Ανάλυση του KReport

Όταν το κοινό νόμισμα έγινε πραγματικότητα την 1.1.1999 με την συμμετοχή 11 χωρών (στις οποίες προστέθηκε η Ελλάδα ενάμιση χρόνο αργότερα) και, κυρίως, όταν την  1.1.2002 τέθηκαν σε κυκλοφορία τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα του ευρώ, κυρίαρχη εικόνα ήταν η διάψευση των απαισιόδοξων σεναρίων  που  θεωρούσαν ανέφικτη την υλοποίηση των δεσμεύσεων του Μάαστριχτ.

Η πρώτη Ομάδα Χωρών βεβαίωνε ότι οι αυστηρές δημοσιονομικές προδιαγραφές του Συμφώνου Σταθερότητας τελικά μπορούσαν να ερμηνευθούν ελαστικά και να προεξοφληθεί έτσι μια μελλοντική προσαρμογή, και έτσι ο Νότος της Ε.Ε συμμετείχε στην ίδρυση της Ευρωζώνης. Το Μάαστριχτ όμως είχε θέσει το στοίχημα και της πολιτικής ενοποίησης χωρίς την οποία η ΟΝΕ θα παρέμενε ημιτελής και εκτεθειμένη στην πρώτη σοβαρή οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση.

Οι πρώτες προσπάθειες για επιτάχυνση της πολιτικής ενοποίησης κατέληξαν την άνοιξη 1997 στη Συνθήκη του Άμστερνταμ που διαμορφώθηκε στη βάση του ελάχιστου κοινού παρονομαστή καθώς  αυτή καθαυτή η διαπραγμάτευση για την σύνθεση της πρώτης ομάδας της ΟΝΕ είχε προσκρούσει σε αδιέξοδο, με τη Γερμανία να μην θέλει την συμμετοχή της Ιταλίας και του Νότου.

Το κρίσιμο βήμα έγινε την άνοιξη 1998, όταν ο Κολ ενέδωσε στην πίεση των Σιράκ-Ζοσπέν που απειλούσαν με βέτο στην ένταξη των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης και δέχθηκε την συμμετοχή της Ιταλίας και του Νότου.

Η συνέχεια είναι γνωστή. Τον Μάιο 2000 η ομιλία Φίσερ για Ευρωπαϊκό Σύνταγμα που θα άφηνε ανοιχτή την προοπτική ομοσπονδιακής μετεξέλιξης, προκάλεσε μια οξύτατη αντιπαράθεση με την Γαλλία αλλά τον Ιανουάριο του 2003 οι δύο χώρες συμφώνησαν σε ένα σχέδιο για Συνταγματική Συνθήκη το οποίο τελικά ναυάγησε στα δημοψηφίσματα της Γαλλίας και της Ολλανδίας την άνοιξη 2005.

Η μινιμαλιστική Συνθήκη της Λισαβόνας λίγα χρόνια μετά κατέστησε εκ των πραγμάτων την ΟΝΕ ημιτελή στο διηνεκές με τους ρόλους της Γαλλίας και της Γερμανίας αντεστραμμένους.

Η Γαλλία που βλέπει την ευρωπαϊκή ενοποίηση μέσα από μια ενισχυμένη διακυβερνητική συνεργασία από την επαύριον της έναρξης της Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Κρίσης τον Σεπτέμβριο του 2008 ζητούσε μια εμβάθυνση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης που θα μπορούσε να είναι ρεαλιστικό ζητούμενο μόνο σε μια δυναμική ομοσπονδιακής μετεξέλιξης.

Η Γερμανία εν τω μεταξύ είχε εγκαταλείψει τον ομοσπονδιακό της ζήλο και είχε οχυρωθεί πίσω από μια στενή και περιοριστική ερμηνεία των Συνθήκων για να νομιμοποιήσει την αδιαπραγμάτευτη αντίθεση της στην αμοιβαιοποίηση των κινδύνων μέσω του κοινού δανεισμού και της μεταφοράς πόρων.

Είκοσι χρόνια μετά την κυκλοφορία του κοινού νομίσματος η πρόκληση παραμένει να επανεκινήσει με τη διαδικασία του κατεπείγοντος η δυναμική πολιτικής εμβάθυνσης της Ε.Ε.

Μια διαπίστωση – ευχολόγιο καθώς δέκα χρόνια περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής αλλά και αδυναμίας διαμόρφωσης κοινών θέσεων για την Ενέργεια , την Μετανάστευση ,την Κλιματική Αλλαγή έχουν αποσαρθρώσει την αξιοπιστία της ευρωπαϊκής οικοδόμησης.

Το ερώτημα που κυριαρχεί αυτή την στιγμή είναι τι περιθώρια πρωτοβουλιών διαθέτει ο Μακρόν στο 6μηνο της Γαλλικής Προεδρίας που μόλις άρχισε στην σκιά της μετάλλαξης Όμικρον αλλά και των εκλογών την ερχόμενη άνοιξη στην χώρα του.