Αυτές τις μέρες η χώρα μας ολοκλήρωσε τα ορόσημα που είχαν τεθεί ως προϋπόθεση για την υποβολή αιτήματος εκταμίευσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) ύψους 3,5 δισ. ευρώ. Αφήνοντας οριστικά πίσω χρόνιες πρακτικές ελλειμματικής απορρόφησης κονδυλίων, η υλοποίηση του εθνικού σχεδίου προχωρά περισσότερο από έγκαιρα, σε σημείο μάλιστα να κάνουμε και πρόωρη αίτηση για εκταμίευση 1,8 δισ. από το σκέλος των επενδυτικών δανείων.
Οι μεταρρυθμίσεις, δικής μας ιδιοκτησίας, στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό και στη θεραπεία προβλημάτων. Χρειάζεται όμως να αναφερθεί ότι το σχέδιο που συγκροτήθηκε είναι μέρος της αντίληψης που διατύπωσε εξαρχής η κυβέρνηση για τις συνολικές αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που είχε ανάγκη η κοινωνία και η οικονομία, ο ρυθμός υλοποίησης των οποίων δεν ανασχέθηκε σημαντικά ούτε από την πανδημία.
Έχουν γίνει αντιπολιτευτικές προσπάθειες να παρουσιαστεί το σχέδιο ως κάτι μακρινό και ασαφές, που δεν αφορά τον πολίτη. Η αλήθεια είναι ακριβώς το αντίθετο, αφού είναι συνδεδεμένο με την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των πολιτών, εξυπηρετώντας εξίσου τους στόχους ανάκαμψης με εκείνους της ανθεκτικότητας, θέτοντας τις κοινωνικές παρεμβάσεις στο ίδιο επίπεδο με τις οικονομικές για τη δημιουργία ενός νέου μοντέλου συνολικής λειτουργίας.
Το πρώτο πεδίο ορατότητας αυτής της νέας αντίληψης, είναι το καλύτερο κράτος που οικοδομείται και ήδη φέρνει αποτελέσματα, μέσα από το ψηφιακό άλμα που επιχειρείται και την απλούστευση και προσβασιμότητα των διοικητικών διαδικασιών , χωρίς να παραλείψουμε το υλοποιούμενο σχέδιο για την ακεραιότητα και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Αντίθετα με αποσπασματικές προσπάθειες, αυτό ανήκει σε μία οριζόντια επιχείρηση θεσμικής ανασυγκρότησης. Στη Δικαιοσύνη χρηματοδοτείται μία πολυεπίπεδη μεταρρύθμιση με αναβάθμιση των υποδομών, χαρτογράφηση και ανακατανομή των υπηρεσιών με το νέο Δικαστικό Χάρτη, ψηφιοποίηση και εξορθολογισμό των διαδικασιών, επιμόρφωση των λειτουργών και στατιστική παρακολούθηση των αποτελεσμάτων της. Όλο το Δημόσιο και η αυτοδιοίκηση καταγράφει ρόλους και λειτουργίες από την επικείμενη μεταρρύθμιση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, επιμορφώνεται και θέτει στόχους επί των οποίων αποδίδονται και πρόσθετες αμοιβές σε υπαλλήλους
Στην οικονομία, η επένδυση στον πολίτη είναι άμεση και εμφατική. Η νέα Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης αποκτά συνολικά νέα σχέση με τον άνεργο και επανακαθορίζει τη θέση της στην αγορά εργασίας. Καταρτίσεις ανέργων σε αντικείμενα που ζητά η αγορά (ιδίως ψηφιακά και «πράσινα») ή σε ατομική επιχειρηματικότητα, η ψηφιοποίηση μικρών επιχειρήσεων και η δημιουργία βρεφονηπιακών σταθμών μέσα σε μεγάλες επιχειρήσεις συμβάλλουν στην σταδιακή εφαρμογή ενός πιο βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης, συνεπούς ως προς την αρχική δέσμευση του πρωθυπουργού για ανάπτυξη που θα αφορά και θα περιλαμβάνει όλους.
Εκκινώντας από τη συμπερίληψη, είναι αυτονόητο ότι δεν περιγράφεται ένα εγχείρημα που αφορά μόνο άτομα, ομάδες και επιχειρήσεις που βρίσκονται σε σχετική ετοιμότητα συμμετοχής. Στο νέο μοντέλο ανάπτυξης, που συναποδέχθηκε ως ανάγκη η Ευρώπη, εργαζόμαστε για να έχουν θέση και πολυπληθείς κοινωνικές ομάδες που διαχρονικά αφήνονταν πίσω, όπως τα Άτομα με Αναπηρία, οι γυναίκες, τα παιδιά, οι ΛΟΑΤΚΙ και οι Ρομά. Για παράδειγμα, μέσω του ΤΑΑ, μία ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης προωθείται για κοινωνικές ομάδες -όπως οι νέοι και οι γυναίκες- και για περιοχές με αυξημένα ποσοστά ανεργίας, μεριμνώντας έτσι και για όσους αντιμετωπίζουν αυξημένες δυσκολίες συμμετοχής.
Στοχευμένες επενδύσεις του πλαισίου του ΤΑΑ προβλέπονται επίσης στις σχολικές ηλικίες, παρέχοντας ψηφιακά εργαλεία που θα εκσυγχρονίσουν την εκπαίδευση, όπως τα σετ ρομποτικής και STEM , σε συνοχή με την μεταρρύθμιση του περιεχομένου της προς μία κατεύθυνση ουσιαστικής γνώσης, δεξιοτήτων και σύνδεσης με την πραγματική οικονομία. Τα παιδιά βρίσκονται πολύ ψηλά στις προτεραιότητες της κυβέρνησης μέσω του ΤΑΑ με 2 ειδικά Εθνικά Σχέδια Δράσης και πληθώρα μεταρρυθμίσεων, όπως η γνωστική ανάπτυξη των νηπίων, ο σωστός εξοπλισμός της Ειδικής Αγωγής, η επαγγελματική αναδοχή και η υποστηριζόμενη ανεξάρτητη διαβίωση με στόχο την αποϊδρυματοποίηση.
Κλειδί στην ανάπτυξη για όλους είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την αξιοποίηση των κοινωνικών δυνάμεων. Το σχέδιο συμβάλλει στην προσπάθεια για διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, ανάγκη που τόνισε περαιτέρω η πανδημία, και με μία ευρύτατη επένδυση άμεσων και έμμεσων μέτρων αντιμετώπισης της ενεργειακής φτώχειας – προβλήματος που εντείνεται διεθνώς και μπορεί να υπονομεύσει ευθέως την προσπάθεια για ανάκαμψη.
Η ανάγκη για πραγματική προστασία, για ισότητα και για επάρκεια του κοινωνικού κράτους είναι μία αποστολή διαρκείας που δεν εξαντλείται εντός ενός χρηματοδοτικού πλαισίου ή μίας κυβερνητικής θητείας. Η αποτελεσματικότητά της κρίνεται σίγουρα μακροπρόθεσμα αλλά και με τον καθημερινό έλεγχο μιας πορείας μετασχηματισμού που βιώνεται από όλους.
Ο Θανάσης Κοντογεώργης είναι Γενικός Γραμματέας Συντονισμού της κυβέρνησης
