ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

Η καλύτερή μου φίλη,

της Αγγελικής Σπανού, Εκδόσεις ΠΕΔΙΟ, Αθήνα 2022

Η πορεία που έχει χαράξει στον εαυτό της η Αγγελική Σπανού – πάντως στην λογοτεχνική της επιλογή διαδρομής – παρουσιάζει ένα κοινωνικό/κοινωνιολογικό και ένα παράλληλο ψυχολογικό/ψυχαναλυτικό στοιχείο. Είχε ήδη φανεί αυτό με τους «Απαρατήρητους»: Που, δικαιώνοντας αλλά και υπερβαίνοντας τον υπότιτλο «Ιστορίες ανθρώπων που δεν τους έχετε προσέξει», φέρνουν αντιμέτωπο τον αναγνώστη με όσους βρίσκονται εγκατεστημένοι σε ένα περιθώριο της καθημερινότητας – η οδοκαθαρίστρια, που δεν θα της μιλήσει η κόρη της άμα την συναντήσει στον δρόμο μαζί με τους φίλους της. ο θυρωρός σε κτίριο γραφείων που δεν «γράφει» στους ενοίκους. η κοπελιά των διοδίων που βλέπει να περνάει, οδηγώντας, ο φίλος της με την γυναίκα και τα παιδιά του – βιβλίο που σου γνωρίζει όχι απλώς όσους δεν έχει προσέξει, αλλά και το κομμάτι του εαυτού σου που δεν το έχει καν σκεφθεί, αυτό. Είχε προχωρήσει πέρα από την κοινωνική κριτική και την αναζήτηση της ενσυναίσθησης με το «Ματιέ», βιβλίο που φέρνει στην σκηνή – διαφορετικά εκφρασμένη αλλά απόλυτα αναγνωρίσιμη – την φρικτή ιστορία της δολοφονίας/του αυτάρεσκου αφανισμού του Ζακ Κωστόπουλου. Είχε προσθέσει, μετά και την εμπειρία των χρόνων της πανδημίας και την ζωή στον αστερισμό του lock-down, την επανανάγνωση των ανθρώπινων σχέσεων με το  «Dyspnea-Ιστορίες Covid-19», που σε κάνει να ξαναζήσεις ή και να ανακαλύψεις στον εαυτό σου και τους άλλους και την σχέση σου μ’ αυτούς, και με τις κοινωνικές δομές κάτω από τις μοναδικές συνθήκες της πανδημίας. Όλα αυτά όμως σε ένα καταλήγουν, σε κάτι που κάνει οποιαδήποτε αναφορά και αναλυτική ταυτοποίηση της θεματολογίας ως κοινωνικού, ψυχολογικού κοκ χαρακτήρα να ηχεί ρηχά, επίπλαστα: Η Αγγελική καλεί τον αναγνώστη να ξαναζήσει τον εαυτό του. να ανακαλύψει πως λειτουργεί, σε ποια στερεότυτα υποτάσσεται, αλλά και ποια στερεότυπα δημιουργεί/νομιμοποιεί. να δει με άλλα λόγια, ή να ξαναδεί τον καθρέφτη.

Στην «Καλύτερη μου φίλη», η Αγγελική Σπανού έρχεται να επισκεφθεί – δανειζόμενη και από την δημοσιογραφική της ιδιότητα – να ξαναζωντανέψει περιπτώσεις/υποθέσεις που (κατά την λαϊκότροπη διατύπωση) «συγκλόνισαν το Πανελλήνιο» αλλά παρευθύς αλέσθηκαν στον ομογενοποιητικό μύλο των μέσων ενημέρωσης, κι ακόμη χειρότερα των social media, υποθέσεις πολύκροτες και ακραίες, όπως της Ελένης Τοπαλούδη στην Ρόδο ή τις σκιάς του Βαγγέλη Γιακουμάκη στα Γιάννενα, ή και της Κάρολαϊν στα Γλυκά Νερά. Υποθέσεις που «αποκαλύφθηκαν» αλλά και παρασύρθηκαν από τον ρου της μηντιακής υπερκατανάλωσης, οποίος καταλήγει σε αδιαφορία και στο «πάμε παραπέρα». Η αναζήτηση του έρωτα αλλά και του δρόμου στην ζωή μιας γυναίκας, όπως οδηγεί στην ατομική (ανδρική) βία και τον αφανισμό, αλλά και στην κοινωνική αδιαφορία, το προσπέρασμα. Σε μια εποχή  όπου η συμβίωση, ήδη προβληματική, ξεφεύγει. Και όπου το ενδιαφέρον γίνεται προσχηματικό, όταν δεν καταλήγει πορνογραφικό.

Το ζοφερό εξώφυλλο της «Καλύτερης φίλης», που ωστόσο άμα το προσέξει κανείς περισσότερο εκπέμπει ένα εσωτερικό φως – lux ex tenebra – δεν προϊδεάζει για καλοκαιρινά διαβάσματα. Ωστόσο, η κοφτή γραφή της Αγγελικής Σπανού που δεν εκτοπίζει πάντως στο περιθώριο τον στοχασμό και τον προβληματισμό, επιτρέπει ένα ευρύτερο διάβασμα. να ελπίσει κανείς και μια αντίστοιχα ευρύτερη συνειδητοποίηση του ποιον κόσμο χαλαρής βίας χτίζουμε γύρω μας. Ζώντας με ανθρώπους που «βλάπτουν τους γύρω τους και καταστρέφουν», με εκείνους που -  ειδικά για μια γυναίκα – «μπορούν να παραβιάζουν τον χώρο σου και να σε υποχρεώνουν να υποστείς τα ένστικτά τους».

Δεν είναι εύκολο το ταξίδι της Σπανού, αλλά αξίζει να το ακολουθήσεις – ακόμη και καλοκαιριάτικα.

Εάν θέλετε κάθε πρωί το ενημερωτικό δελτίο του KReport στο email σας και πρόσβαση σε όλο το περιεχόμενό μας, κάντε μια δοκιμαστική συνδρομή!