Με ένα δείγμα 10 ανόμοιων πόλεων, ανά τον κόσμο, που πάνε από τις πελώριες (Σαγκάη, Βομβάη και Τόκυο, στο φάσμα των 20-40 εκατ. κατοίκων) μέχρι τις πιο μαζεμένες (Κιγκάλ στην Ρουάντα, Μεδίνα στην Σαουδική Αραβία και Βιέννη στο φάσμα του 1-2 εκατομμυρίων) περνώντας και από πιο μεσαίες (Σαντιάγκο Χιλής, Μελβούρνη, Τελ Αβίβ και Μανίλα Φιλιππίνων) παρακολουθείται η πορεία/εξέλιξη της διαμόρφωσης τόσο ανόμοιων αστικών συγκροτημάτων σε εκείνο που, με την ενσωμάτωση ψηφιακών (ιδίως) τεχνολογιών αλλά και οργανωτικών σχημάτων, μάθαμε να αποκαλούμε «έξυπνες πόλεις».
Το βιβλίο ακολουθεί μελέτη του 2019, «Sixteen Shades of Smart», του Singapore University of Technology and Design (διόλου παράξενο, αν σημειώσει κανείς ότι οι μισές τέτοιες πόλεις ανήκουν στην Άπω Ανατολή), που είχε μελετήσει τον τρόπο με τον οποίο η – βίαια, εντέλει – διαδικασία της αστικοποίησης, συνδυαζόμενη με τις τεχνολογικές δυνατότητες αλλά και με το πρακτικό καταστάλαγμα κοινωνιολογικών θεωρήσεων, επιχειρείται να στρέψει την λειτουργία της πόλης περισσότερο προς την ωφέλεια των πολιτών. Καθώς και προς την κατεύθυνση της βιωσιμότητας, υπό την πίεση των αυξημένων αναγκών και της ταυτόχρονης εξάντλησης πόρων. Ενσωματώνει όμως, καθώς έρχεται μετά από την μεγάλη κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού που ήδη ακολούθησε την συνειδητοποίηση της περιβαλλοντικής πρόκλησης, όλες τις πειθαρχίες που νομιμοποιούνται και τις μεθόδους διακυβέρνησης που προκύπτουν ακριβώς για την διαχείριση καταστάσεων ανάγκης.
Το ίδιο το SMART προκύπτει ως ακρωνύμιο της βιωσιμότητας (Sustainable) του μετρήσιμου (Measurable), του προσαρμοστικού (Agile), του τεχνολογικά αντανακλαστικού (Responsible) και του πολιτισμικά διεισδυτικού (Talented), με βασική λογική της μελέτης να αντλούνται – και να αξιοποιούνται – από την εμπειρία κάθε πόλης διδάγματα και βέλτιστες πρακτικές για τη συνέχεια.
Θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δει κανείς πώς το ίδιο το γύμνασμα του SMART θα αντέξει την τριβή με την τωρινή, βαρύτερη από κάθε προηγούμενη ενδεχομένως, κατάσταση έκτακτης ανάγκης/emergency, με την ενεργειακή κρίση που έρχεται να τραυματίσει τον ίδιο τον πυρήνα της βιωσιμότητας των πόλεων. Ήδη στα διδάγματα του βιβλίου αυτού, θα σταθεί κανείς αναπόδραστα στο πώς «η οικονομική διάσταση έρχεται στο προσκήνιο», μαζί και με την διαπίστωση ότι (και) έξυπνες πόλεις δεν παύουν να είναι τόποι μεγάλων ανισοτήτων – και μάλιστα μεγαλύτερων με την επίδραση των «καταστάσεων έκτακτης ανάγκης» και το πέρασμα του χρόνου. Καθώς και στο τι θα σημάνει, στο τέρμα της διαδρομής, η ίδια η έννοια της κοινωνικής συμβίωσης…
