Θυελλώδης προμηνύεται η αυριανή έκτακτη Σύνοδος των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ καθώς άρχισαν ήδη να εκδηλώνονται αντιδράσεις στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για επιβολή πλαφόν μόνο στο ρωσικό αέριο. Προβληματισμό προκαλεί παράλληλα και η εμμονή των Βρυξελλών με το σημερινό μοντέλο λειτουργίας των Χρηματιστηρίων Ενέργειας που έχει οδηγήσει τις τιμές ρεύματος στα ύψη λόγω της σύνδεσής τους με τις τιμές φυσικού αερίου, Και τούτο διότι πολλές από τις προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι για την αποκλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης στηρίζονται ακριβώς στη διάρρηξη αυτής της «αμαρτωλής» σχέσης και άρα στην μεταρρύθμιση του περιβόητου Target Model. Επομένως, όσο η Κομισιόν -και οι χώρες που στοιχίζονται πίσω της- επιμένουν σε αυτό, τόσο στενεύουν τα περιθώρια διαρθρωτικών παρεμβάσεων που χτυπούν το πρόβλημα στη ρίζα του.
Τα υπόλοιπα μέτρα που φέρεται να επεξεργάζεται η Κομισιόν –πέραν του πλαφόν στο ρωσικό αέριο-, είναι τα εξής:
1.Πλαφόν 200 ευρώ/MWh για την αποζημίωση των ηλεκτροπαραγωγών , από το οποίο εξαιρούνται οι μονάδες φυσικού αερίου. Πρόκειται για μια παραλλαγή του ελληνικού μοντέλου με πλαφόν ανά τεχνολογία, το οποίο συμπεριλαμβάνει και τις μονάδες φυσικού αερίου. Μέτρο που δεν επηρεάζει τις τιμές ηλεκτρισμού, αλλά αξιοποιεί μέρος των «ουρανοκατέβατων υπερεσόδων» για την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος, ιδίως των πιο ευάλωτων.
2.Έκτακτος φόρος στα κέρδη των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου.
3. Παροχή ρευστότητας στους ενεργειακούς ομίλους για να αντιμετωπίσουν την υψηλή μεταβλητότητα των ενεργειακών αγορών
4. Υποχρεωτικός στόχος μείωσης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 5% στις ώρες αιχμής.
Με την πιθανή εξαίρεση του τελευταίου, κανένα από τα μέτρα αυτά δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα των υψηλών τιμών ρεύματος και αερίου. Όλα επικεντρώνονται στην άμβλυνση των παρενεργειών, έχουν προσωρινό χαρακτήρα, ενώ φαίνεται να λάμπει δια της απουσίας της και η διάσταση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.
Η διάσταση των απόψεων για το πλαφόν στο φυσικό αέριο φάνηκε χθες το βράδυ, καθώς η Ολλανδία –που ήταν σταθερά αντίθετη- δήλωσε ότι θα στήριζε ένα πλαφόν που αφορά μόνο στις ρωσικές εισαγωγές προς την ΕΕ. Στον αντίποδα, η Τσεχία –που ως έχουσα την κυλιόμενη προεδρία της ΕΕ κατευθύνει την ατζέντα των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων- δήλωσε ότι διαφωνεί με το πλαφόν στο ρωσικό αέριο, καθώς αποτελεί πολιτικό εργαλείο πίεσης στη Ρωσία και όχι λύση για το θέμα των τιμών. Κάτι που άλλωστε παραδέχθηκε ανοιχτά και η ίδια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Για την Ελλάδα (που προωθεί πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου στον κόμβο TTF και δεν διάκειται θετικά στην πρόταση της Κομισιόν) , η εφαρμογή του μέτρου ενέχει διπλό κίνδυνο, καθώς πέρα από την κρίση τιμών, θα ήγειρε και θέμα επάρκειας εφοδιασμού, αφού θα οδηγούσε σε κλείσιμο της «στρόφιγγας» και του Turk Stream (από τον οποίο τροφοδοτείται η Ελλάδα) μετά από τον Nord Stream 1.
Η χώρα μας θεωρητικά προετοιμάζεται εδώ και μήνες για το ενδεχόμενο αυτό, με πρώτες «γραμμές άμυνας» την αύξηση της δυναμικότητας του Τερματικού Σταθμού LNG της Ρεβυθούσας (μέσω της νέας Πλωτής Αποθήκης που έχει τεθεί σε λειτουργία), την αυξημένη χρήση των λιγνιτικών μονάδων και τη χρήση εναλλακτικού καυσίμου (ντίζελ) σε 5 μονάδες φυσικού αερίου. Σε εξέλιξη βρίσκονται οι συζητήσεις με την Ιταλία για αποθήκευση φυσικού αερίου στις υποδομές της γειτονικής χώρας. Αυτονόητη θα πρέπει να θεωρείται και η ενεργοποίηση μέτρων για τη μείωση της ζήτησης τουλάχιστον κατά 15%, με βασικό ζητούμενο να μην υποστούν καίριο πλήγμα οι βιομηχανίες και να μην τεθεί σε κίνδυνο η ηλεκτροδότηση των τελικών καταναλωτών, με δεδομένο ότι το 70% των εισαγωγών φυσικού αερίου στην Ελλάδα κατευθύνεται στην ηλεκτροπαραγωγή.
Όλα αυτά ακούγονται ωραία στη θεωρία. Στην πράξη όμως, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί τη διαθεσιμότητα των πρόσθετων φορτίων LNG που θα απαιτηθούν για να καλύψουν το κενό, όταν και άλλες χώρες της Ευρώπης θα έχουν βγει στην αγορά με τον ίδιο στόχο. Ακόμα και αν υποτεθεί ότι είναι διαθέσιμα, είναι μάλλον βέβαιο ότι θα είναι πανάκριβα, τροφοδοτώντας το σπιράλ της ενεργειακής ακρίβειας.
