Ο Ηλίας Νικολακόπουλος δεν ανήκε απλώς σε μία νέα γενιά επιστημόνων που διεκδίκησαν ζωτικό ρόλο στα πράγματα της χώρας στη Μεταπολίτευση.
Ήταν από αυτούς, τους λίγους, που έβαλαν πλάτη για να φυσήξει (τότε) άνεμος ανανέωσης σ’ ένα ευρύ πεδίο επιστημών: Από την Ιστορία και την Αρχιτεκτονική, μέχρι τις κοινωνικές επιστήμες και τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας της πολιτικής ανάλυσης, των πολιτικών κομμάτων και της ανάγνωσης των εκλογών με νέα εργαλεία, όπως τις έρευνες κοινές γνώμης και τις δημοσκοπήσεις.
Έγινε ευρύτατα γνωστός όχι τόσο για το σημαντικό και αξιοσημείωτα ογκώδες επιστημονικό του έργο όσο, κυρίως, επειδή ήταν ο πρώτος εκλογικός αναλυτής που συνέστησε στο πλατύ κοινό η άνοιξη της ιδιωτικής τηλεόρασης.
Δεν ήταν λίγο, το αντίθετο: Ο Ηλίας εκλαΐκευσε, χωρίς εκπτώσεις, βασικές έννοιες εκλογικής συμπεριφοράς, εισήγαγε το exit poll και μέχρι πρόσφατα οι αναλύσεις του ήταν άτυπο βαρόμετρο των δημοσκοπήσεων.
Η εμπλοκή του με την Αριστερά δεν ήταν περιστασιακή και ο ίδιος ήταν, ίσως, πολύ κοντά στο πρότυπο του διανοούμενου που ήθελε ο Γκράμσι: Για εκείνους που αναλαμβάνουν την ευθύνη.
Από τους πρώτους που εναντιώθηκαν σε κινήσεις αναθεώρησης της αρχής της ιστορίας του ελληνικού Εμφυλίου, ενώ βιβλία του όπως «Η καχεκτική δημοκρατία: κόμματα και εκλογές 1946-1967» (Πατάκης, 2001) θεωρούνται έργα αναφοράς.
Ως ακαδημαϊκός κέρδισε αναγνώριση κι ήταν από εκείνους που η επιρροή τους ξεπέρασε τα όρια της πανεπιστημιακής τους κοινότητας (ΕΚΠΑ).
Ευγενής, αξιόπιστος συνομιλητής, πιστός του κέντρου της Αθήνας , αεικίνητος - με το τόσο χαρακτηριστικό του κοφτό γέλιο, ο Ηλίας Νικολακόπουλος είναι ήδη μια αισθητή απουσία.
