Η Ιταλία από το 1870, όταν συγκροτήθηκε σε ενιαίο κράτος, κυοφορούσε εξελίξεις που λίγο αργότερα αποκτούσαν ευρωπαϊκή διάσταση.
Αν δεν υπάρξει λύση συγκρότησης νέου κυβερνητικού συνασπισμού, η παραίτηση Ντράγκι οδηγεί σε πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο και οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν κοινοβουλευτική αυτοδυναμία στο (εικαζόμενο) άθροισμα της λαϊκίστικης δεξιάς Φόρτσα Ιταλία του Μπερλουσκόνι, της ξενόφοβής ρατσιστικής Λέγκας του Βορρά του Σαλβίνι και του νεοναζιστικού μορφώματος των Ιταλών Αδελφών της Μελόνι. Έτσι η Ιταλία που, χάρη στο κύρος και στην διεθνή φερεγγυότητα του Ντράγκι, μετείχε στο ηγετικό τρίδυμο της Ε.Ε δίπλα στους Σολτς-Μακρόν, εκ των πραγμάτων υποβαθμίζεται από παράγων της λύσης της ευρωπαϊκής κρίσης σε μέρος του προβλήματος.
Μια χρονιά που ξεκίνησε για την Γηραιά Ήπειρο με σημάδια για την επιστροφή της σοσιαλδημοκρατίας/κεντροαριστεράς στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Γερμανία αλλά και στην Ιταλία, καθώς το Δημοκρατικό Κόμμα ήταν το πολιτικά πλησιέστερο στον Ντράγκι κόμμα του κυβερνητικού συνασπισμού, δεν αποκλείεται να τελειώσει ως πανευρωπαϊκή ρεβάνς του δεξιού αντιευρωπαϊκού λαϊκισμού. Μένει να φανεί αν ισχύει ακόμη η εκτίμηση ότι οι εξελίξεις στην Ιταλία είναι το πρελούδιο γενικότερων ευρωπαϊκών εξελίξεων.
Τούτων λεχθέντων, η ιστορία της ενοποίησης της Ιταλίας τον 19ο αιώνα μπορεί να ξαναδιαβασθεί ως πρελούδιο της σημερινής απόκλισης Βορρά-Νότου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη.
Στα μέσα του 19ου αιώνα ο Ιταλικός Νότος, το Βασίλειο της Νάπολης, πίστευε ότι η ένωσή του με τον Βορρά, με το Βασίλειο της Σαρδηνίας, θα εξασφάλιζε δημοκρατική διακυβέρνηση, επενδύσεις, ευημερία και οικονομική ανάπτυξη.
Οι Συντηρητικοί Νότιοι επένδυσαν στον Πρωθυπουργό του Βορρά Καβούρ και οι Ριζοσπάστες στον Επαναστάτη του Βορρά Γκαριμπάλντι, με την ενοποίηση να συντελείται σταδιακά στην δεκαετία 1860-70. Λίγα χρόνια αργότερα διαμορφώθηκε ένα σκηνικό κατάκτησης του Νότου από τον Βορρά με την εξαφάνιση της ντόπιας βιομηχανίας και την περιθωριοποίηση εκατομμυρίων πολιτών που μετανάστευαν μαζικά προς τις ΗΠΑ και τον Ιταλικό Βορρά ή αναζητούσαν την προστασία των παράλληλων κρατικών δομών του οργανωμένου εγκλήματος -της Καμόρα, της Κόζα Νόστρα, της Μαφίας.
Σήμερα, οι Φειδωλοί του Βορρά στην Ε.Ε απαξιώνουν τους σπάταλους του Νότου με τον ίδιο τρόπο που γύρω στα 1880 οι Μιλανέζοι απαξίωναν τους Ναπολιτάνους…