ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

Value(s): Climate, Credit, Covid and How We Focus on What Matters, του Mark Carney, William Collins, London 2021

Ο Μαρκ Κάρνεϋ υπήρξε διοικητής της Bank of England επί μια επταετία – από το 2013 έως το 2020, δηλαδή σε μια αρκετά ταραγμένη περίοδο για την παγκόσμια οικονομία, αλλά και για την ούτως ή άλλως νευρική βρετανική οικονομία. Έζησε την ευρωπαϊκή κρίση χρέους έστω και χωρίς τις δεσμεύσεις συμμετοχής της στερλίνας στο ευρώ, μαζί και με τα απόνερα της Lehman Bros από την απέναντι ακτή του Ατλαντικού, έζησε και την πορεία της Βρετανίας (όχι «της χώρας του», ήταν Καναδός…) προς το Brexit.

Ίσως αυτού του είδους οι δοκιμασίες να εξηγούν πώς ένας σαφώς κατεστημένος οικονομολόγος, με θητείες Κεντρικού Τραπεζίτη, έγραψε ένα βιβλίο ξεθεμελιωτικό βασικών προσεγγίσεων της οικονομικής ορθοδοξίας. Ο Κάρνεϋ βλέπει να περνούν από μπροστά του – υπό μιαν έννοια… από τα χέρια του – οι τρεις κρίσεις: Η χρηματοπιστωτική, η κλιματική και η κρίση της πανδημίας (δεν είναι τυχαίο που στον υπότιτλό του προτάσσει την κλιματική κρίση: Ήδη έχει την ευθύνη ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ για την  κλιματική αλλαγή και το χρηματοπιστωτικό σύστημα…), τρεις κρίσεις που  και να θέτουν υπαρξιακά αιτήματα στον κόσμο που γνωρίζει και τον οποίο γνωρίζει να χειρίζεται, αλλά τον βλέπει να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του σήμερα.

Ακόμη περισσότερο, όμως βλέπει την επιχειρηματικότητα που λειτουργεί αρκετά απομακρυσμένη από την ηθική, καθώς και τους θεσμούς οι οποίοι βολεύονται στην έλλειψη λογοδοσίας, να χτίζουν αδιέξοδα το κόστος των οποίων εισπράττει η κοινωνία.

Για τον Κάρνεϋ η αξιολόγηση των πραγμάτων, όπως γίνεται από τις αγορές, οδηγεί μακριά από όσα είναι χρήσιμα ή και αναγκαία για τις κοινωνίες: το να μιλάει έτσι ένας κεντρικός τραπεζίτης σοκάρει – αλλά αυτό ακριβώς κάνει! Περιγράφοντας το γραφείο του Διοικητή της Bank of England (βρίσκεται στο ισόγειο, με θέα σε εσωτερικό αίθριο, διακοσμείται από έναν πελώριο Καναλέτο) δίνει την αντίθεση της συνήθως οικονομικής λογικής της επιδίωξης της αξίας (Value) με την συμμετοχή του Πάπα Φραγκίσκου σε γεύμα εργασίας όπου εκείνος (ο Πάπας), εξηγούσε πώς «η ανθρωπότητα είναι πολύμορφή: Παθιασμένη, περίεργη, ορθολογική, αλτρουϊστική, δημιουργική, ιδιοτελής». Την ίδια στιγμή, «η αγορά είναι μόνον ιδιοτελής», «η αγορά είναι σαν απόσταγμα της ανθρωπότητας».

Σε αναζήτηση του πώς κυνηγώντας την δημιουργία αξίας, καταλήγουν τα συστήματα εξουσίας να αποκόπτονται από τις αξίες (values), ο Κάρνεϋ δεν εγκαταλείπει το δικό του πεδίο. Επιμένει ότι «το χρηματοπιστωτικό σύστημα μπορεί να παίξει αποφασιστικό ρόλο στην επιτάχυνση και διεύρυνση της αποτελεσματικότητας των δημοσίων πολιτικών», καθώς και ότι η πολιτική οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες της στα δύσκολα περάσματα των καιρών. Εκείνο που ζητά, εκείνο για το οποίο απευθύνει έκκληση είναι μια επανεκκίνηση, ένα reset, μια ταπεινότητα, με αποδοχή της αβεβαιότητας, με ενσωμάτωση του τυχαίου, με αποδοχή της ευθύνης, με στόχο την ανανέωση: Όλα αυτά τα αφηγείται, καταληκτικά, ως στοιχεία της δικής του πορείας – όμως τα διατυπώνει ως ανοικτό κάλεσμα.

Και, ξαναθυμίζουμε: Μέχρι πριν δυο χρόνια, διοικητής Κεντρικής Τράπεζας…

Εάν θέλετε κάθε πρωί το ενημερωτικό δελτίο του KReport στο email σας και πρόσβαση σε όλο το περιεχόμενό μας, κάντε μια δοκιμαστική συνδρομή!