Δεν είναι ακριβώς ο Λεβιάθαν του Χομπς, δηλαδή το εύρημα εκείνο που - προκειμένου να διατηρηθεί η κοινωνική ειρήνη και να αποφευχθούν καταστάσεις bellum omnium contra omnes – συγκεντρώνει γύρω του την απόλυτη εξουσία να κρατά το μονοπώλιο της βίας, το περιγραφόμενο από τον Δημήτρη Χριστόπουλο ως το Κράτος, στο οποίο μας καλεί να μας ξεναγήσει με τον «οδηγό μύησής τους» όπως τον αποκαλεί. Περισσότερο παραπέμπει στον συγκερασμό βίας και αποδοχής που θα βρει κανείς στον Κένταυρο Χείρωνα (απεικονίζεται άλλωστε και στο εξώφυλλο) του Μακιαβέλλι: Όποιο σύστημα μετασχηματίζεται από θηρίο σε πιο ανθρώπινο και ασκεί την κυριαρχία με την συναίνεση του λαού, διατηρεί ευκολότερα την εξουσία. Ωστόσο δεν λείπει από την διαδρομή, την οποία ακολουθεί ο Χριστόπουλος, η επισήμανση της αντιπαράθεσης ανάμεσα στην προσδοκία προστασίας από πλευράς του Κράτους (με την εκχώρηση της κυριαρχίας – δηλαδή την απόλυτης και διαρκούς εξουσίας – σ’ αυτό) και της διεκδίκησης δικαιωμάτων από τον λαό (στα πλαίσια της λειτουργικής, δημοκρατικής διεκδίκησης).
Στην σάρωση που κάνει στις έννοιες ο Δημ. Χριστόπουλος θα αναγνωρίσει κανείς θεματικές τις οποίες έχει ήδη καλύψει σε προηγούμενα βιβλία του, που όλα εμφορούνται από την ίδια αναζήτηση του πυρήνα της σχέσης του ατόμου με την κρατική εξουσία: Από το «Ποιος είναι Έλληνας πολίτης» για την προσέγγιση του δικαίου της ιθαγένειας μέχρι το «Αν το προσφυγικό ήταν πρόβλημα, θα είχε λύση» που αυτοπεριγράφεται με τον οποίο αποστομωτικό τρόπο ως αντίστιξη προς εθνοκεντρικές λογικές. Δεν αποφεύγει την πρόκληση που αποτελεί, στην ύστερη νεωτερικότητα, η αναζήτηση μιας πιο εξημερωμένης, αν μη εξανθρωπισμένης μορφής κυριαρχίας με εργαλείο την λειτουργία του δικαίου για την θεμελίωση και προστασία των δικαιωμάτων – χωρίς ωστόσο να φενακίζεται με μιαν αντίληψη που θα ήθελε να θεωρήσει την «ασπίδα του δικαίου» επαρκή σε μια όλο και επιθετική κοινωνική πραγματικότητα. Ή την αναμέτρηση των δικαιωμάτων – σίγουρα των κοινωνικών δικαιωμάτων, που διαθέτουν μόλις μερικές δεκαετίες διακήρυξης και απόπειρας υλοποίησης, ακόμη όμως και των ίδιων των ανθρωπίνων /θεμελιωδών δικαιωμάτων – με τους συσχετισμούς ισχύος της οικονομικής λειτουργίας και των ανισοτήτων «Το περιεχόμενο των κοινωνικών δικαιωμάτων είναι ρευστό, υπό διαρκή διαπραγμάτευση. ταυτόχρονα και το περιεχόμενο των ατομικών δικαιωμάτων κάθε άλλο παρά υπεράνω συσχετισμών και διαπραγματεύσεων βρίσκεται» (Αλήθεια, πόσο αληθεύει αυτό σήμερα για το απόρρητο της επικοινωνίας μετά τις πρόσφατες, αμέριμνες «επισυνδέσεις» της ΕΥΠ!). Εκεί κάπου προκύπτει και η ρεαλιστική πραγμάτευση της προβληματικής του κράτους δικαίου, διάχυτη στο κείμενο και χωρίς τις υποσχέσεις που συχνά συναντώνται στους πιο καθαρόαιμα «νομικούς» αναλυτές.
Παράλληλα, η διαδρομή του ίδιου του Δημήτρη Χριστόπουλου ως προσγειωμένου ακτιβιστή των θεμελιωδών δικαιωμάτων καθώς και ελέγχου της κρατικής δράσης (την οποία τόσο εύκολα την έχουμε δει να εκτρέπεται σε καταπάτηση των δικαιωμάτων) είναι φανερό ότι εμποτίζει την ανάλυσή του ως πολιτειολόγου/πολιτικού επιστήμονα, όσο και αιμοδοτείται απ’ αυτήν. Ενώ η λειτουργία του ως πανεπιστημιακού δασκάλου τον κάνει να ευχαριστεί τους φοιτητές του για την «δημιουργική ταλαιπωρία που όλοι έχουμε υποστεί στους δρόμους της περιπέτειας της γνώσης».
«Ένα βιβλίο για δύσκολους καιρούς», σαν αυτούς που βρίσκονται μπροστά μας στην εντεινόμενη αντιπαράθεση κυριαρχίας και δικαιωμάτων, θα έτεινε να πει κανείς, παραφράζοντας κάπως τον τίτλο του «Καλά Οικονομικά για δύσκολους καιρούς» των Banerjee/Duflo.
