμάται πλέον συγκρούσεις όπως αυτές της Πρωσίας με τη Δανία το 1864 ή με την Αυστρία το 1886, ή τους πολέμους Βουλγαρίας-Σερβίας το 1885 και ΗΠΑ-Ισπανίας το 1898; Σε τι μοιάζει, όμως, ο σημερινός πόλεμος στην Ουκρανία με τα εν λόγω ιστορικά γεγονότα;
Η πρώτη ομοιότητα είναι η σιωπηλή ή -πολύ πιθανόν- ρητή συμφωνία Μόσχας και Ουάσιγκτον να μην επιτρέψουν τη διάχυση της σύγκρουσης σε Ανατολική Ευρώπη και Ρωσία.
Η δεύτερη ομοιότητα είναι ότι, ταυτόχρονα με τον πόλεμο, ΗΠΑ και Ρωσία συνεχίζουν τις παρασκηνιακές επαφές και διαπραγματεύσεις, ως εγγύηση ότι η ελεγχόμενη σύγκρουση δεν θα γίνει ανεξέλεγκτη.
Τέλος, η τρίτη ομοιότητα είναι ότι οι στοχεύσεις των δύο πλευρών εξυπηρετούν τις ευρύτερες επιδιώξεις τους. Για παράδειγμα:
-Οι ΗΠΑ πέτυχαν τη διάρρηξη της στρατηγικής σχέσης που είχε η Γερμανία με τη Ρωσία, αλλά και τη συσπείρωση της Ευρώπης γύρω από το ΝΑΤΟ.
-Η Ρωσία από την πλευρά της, αποπειράθηκε -ανεπιτυχώς μέχρι στιγμής- να θέσει θέμα συνολικής διαπραγμάτευσης για το καθεστώς ασφαλείας των πρώην δορυφόρων της σε Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Η ακραία πόλωση του Ψυχρού Πολέμου και η πυρηνική ισορροπία του τρόμου είχαν κάνει απαγορευτική τη διεξαγωγή οριοθετημένων πολεμικών συγκρούσεων. Μένει να δούμε αν το μοντέλο πολέμου που αρχίζει να διακρίνεται με βάση τις εξελίξεις στην Ουκρανία, μπορεί όντως να τερματισθεί συμβιβαστικά και να μην διολισθήσει σε ανεξέλεγκτη σύγκρουση.