Του Τάκη Καμπύλη
Η πυρηνική ενέργεια είναι για τους Πράσινους ό,τι περίπου και η πάλη των τάξεων για τους κομμουνιστές ή ό,τι η αυτορρύθμιση των αγορών για τους φιλελεύθερους: Ένα ιδεολογικό ταμπού.
Οι Πράσινοι έγιναν γνωστοί σε μεγάλα κοινά κυρίως με το «πυρηνική ενέργεια; – όχι ευχαριστώ». Το ατύχημα στο ”Three Mile Island” στις ΗΠΑ, το αντιπυρηνικό κίνημα στη Βρετανία, το Τσερνομπίλ και αργότερα η Φουκουσίμα έδιναν κάθε φορά ευρεία αναγνώριση σ’ αυτό το δόγμα, και ψήφους στους Πράσινους της Γερμανίας και της Αυστρίας και περιστασιακά σε πράσινα εκλογικά σχήματα στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ήταν τέτοια η επιτυχία του συνθήματος που υιοθετήθηκε σχεδόν από το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων που λογίζονται ως σύγχρονες: Από τα άκρα αριστερά μέχρι δεξιά του Κέντρου. (Οπωσδήποτε συνέτεινε και η ομπρέλα των πυρηνικών κεφαλών που είχαν απλώσει ψυχροπολεμικά οι δύο –τότε- υπερδυνάμεις).
Ο ήλιος και ο αέρας είναι έννοιες καλύτερα επικοινωνίσιμες από τη σχάση του πυρήνα ή από το βαρύ ύδωρ. Και βέβαια, οι ανανεώσιμες πηγές είναι ακίνδυνες ιδίως σε σύγκριση μ’ ένα πυρηνικό ατύχημα ή με κάποιες χιλιάδες τόνων πυρηνικών αποβλήτων /χρόνο. Κι επίσης είναι πιο κοντά στη νέα ουτοπία των ενεργειακών κοινοτήτων όπου ο καθένας θα καταναλώνει την ενέργεια που παράγει -δηλαδή ένα ουσιαστικό βήμα προς την πολυπόθητη αυτονομία του ατόμου σε (δυνητική) ισότητα με τα άλλα μέλη της κοινότητάς του.
Επίσης εγκαταστάσεις τόσο βαριές όσο ενός πυρηνικού εργοστασίου, ιδίως η πολυπλοκότητά του τόσο στη λειτουργία του όσο και για την ασφάλειά του, δεν ευνοούν παρά συγκεντρωτικές και συχνά αδιαφανείς διαδικασίες ελέγχου- τουλάχιστον σε σχέση με ένα φωτοβολταϊκό πάνελ στη σκεπή μιας , δύο ή και δύο δισεκατομμυρίων πολυκατοικιών.
Έτσι είναι, αρκεί αυτή η ενεργειακά αυτόνομη κοινότητα να λειτουργεί. Και στην περίπτωσή μας φαίνεται πως δεν λειτουργεί.
Εδώ και τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας(ΑΠΕ) έχουν επιδοτηθεί με κάθε δυνατό τρόπο, γεγονός που δείχνει (και ειλικρινή) ανάγκη να αποδειχτούν ως το ιερό δισκοπότηρο της καθαρής και φθηνής ενέργειας . Αλλά στην εξίσωση «σύστημα έτοιμο να ανταποκριθεί, κάθε στιγμή, στο μέγιστο της ζήτησης» δεν έχει βρεθεί λύση με τις ΑΠΕ. Μείζον ζήτημα. η αδυναμία αποθήκευσης.
Στο μεταξύ η πυρηνική βιομηχανία έκανε μεγάλα βήματα. Οι Ρώσοι, τον περασμένο Ιούνιο ανακοίνωσαν την ίδρυση στην πόλη Σεβέρσκ, στο Τομσκ, την ίδρυση πυρηνικού εργοστασίου «του μέλλοντος» με σχεδόν πλήρη ανακύκλωση των πυρηνικών αποβλήτων ενώ στις ΗΠΑ η συνεργασία δύο γνωστών μας, του Μπιλ Γκέιτς και του Γουόρεν Μπάφετ ανακοίνωσε επίσημα την κατασκευή του πρώτου από μία σειρά πυρηνικών εργοστασίων «τσέπης», κάπου στο Γουαϊόμινγκ με στόχο την πλήρη λειτουργία του το 2030. Στην Ευρώπη, οι Γάλλοι δηλώνουν έτοιμοι να αναπτύξουν έξι νέα πυρηνικά εργοστάσια νέας τεχνολογίας ενώ οι (νότιο) Κορεάτες έχτισαν πυρηνικό εργοστάσιο στα Αραβικά Εμιράτα(!) και διαπραγματεύονται με την Πολωνία.
Και την ώρα που η απόφαση των Ιαπώνων να ρίξουν στον Ειρηνικό ωκεανό εκατοντάδες χιλιάδες τόνους ραδιενεργού νερού από την κατάσβεση της Φουκουσίμα προκαλεί μεγάλες αντιδράσεις, προσχέδιο απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εντάσσει (υπό προϋποθέσεις) την πυρηνική ενέργεια στην πράσινη ενέργεια, η οποία μαζί με τον ήλιο και τον αέρα, θα βοηθήσει στη μείωση των υδρογονανθράκων.
Είναι λάθος; Δεν είναι αλήθεια ότι απέναντι στον μείζονα στόχο, της ελαχιστοποίησης της κλιματικής αλλαγής, η πυρηνική ενέργεια έχει τις καλύτερες συστάσεις μετά τις ΑΠΕ και το υδρογόνο; Σχεδόν μηδενικές εκπομπές θερμοσκοπικών αερίων; Κι ότι σήμερα ακόμη και η διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων δεν συνιστά αξεπέραστο πρόβλημα αρκεί να υπάρξει πολιτική συμφωνία ελέγχου; (Για το μέγεθος του προβλήματος: Μια χώρα που καλύπτει το 70% της ενέργειάς της από πυρηνικά εργοστάσια παράγει κάθε χρόνο απόβλητα μεγέθους περίπου μιας πολυκατοικίας. Ελάχιστες χώρες σήμερα φθάνουν σ’ αυτό το ποσοστό).
Στα πυρηνικά η επιστήμη σε μεγάλο βαθμό ιδεολογικοποιήθηκε. Όχι άδικα αφού μετά το Ναγκασάκι ισχυρίστηκε πως θα φέρει δια του τρόμου την ειρήνη. Όμως σήμερα, αν αποδεχτούμε ότι η κλιματική αλλαγή είναι ο μεγάλος κίνδυνος για τον πλανήτη μας, συμμαχείς ακόμη και με το «διάβολο» για να εξασφαλίσεις τη ζωή; Υπάρχει μεγάλη γκάμα απαντήσεων.