Στην περίπτωση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007/8, τα κάστανα από τη φωτιά κλήθηκαν να βγάλουν οι κεντρικοί τραπεζίτες. Τότε, οι αποπολιτικοποιημένοι τεχνοκράτες πολιτικοποιήθηκαν ξανά σε λίγα χρόνια - με τους ίδιους τους πολιτικούς να τους δίνουν το χρίσμα. Εφάρμοσαν για πρώτη φορά αντισυμβατικά εργαλεία νομισματικής πολιτικής σε τόσο μεγάλη έκταση, με αποτέλεσμα οι κεντρικές τράπεζες να γίνουν the only game in town. Στην Ευρώπη ιδιαίτερα των γνωστών θεσμικών αδυναμιών, η ΕΚΤ -στη Μάριο Ντράγκι εποχή- κράτησε ουσιαστικά όρθιο το κοινό νόμισμα, καθώς οι πολιτικοί των βόρειων χωρών δίσταζαν να κινηθούν πέρα από το γράμμα των Συνθηκών.
Σήμερα, σε συνθήκες πληθωριστικής κρίσης, όλοι μιλάνε ξανά για τις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών. Η FED υλοποιεί μια επιθετική πολιτική αύξησης των επιτοκίων, ενώ η ΕΚΤ ασθμαίνοντας προσπαθεί να ακολουθήσει και το ευρώ χάνει σημαντικό έδαφος. Ωστόσο, τα χαρακτηριστικά της σημερινής κρίσης διαφέρουν από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007/8. Σε ένα άκρως τεταμένο γεωπολιτικό περιβάλλον, με τον πληθωρισμό να οφείλεται κατά κύριο λόγο στις υψηλές τιμές της ενέργειας και όχι στη ζήτηση, η νομισματική πολιτική δεν αρκεί για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Αντιθέτως, λόγω του πληθωρισμού κόστους, η ραγδαία (και ασυντόνιστη μεταξύ των κεντρικών τραπεζών) αύξηση των επιτοκίων μπορεί να καταστεί επικίνδυνη για την ανάκαμψη των οικονομιών.
Στην Ευρώπη μάλιστα, η απεξάρτηση της ηπείρου από το ρωσικό αέριο, όπως επίσης και η αύξηση της ενεργειακής, διατροφικής, αμυντικής και παραγωγικής αυτονομίας δεν είναι ζητήματα που μπορούν να ανατεθούν σε κάποιον τεχνοκράτη ή κεντρικό τραπεζίτη. Κανένας μη πολιτικός παράγοντας δεν έχει πλέον την επιρροή με ένα «whatever it takes» να κάνει θαύματα. Με άλλα λόγια, σήμερα απαιτούνται γενναίες πολιτικές αποφάσεις. Αλλά από ό,τι φαίνεται, οι πολιτικοί έχουν ξεμάθει από το να λαμβάνουν τέτοιες αποφάσεις μετά από δεκαετίες κυριαρχίας του δόγματος TΙΝΑ (There Is No Alternative)...
(*) O Θανάσης Κολλιόπουλος διδάσκει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών